«فصلنامه رشد آموزش فیزیک» در مقاله‌ای به سرچشمه‌های فیزیک در مصر به‌عنوان یکی از تمدن‌های مهم باستانی پرداخته است
فیزیک در تمدن مصر عنوان یکی از بخش‌های این مقاله است. در این بخش می‌خوانیم: «تمدن در مصر را می‌توان در فاصله سه الی چهار هزار سال پیش از میلاد جست‌وجو کرد. زمانی که فرهنگ نئولیتیک یا عصر نوسنگی در مصر پا گرفت و نخستین شهرها و دولت‌های سامان‌دار پدید آمد. وجود تمدنی کهن در مصر، دلالت بر ترویج علم فن دارد. در نتیجه مطالعه تاریخ علوم مرتبط با فناوری نظیر علم فیزیک، در این سرزمین جایگاهی خاص می‌یابد. از نظر رنان، مصریان اساساً ملتی اهل عمل بودند و بیشتر به نتایج مؤثر توجه داشتند تا فلسفه‌بافی پیرامون اصول اولیه مربوطه.»
نویسنده مقاله در ادامه به تأثیر عوامل جغرافیایی و منابع طبیعی مصر بر پیدایش علم فیزیک پرداخته است. در این بخش آمده است: «از نظر برنال، دوره‌های اولیه تاریخ علم، همان تاریخ پیدایش تقویم است. ایجاد تقویم مستلزم احاطه بر حرکت‌های اجرام سماوی بود و این دانش فوق‌العاده مهم محسوب می‌شد. در مجاورت رود نیل بودن، فرصت مناسبی برای مصریان بود تا پیش از دیگران به امر ایجاد تقویم توجه کنند و در نتیجه در پیدایش علم سهیم باشند. چون طغیان نیل یک رویداد منظم همه‌ساله بود اما جریان آب سایر رودخانه‌ها به شدت غیرقابل پیش‌بینی بود، از طرف دیگر در مصر یک جریان مداوم حاصل از باران‌های استوایی مناطق جنگلی و یک طغیان رودخانه ضرورت اساسی داشت و بر همین اساس نیل‌سنج‌هایی برای تعیین ارتفاع آب رودخانه و در نتیجه اعلام وقوع سیل ساخته شد. به دنبال آن با تعیین کاشت و برداشت محصول و مهم‌تر از همه کسب اطمینان از وضع آب‌وهوا، کشاورزی در مصر سازمان یافت.»
نویسنده مقاله پس از اشاره به توانایی مصریان در علم نجوم چنین نتیجه‌گیری کرده است: «سیر تحول فیزیک در تمدن مصر را می‌توان در وسایل رفع نیازها و وسیله‌های زندگی جست‌وجو کرد. علاوه بر این نگرش‌ها و باورهای مردم از طرفی فعالیت‌های اقتصادی از طرف دیگر عوامل مؤثر درتوجه به شاخه‌های فیزیک از جمله اخترشناسی است. علاوه بر این فیزیک در سرزمین مصر به‌دلیل وجود منابع طبیعی مناسب از قبیل معادل سنگ، رود نیل، دجله و فرات، وجود امکانات طبیعی برای نوشتن و... رشد داشته است. دستگاه اداری بزرگ مرتبط با نظام حکومتی آن کشور عامل بسیار مؤثری در پایه‌گذاری مفاهیم اندازه‌گیری که اساس علم فیزیک است به‌شمار می‌رود. به‌طور کلی پیدایش و پیشرفت فیزیک در مصر با عوامل و شرایط حکومتی، اقتصادی، طبیعی و اجتماعی مرتبط است که این با دیدگاه‌های مورخان علم از جمله توماس کوهن و پیر روسو مطابقت دارد.»
نویسنده: فرحناز کیانی، دانشجوی دکترای دانشگاه شیراز
کلیدواژه‌ها: تاریخ علم، تاریخ علم فیزیک، تمدن مصر