این مقاله در فصلنامه‌ی «رشد آموزش زیست‌شناسی» چاپ شده است
فصلنامه‌ی رشد آموزش زیست‌شناسی در این شماره‌ی خود، مقاله‌ای با عنوان: «خاستگاه و تکامل رفتارهای فریب‌کارانه» ارائه کرده که جالب توجه است.
در مقدمه‌ی این مقاله که به کوشش آمنه زارع چاهوکی تهیه شده، آمده است: «جانوران ماده و نر به شیوه‌های متفاوتی در پرورش فرزندان سرمایه‌گذاری می‌کنند. ماده‌ها این کار را به‌طور معمول مستقیماً انجام می‌دهند، یعنی یا
ذخایر غذایی تخمک، تخم و جنین را مستقیماً تأمین و یا از طریق مراقبت‌های مادرانه این نقش را ایفا می‌کنند. نرها هم یا مستقیماً با مراقبت‌های پدرانه یا به‌طور غیرمستقیم با فراهم‌کردن منابع برای جفت خود، مثلاً با تغذیه‌ی جفت در زمان جفت‌یابی یا حفاظت از جفت، در
این کار مشارکت می‌کنند. میزان مشارکت هر جنس (نر یا ماده) در تعداد و بقای فرزندان بالقوه در تولیدمثل جنس مخالف محدودیت ایجاد می‌کند؛ برای مثال، معمولاً سهم ماده‌ها در این مشارکت بیش‌تر از نرهاست. بنابراین، ماده‌ها انتخاب‌گرند و نرها برای دسترسی به ماده‌ها ممکن
است به رقابت بپردازند. رقابت ممکن است درون جنسی باشد، یعنی مثلاً نرها با هم نبرد می‌کنند، فرد پیروز جفت‌یابی می‌کند، یا ممکن است انتخاب بین افراد متعلق به جنس‌های مخالف باشد؛ یعنی ماده‌ها مستقیماً براساس صفات جذاب نرها (مثل رنگ پرها، اندازه شاخ‌ها و...)، آن‌ها
را انتخاب می‌کنند. پس بین رفتارهای جفت‌یابی و سهم والدی فرد در بقای فرزندان، نوعی توازن وجود دارد که اگر یکی زیاد شود دیگری کم می‌شود، و هرچه مشارکت یک جنس (نر یا ماده) کم‌تر شود، رقابت جنسی یا فشار انتخاب جنسی بر این جنس بیش‌تر می‌شود. در بین مهره‌داران مراقبت‌های
والدی در چندگونه از پرندگان، اسبک ماهی، ماهی‌های لوله‌ای و قورباغه‌های سرده‌ی Colostethus منحصراً در جنس نر مشاهده شده است.»
خانم زارع در ادامه این مقاله ضمن ارائه توضیحاتی درباره‌ی «مراقبت پدری» به «فریب‌کاری» جانوران پرداخته و آورده است:
«بخش جالب داستان این‌جاست که نه تنها فشار انتخاب جنسی در طول تکامل، نرها را به فریب‌کاری سوق داده است، بلکه گاهی ماده‌ها هم هنگام قرار گرفتن در میدان رقابت، زیر فشار انتخاب جنسی دست به فریب‌کاری زده‌اند.»
در انتهای این مقاله آمده است: «زمانی که سرمایه‌گذاری نرها از ماده‌ها بیش‌تر شود، یا وقتی نرها منابع حیاتی زادآوری ماده را کنترل می‌کنند، نقش جنس‌ها در جفت‌یابی معکوس می‌شود.»
متن کامل این مقاله را می‌توانید در آخرین شماره‌ی فصلنامه‌ی رشد آموزش زیست‌شناسی، شماره 81، زمستان 1389، ببینید.