فصلنامه «رشد آموزش علوم اجتماعی» در شصت‌وهشتمین شماره خود، مقاله‌ای را به بررسی برنامه درسی مطالعات اجتماعی در دوره ابتدایی در کشور سنگاپور اختصاص داده است
در ابتدای مقاله می‌خوانیم: «در سال 2003، وزارت آموزش و پرورش کشور سنگاپور برنامه درسی مطالعات اجتماعی پیش از دبستان و دبستان را مورد بازنگری قرار داد. هدف از بازنگری در این برنامه به روزرسانی مطالب و اطمینان از توسعه برنامه درسی مطالعات اجتماعی در ارتباط با نیاز دانش‌آموزان و کشور بوده است. مولفه‌های برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی عبارت‌اند از: دانش، مهارت‌ها، نگرش‌ها و ارزش‌ها و درک و فهم جامع مطالعات اجتماعی. برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی به منظور آماده‌سازی دانش‌آموزان برای درک و فهم تاریخ پایه، جغرافیا، اقتصاد و دانش جامعه‌شناختی در سطح دوره ابتدایی تدوین شده است. همچنین هدف از طرح‌های آموزش ملی وزارت آموزش و پرورش در برنامه درسی مطالعات اجتماعی توجه به مهارت تفکر، فناوری اطلاعات، سواد اقتصادی و سواد مالی در برنامه درسی است. علاوه بر این در راستای نوآوری و کم کردن آموزش مستقیم بیشتر محتوای برنامه درسی بر اساس آزادی زمان و مکان آموزش بنا شده است. در نتیجه نه تنها معلمان فرصت اتخاذ روش‌های تدریس ابتکاری و تعاملی را به دست می‌آورند بلکه دانش‌آموزان نیز در یادگیری توانمند می‌شوند.»
اهداف و مقاصد آموزشی برنامه درسی مطالعات اجتماعی در دوره ابتدایی در کشور سنگاپور عبارتند از:
- انتقال دانش، مهارت، نگرش‌ها و ارزش‌ها به دانش‌آموزان و ایجاد مهارت‌های تصمیم‌گیری آگاهانه در آنان،
- ایجاد توانایی در دانش‌آموزان جهت برقراری ارتباط با یکدیگر و انجام کارگروهی در یک جامعه چندفرهنگی و دنیای به هم وابسته.
در ادامه مقاله آمده است: «برای دستیابی به این اهداف دانش‌آموزان می‌باید سه جزء اساسی مولفه‌ها (دانش، مهارت‌ها، نگرش‌ها و ارزش‌ها) را کسب کنند. مقاصد آموزشی در هر یک از این مولفه‌ها به شکل زیر توسعه می‌یابند:
1. دانش:
- درک و فهم نحوه تعامل مردم با مکان‌ها، و ارتباط بین مردم، مکان‌ها و محیط
- درک اینکه کسب دانش در گذشته چگونه بوده و چگونه تغییر و توسعه می‌یابد
- درک اهمیت استفاده از منابع
- درک جهان چند فرهنگی
2. مهارت‌ها:
- کسب اطلاعات و ایده‌ها از منابع گوناگون، استفاده از آن‌ها و نیز ارزیابی آن‌ها
- بیان و ارائه اطلاعات و ایده‌ها به شکل‌های کلامی، مجازی و نوشتاری
- حضور موثر در گروه
- به کارگرفتن مهارت‌های تصمیم‌گیری
3. نگرش‌ها و ارزش‌ها
- توسعه احترام و نگرش مثبت به خود، و فرهنگ و اشخاص دیگر
- توسعه حس مسئولیت‌پذیری در محیط
- توسعه نگرش مثبت نسبت به یادگیری مادام‌العمر
- پرورش حس تعلق به سرزمین مادری»
«چارچوب برنامه» عنوان بخش دیگری از این مقاله است. در این بخش می‌خوانیم: «توالی و ترتیب عنوان‌های درس مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس رویکرد توسعه محیط است. در این رویکرد، عنوان‌های درسی ابتدا با موضوعات آشنا شروع می‌شوند و کم‌کم با موضوعات ناآشنا ادامه می‌یابند. شروع برنامه درسی مطالعات اجتماعی در پایه اول تحصیلی مطالعه محیط پیرامون خود، خانواده، همسایه، جامعه، کشور و پایان آن در پایه تحصیلی ششم مطالعه همسایگان جنوب شرقی آسیا، سنگاپور و کشورهای دیگر است. آموزش مفاهیم در برنامه درسی مطالعات اجتماعی با استفاده از رویکرد مارپیچی است. در هر سال تحصیلی مفاهیم و مهارت‌ها در سطح بالاتر ارائه می‌شوند. این رویکرد به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا کاربرد مفاهیم تازه را بفهمند و دریابند که ایده جدید در ارتباط با آموخته پیشین آنان است. همچنین، این برنامه درسی دانش و احساس دانش‌آموزان را در مورد سرزمین‌شان تقویت می‌کند و به آن عمق و توسعه می‌بخشد. چهار موضوع یا «تم» درسی عبارت‌اند از «مردم، مکان و محیط زیست»، «زمان، تغییر و تداوم»، «کمبود، انتخاب و منابع» و «هویت، فرهنگ و جامعه»
این موضوعات تلفیقی از تاریخ، جغرافیا، اقتصاد و جامعه‌شناسی در چارچوب برنامه درسی مطالعات اجتماعی محسوب می‌شوند. همچنین موضوعات آموزش مهارت از یک سطح به سطح دیگر متفاوت است. سال اول به موضوع مدرسه ما، سال دوم همسایه ما، سال سوم نیازهای ما، سال چهارم آغاز ما و میراث ما، سال پنجم سنگاپور تحت قانون خارجی و ساختن کشور واحد و سال ششم به موضوع پیشرفت ما و ارتباط سنگاپور با جنوب شرقی آسیا پرداخته شده است.»
متن کامل این مقاله را که دکتر زهره عابدی کرجی‌بان و غلامرضا حمیدزاده ترجمه کرده‌اند، در فصلنامه رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره 68، پاییز 1394 منتشر شده است.
کلیدواژه: برنامه درسی مطالعات اجتماعی، دوره ابتدایی، سنگاپور