منبع: «رشد آموزش جغرافیا»
فصل‌نامه رشد آموزش جغرافیا در جدیدترین شماره خود، به بررسی دلایل و منابع طبیعی و غیر طبیعی ظهور و انتشار آرسنیک در شهرستان قروه پرداخته است.
پیمان کریمی سلطانی نویسنده این مقاله است.
در ابتدای مقاله می‌خوانیم: «آرسنیک یکی از سمی‌ترین و خطرناک‌ترین مواد موجود در آب‌های طبیعی و خاک‌ها به حساب می‌آید و در دراز مدت، آثار سوئی بر سلامت موجودات زنده و به ویژه انسان‌ها دارد. این ماده معمولی از شبه فلزات کم‌یاب در پوسته جامد زمین به‌شمار می‌آید
و از لحاظ فراوانی دارای بیستمین رتبه در پوستة زمین، چهاردهمین در آب دریا و دوازدهمین در بدن انسان است.»
براساس این مقاله، آرسنیک به دو صورت طبیعی و غیرطبیعی وارد محیط زیست می‌شود.
دلایل غیرطبیعی عبارت‌اند از: کشاورزی، صنعتی، پزشکی، دام‌پزشکی.
نویسنده مقاله در ادامه به دلایل انتشار آرسنیک در شهرستان قروه پرداخته است. در این بخش می‌خوانیم: «از نظر ساختاری در منطقه آتش‌فشانی قروه- بیجار- تکاب در زمان میوسن بالایی- پلیوسن، تکاپوی ولکانیسم آغاز شده و سرآغاز این تکاپو به صورت ماگماتیسم نیمه نفوذی بوده
است و تا امروز به صورت آتش‌فشان‌های نیمه فعال ادامه دارد. این آتش‌فشان‌ها در امتداد خطی با جهت شمال غربی- جنوب شرقی در پهنه سنندج- سیرجان قرار گرفته‌اند. فعالیت ولکانیسم‌های جوان در منطقه، تمرکز عناصری مانند Hg ، Sb و As را در منطقه به نحو چشم‌گیری افزایش
داده است. نهشته‌های آب شیرین، متعلق به کواترنر در تمام منطقه به طور پراکنده وجود دارد. این رسوبات تراورتن به صورت حفره‌دار به رنگ سفید مایل به زرد است. این فعالیت‌های ژئوترمالی در ارتباط با ولکانیسم جوان منطقه است. بخارهایی که از ماگماهای زیرین فرار کرده،
آرسنیک را وارد سیستم گرمایی کرده‌اند و سپس آرسنیک در اثر انتشار طبیعی وارد آب زیرزمینی شده است.»
نویسندة مقاله درباره دلایل غیرطبیعی انتشار آرسنیک آورده است: «استان کردستان و به‌ویژه شهرستان قروه به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی و زمین‌شناسی دارای ذخایر عظیم مواد معدنی و فلزی و غیرفلزی است. به‌دلیل فعالیت‌های بشری و عمدتاً معدن کاری، آرسنیک‌هایی که در شرایط
طبیعی غیرمتحرک هستند، متحرک‌اند و در بسیاری از جاهایی که در شرایط طبیعی وجود ندارند هم یافت می‌شوند. با توجه به آمار معادن و نوع عنصر استخراج شونده در آن‌ها، می‌توان استنباط کرد که هر ساله حجم قابل توجهی از زمین‌ها و آب‌های سطحی و زیرزمینی اطراف این معادن
به آرسنیک آلوده می‌شوند.»
متن کامل این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش جغرافیا، شماره 111، تابستان 1394 منتشر شده است.