در «رشد آموزش معارف اسلامی»
فصلنامه رشد آموزش معارف اسلامی در جدیدترین شماره خود و در نوشتاری، سخنرانی امام موسیصدر را درباره شیوههای تربیتی و دینی و قرآنی منتشر کرده است.
این نوشتار سخنرانی امام موسیصدر در همایش هشتم «مجمع البحوثالاسلامیه» (مجمع پژوهشهای اسلامی) در قاهره به تاریخ سی مهر 1356 است.
در ابتدای مقاله درباره شیوههای تربیتی گوناگون میخوانیم:
ـ سادهترین شیوه برای تربیت امرونهی کردن مربی است. شکی نیست که این شیوه تأثیری محدود دارد و گاه با پیچیدگی و مسائل سلبی روبهرو میشود. بهویژه وقتی از خشونت استفاده میشود و وضع روانی مربی مورد نظر قرار نمیگیرد.
ـ شیوه برتر آن است که مربی راهها و ابزارهای متقاعدسازی را بهکار بگیرد و بکوشد در عقل و دل فردی که در پی تربیت آن است، تأثیر بگذارد تا او را به هدف متقاعد کند و او را دوست بدارد تا بتواند به خود جذبش کند.
ـ شیوه سوم که مکاتب جدید اجتماعی به آن افتخار میکنند، توجه به محیط فرد یا گروه تربیتشونده است. تا به فضایی برای هدف تربیتی تبدیل شود و جریانی در قبال آن شکل بگیرد که فعالیت تربیتی و متقاعدسازی را برای مربی آسان سازد.»
قرآن کریم این سه شیوه را در آنِ واحد به کار برده و شیوه چهارمی نیز به آنها افزوده است. درباره این شیوه آمده است: «تربیت قرآنی مبتنی بر ابزارهای تربیتیِ مناسب است و افزودن بر آن، مقید به اصول دین و قواعد عمومیِ برگرفته از این اصول است و همچنین، بر پایه حق
و عدل و مدت معین استوار است و به همین ترتیب، مبانیِ دیگری که قرآن کریم اعلام میکند و میان آنها و خواستههای تربیتی و جهتدهیِ زندگیِ انسانِ خواهانِ موفقیت بهسوی راه و روش مبتنی بر عدل و حق و همسو با صفات خداوند و آموزههای او پیوند میدهد. شیوه تربیتی
قرآن برنامه کاری زمانبندی شده دارد، یعنی نه زمان را نادیده میگیرد و نه تعیین آن را فروگذار میکند، درست همانند آفرینش هستی.»
در ادامه مقاله میخوانیم: «انسان در برابر این شیوه، همراهی جهان هستی با خود را احساس میکند و در مییابد که همه موجودات همگام با او حرکت میکنند و هیچگاه احساس غربت و تنهایی نمیکند، حتی اگر رفتار او مخالف یا متناقض یا در جهت دشمنی با رفتار دیگری باشد و
معنای این حدیث شریف را درک میکند که «مردم بیم مکنید در راه راست، که شمار روندگان آن چنین اندک است» (نهجالبلاغه/319)
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش معارف اسلامی، شماره 97، تابستان
1394 منتشر شده است.