از گردشگری به‌عنوان «صنعت بدون دود» یاد می‌شود که هم علت و هم پیامدی در روند جهانی‌شدن است. فصلنامه «رشد آموزش جغرافیا» در جدیدترین شماره خود مقاله‌ای را به این موضوع اختصاص داده است. محمدحسن نظری دبیر مطالعات اجتماعی زنجان نویسنده این مقاله است
درباره صنعت گردشگری می‌خوانیم: «صنعت گردشگری مسالمت‌آمیزترین جنبش خانواده بشری است که بر پیشرفت دانش، فرهنگ و اقتصاد تأثیر مستقیم دارد. کلمات گردشگری و گردشگر برای اولین بار به‌صورت رسمی در سال 1937 توسط سازمان ملل مورداستفاده قرار گرفت ولی پیشینه این صنعت به سال‌ها قبل از این تاریخ برمی‌گردد. کشور انگلستان در میان کشورهای اروپایی از اولین کشورهایی بود که به این صنعت روی آورد. با صنعتی شدن کشورها در غرب فرهنگ گردشگری در بین مردم رواج یافت و با اختراع راه‌آهن این صنعت به یک صنعت بین‌المللی مبدل گردید. به‌این‌ترتیب این صنعت ابتدا در اروپا و سپس در سایر قاره‌ها گسترش یافت. گردشگری بخش عمده اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهد و یکی از بزرگ‌ترین صنایع جهان است. گردشگری را می‌توان صنعت سفید نامید زیرا برخلاف اغلب صنایع تولیدی، بدون آلوده سازی محیط‌زیست انسانی، زمینه‌ساز دوستی و تفاهم بین ملت‌ها و صلح بین آن‌هاست.»
در ادامه آمده است: «عوامل مختلفی در توسعه گردشگری نقش دارند که ارتباط و تعامل بین آن‌ها، توسعه گردشگری را شکل می‌دهد اما سه عامل اصلی در توسعه گردشگری عبارت‌اند از: گردشگران، مردم منطقه و ویژگی‌های مقصد. به‌عبارت‌دیگر میهمانان، میزبانان و جاذبه‌ها سه عامل اصلی در توسعه گردشگری به شمار می‌آیند. گردشگری از سه ویژگی اصلی برخوردار است که عبارت‌اند از: 1: در بیشتر اوقات، قبل از خرید نمی‌توان این خدمت را دید یا آزمون کرد. بدین معنی که آزمون پس از خرید انجام می‌شود. 2. خدمت در محل خرید مصرف می‌شود و قابل‌انتقال و جابه‌جایی نیست. 3. مردم و محل خدمت بخشی از خدمت‌اند.»
نویسنده مقاله سپس به عمده موانع گردشگری در ایران پرداخته است که عبارت‌اند از: 1.روند ناقص دولت سازی یا ضعف تاریخی بورژوازی در ایران 2.اقتصاد متکی به نفت 3. شکل‌گیری و گسترش اقتصاد غیررسمی
محدودکننده‌های صنعت گردشگری در ایران بخش دیگری از این مقاله است که نویسنده آن‌ها را چنین برشمرده است:
1. موانع اجتماعی و فرهنگی
2. موانع فرهنگی و تبلیغاتی
3. موانع آموزشی و تحقیقاتی
4. موانع سازمانی و ساختاری
5. نارسایی امکانات و خدمات رفاهی
6. موانع موجود در بازار
7. موانع زیربنایی
8. موانع سیاسی
9. موانع و نارسایی‌های اقتصادی شامل موارد زیر:
- سیاست‌های نامناسب اقتصادی
- عدم‌حمایت از سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری
- افزایش نرخ مالیات، عوارض، بیمه و غیره در بخش گردشگری
- عدم‌حمایت کافی از بخش خصوصی و تشویق به سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری ، فقدان تسهیلات لازم برای بخش خصوصی، مثل پرداخت وام‌های بلندمدت با بهره کم، واگذاری زمین مناسب با بهای دولتی، حذف تشریفات زائد و دست و پاگیر اداری به‌منظور ایجاد هتل‌ها و مراکز رفاهی، تضمین امنیت سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری توسط دولت به‌منظور ایجاد انگیزه در بخش خصوصی.
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش جغرافیا، شماره 113، زمستان 1394 منتشر شده است.
کلیدواژه‌ها: صنعت سفید، کشور تضادها، موانع، راهکار، گردشگری، جغرافیا