منبع: فصل‌نامه «رشد آموزش پیش‌دبستانی»، شماره 11، تابستان 1390
پیش‌دبستانی لانه‌ای عنوان نقد و نظری است که در این شماره
فصل‌نامه رشد آموزش پیش‌دبستانی، چاپ شده است.
در این نقد و نظر که به کوشش آقای مرتضی طاهری نگارش شده، آمده است:
«با بررسی و ملاحظه وضعیت فعلی دوره پیش‌دبستانی از ابعاد مختلف درمی‌یابیم که برخی نکات مهم‌تر از سایر موارد هستند. البته تشخیص اهم و مهم، خود مقوله‌ای قابل توجه است. مثلاً به نظر شما خواننده محترم، آیا از میان موضوعات «نوآموز»، «مربی»، «کلاس، مدرسه و تجهیزات»،
«برنامه و محتوا» و... کدام یک از اهمیت بیشتری برخوردار است؟ بدیهی است که پاسخ صحیح به نگرش و زاویه دید پاسخ‌دهنده بستگی دارد. زیرا همه این عناصر مهم هستند و درجه اهمیت آن‌ها نیز با شاخص یکسان و مشابه قابل اندازه‌گیری نیست. لیکن اگر نیک و عمیق بنگریم، شاید
بتوان گفت انگیزه کودکان و مربیان آن‌ها از همه عوامل دیگر مؤثرتر است، زیرا اگر بهترین برنامه و محتوا، کلاس و امکانات فراهم آید، اما از مربی و کودک با انگیزه و علاقه‌مند خبری نباشد، کار به جایی نمی‌رسد. از این‌ها گذشته، نمی‌توان از هیچ یک از عناصر نام برده،
غفلت کرد. برای نمونه، فضای حضور و فعالیت کودکان در جای خود تأثیر بسیاری در تحقق برنامه‌ها دارند. زیرا همه می‌دانیم که دوران کودکی را معصومین(ع) و همه بزرگان دوران سیادت و بازی نام نهاده‌اند. آیا می‌توان میان دو فضای «کوچک و فشرده و حاشیه‌ای» و «نسبتاً بزرگ
و باصفا» تفاوتی قائل نبود؟
در یک نگاه اجمالی به مراکز پیش‌دبستانی خواهیم دید به علل متفاوت که مهمترین آن‌ها کمبود فضا و مکان (و البته از آن بالاتر نبود نگرش لازم و نبود قوانین پشتیبان و رسمی نبودن این دوره) است، اغلب کلاس‌های پیش‌دبستانی به صورت (ضمیمه) در مدارس ابتدایی تشکیل می‌شوند.
استقبال عمومی و مشاهده آثار مثبت این دوران در کودکان، آموزش‌وپرورش را واداشته است که در حد امکان در همه دبستان‌ها، یک یا دو کلاس پیش‌دبستانی دایر کنند. در مناطق محروم و در مدارس کوچک، فضای بسیار محدودی در گوشه و کنار مدرسه را به این مهم اختصاص می‌دهند. مقایسه
فضای داخل مدرسه و برخورد کودکان با بچه‌های بزرگ‌تر و تداخل برنامه‌های آن‌ها، عوارضی نامطلوب دارند که خود بحث جداگانه‌ای می‌طلبد. حتی در شهرهای بزرگ و مرکزی نیز تعداد کودکستان‌های مستقل، اندک و انگشت‌شمارند که با کمال تأسف برخی را نیز به فضاهای دیگری (مثل مهمان‌سرا
و...) تبدیل کرده‌اند!
امید است با رسمی (و البته غیراجباری) شدن دوره پیش‌دبستانی، مسئولین امر درصدد ایجاد و احیای کودکستان‌های شایسته برای نوآموزان عزیز، این آینده‌سازان صبور و آرام، برآیند تا شاهد رشد و شکوفایی بهتر دانش‌آموزان این آب و خاک باشیم.»