فصلنامه «رشد قرآن و معارف اسلامی» در جدیدترین شماره خود مقاله ای را به موضوع تکثر ادیان یا پلورالیسم دینی اختصاص داده است.
در بخشی از مقاله درباره ظهور پلورالیسم دینی می‌خوانیم: «پلورالیسم دینی در دهه‌های اخیر در جهان مسیحی، توسط جان هیک ترویج شده است. او می‌گوید: پلورالیسم عبارت است از قبول و پذیرش این دیدگاه که تحویل و تبدیل وجود انسانی از حالت خودمحوری به خدا (حقیقت) محوری به طرق گوناگون درون همه سنت‌های دینی بزرگ عالم صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر، تنها یک راه و شیوه نجات و رستگاری وجود ندارد، بلکه راه‌های متعدد و متکثری در این زمینه وجود دارد.
این تعریف بر آن است که حق میان همه ادیان مشترک است و همه ادیان می‌توانند مایه رستگاری، کمال و تعالی پیروان خود باشند. البته تفسیر دیگری هم از پلورالیسم دینی مطرح شده که با تفسیر رایج و جان هیکی که به دو مسئله حقانیت و رستگاری دینی نظر دارد، متفاوت است و آن ناظر بر بعد اجتماعی دین است. بدین معنا که پیروان ادیان مختلف می‌توانند در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیزی در یک جامعه داشته باشند و به حقوق هم احترام بگذارند.»
نویسنده پس از اشاره به موضوعاتی مانند پلورالیسم هنجاری، پلورالیسم دینی نجاتی و ملاک ارزیابی ادیان، چنین آورده است: «اسلام دینی است که در وجودش نوعی پلورالیسم وجود دارد؛ البته نه آنگونه که به محق بودن همه ادیان بینجامد بلکه همچنان که از لفظ «اسلام» برمی‌آید، دینی است که با همه ادیان سازگار است و می‌تواند یک جامعه را با تنوع عقاید (البته نه عقاید ضاله) اداره کند. ناگفته نماند که اسلام همه عقاید را حق نمی‌داند، بلکه می‌توان گفت نوعی پلورالیسم هنجاری دارد که از نظر رفتاری به همه مسلمین سفارش می‌کند با سایر ادیان به خوبی رفتار کنند.»
نویسنده: زینب السادات مرتضوی، دبیر مدارس اصفهان
کلیدواژه ها: پلورالیسم، دین، انحصارگرایی، شمول گرایی، لیبرالیسم، حقیقت
• لینک مقاله