اثربخشی اگرچه مسئله‌ای پیچیده در ادبیات مدیریت مدرسه است، بدون تردید ابزاری رایج و مهم برای ارزشیابی عملکرد مدارس محسوب می‌شود. براساس یک سیر نسبتاً تاریخی رویکردهای نسبتاً متفاوتی از مفهوم اثربخشی مدارس را می‌توان بازشناسی کرد. «فصل‌نامه رشد آموزش مدیریت مدرسه» در مقاله‌ای به برخی از این رویکردها پرداخته است
اثربخشی مدرسه معادل میزان دستیابی به اهداف، اثربخشی مدرسه معادل صحت فرایندهای درونی، اثر بخشی مدرسه معادل کیفیت منابع سیستم، اثربخشی مدرسه معادل بیشینه‌سازی رضایت گروه‌های ذی‌نفع متفاوت، اثر بخشی مدرسه معادل ارزش‌های رقابتی و اثربخشی مدرسه معادل مطلوبیت سیستمی بخش‌هایی از این مقاله‌اند.
در توضیح « اثر بخشی مدرسه معادل میزان دستیابی به اهداف» می‌خوانیم: «بر مبنای این مفهوم، اثربخشی شامل شناسایی اهداف رسمی مدرسه و ارزشیابی میزان دستیابی مدرسه به این اهداف است. ریشه‌های رویکرد هدف منطقی یا دستیابی به هدف را می‌توان در دیدگاه مکانیکی سازمان یافت. براساس این دیدگاه، اثربخشی بر حسب میزان دستیابی به هدف تعریف می‌شود؛ هر قدر مدرسه بیشتر به اهداف از قبل تعیین شده خود نزدیک شود، به اثربخشی بیشتری دست یافته است. این تعریف از اثربخشی از چند دیدگاه مورد انتقاد قرار دارد؛ از یک سو این همانی اثربخشی با تحقق هدف ماهیتاً مربوط به نسل برنامه‌ریزی خطی است که ناکارآمدی‌های آن در عمل در زمینه مسائل اجتماعی مشهود است. به همین دلیل بعضی از منتقدان، مدارس را پیچیده‌تر از آن می‌دانند که اساساً قابل احصا در چند هدف مشخص باشد. از سوی دیگر، صلاحیت‌های نسل فعلی در هدف‌گذاری برای نسل بعدی نیز به‌شدت مورد تردید قرار دارد.»
نویسنده مقاله پس از بررسی سایر رویکردها یادآور شده است: «اثربخشی سیستم‌های آموزشی به ویژه مدارس، همچنان به‌عنوان یک موضوع مدیریتی و تربیتی به تفکر و پژوهش‌های تجربی نیاز دارد. اهمیت این موضوع زمانی بهتر درک می‌شود که نمی‌توان بدون درک صحیح و مشترکی از مفهوم اثربخشی تصمیم‌های مؤثری برای بهبود و اداره سیستم‌های آموزشی اتخاذ نمود. مدیران مدارس زمانی می‌توانند از صحت اقدامات روزمره خود اطمینان حاصل کنند که پیش از آن درباره مفهوم اثربخشی مدرسه خود به توافق رسیده باشند.»
نویسنده: دکتر علی خلخالی، عضو هیئت مدیره انجمن مدیریت آموزشی ایران
کلید‌واژه‌ها: اثربخشی، مطلوبیت سیستمی، مدرسه