بررسی نحوه ورود اللهوردیخان به سیاست در «رشد آموزش تاریخ»
در دورههای مختلف تاریخ ایران، بسیاری از گرجیان به مقامات عالیرتبه دولتی، فرهنگی و نظامی ایران نائل شدهاند که اللهوردیخان یکی از آنهاست. فصلنامه رشد آموزش تاریخ در جدیدترین شماره خود، نحوه ورود وی به سیاست دوره صفویه
را بررسی کرده است.
جمشید سمیعپور، دبیر تاریخ نویسنده این مقاله است.
در ابتدای مقاله میخوانیم: «در عصر صفویه بهویژه در پادشاهی شاه عباس اول از آنجا که نزاع و کشمکش بین دو عنصر ترک (قزلباش) و تاجیک (ایرانی) و نیز سرکشی و خودسری سران قبایل قزلباش موجب پریشانی اوضاع کشور شده بود، شاه عباس در صدر استفاده از اقوام قفقاز یعنی ارمنیها،
چرکسها و گرجیها در اداره امور لشکری و کشوری برآمد. گرجیها در ابتدا معمولاً بهصورت غلام در دربار سلاطین صفویه وارد میشدند اما از آنجا که استعداد ویژهای در امور نظامی داشتند معمولاً خیلی سریع در این زمینه پیشرفت میکردند و به مقامات عالی نظامی و کشوری
میرسیدند. اللهوردیخان یکی از همین گرجیان بود که در جوانی بهصورت غلامی به سی سکه طلا به فروش رسیده بود. وی پس از اینکه چند بار از اربابی به ارباب دیگر فروخته شد بالاخره توسط شاه طهماسب خریداری گردید و به جرگه غلامان این پادشاه پیوست و مسلمان شد.»
در ادامه آمده است: «تا سال 4- 1003 ق اللهوردیخان گرجی یکی از قدرتمندترین افراد کشور صفویه شده بود. او نهتنها تصدی مقام قوللر آقاسی یا فرمانده هنگهای غلامان را عهدهدار بود بلکه حکمران ولایت ثروتمند فارس نیز بود. یعنی سال 1004 ق این انتصاب نشاندهنده تغییری
عمده در سیاست شاه عباس بود. قبل از آن کلیه ولایات عمده به دست امرای قزلباش اداره می شد. اللهوردیخان به تساوی رتبه با امرای قزلباش دست یافت و اولین نماینده اشرافیت جدید غلامان شد.»
پس از مدتی اللهوردیخان به سمت جدیدی منصوب شد: «قدرت او در سال 1006؛ هنگامی که به فرماندهی کل نیروهای مسلح انتخاب شد به اوج خود رسید. میتوان دستیابی او را به چنان مرتبه و در مدت کوتاه تنها یک صعود برقآسا نامید. وی بهعنوان سرداری با تدبیر در نبردهای متعددی
که شاه عباس با ازبکان و عثمانیها و نیز با استعمارگران پرتغالی داشت از خود گذشتگیهای بسیاری نشان داد چنانکه در سال 1010 ق به کمک پسرش امام قلیبیگ بخشهایی از سواحل و جزایر خیلجفارس از جمله بحرین را از پرتغالیها بازپس گرفت.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش تاریخ، شماره 59، تابستان 1394 منتشر شده است.