منبع: «رشد آموزش شیمی»
کجفهمی علمی به معنای داشتن باورهایی به ظاهر علمی که هیچ مبنای علمی ندارند، از مشکلات جدی آموزش علوم بهویژه شیمی است. فصلنامه رشد آموزش شیمی در جدیدترین شماره خود مقالهای را به این موضوع اختصاص داده است.
مسعود سعادتی مدرس مراکز آموزش عالی آذربایجان شرقی است. وی در تعریف کجفهمی آورده است: «کجفهمی یعنی درک و فهم نادرست از آنچه که بهعنوان قوانین علمی پذیرفته و بهصورت تجربی ثابت شده است. بروز کجفهمی دلایل مختلفی دارد که در بیشتر موارد ربطی
به هوش دانشآموز یا روش تدریس معلم ندارد. در واقع کجفهمی موضوعی عام است و بروز آن در هر زمان و مکان و با هر فرهنگی امکانپذیر است.»
نویسنده مقاله در ادامه به ریشه کجفهمیهای رایج در شیمی اشاره کرده است که عبارتند از:
* پیشمفاهیم ذهنی فراگیران
* کجفهمیهای مدرسهساخته
* زبان عامیانه و زبان علمی
* دریافت اشتباه مفاهیم در اثر زبان
* استدلال فرعی
* سادهانگاری بیش از حد مفاهیم برای آسانسازی درک آنها
در توضیح پیشمفاهیم ذهنی فراگیرندگان میخوانیم: «کجفهمی موضوعی است که دانشمندان و فیلسوفان بزرگ نیز در گذشته با آن روبهرو بودهاند و دیدگاههایی که بدون هرگونه پشتوانه علمی شکل میگرفتند کم نبوده است. در گذشته پارهای از اندیشمندان از ابزار منطق، مشاهده و
تجربه برای طراحی چارچوب باورهای خود استفاده نمیکردند. در نتیجه دیدگاههای نادرست همچنان در ذهن آنان باقی میماند. گاهی دانشآموزان نیز تنها با نگاه سادهلوحانه خود به پدیدهها به ایدهسازی میپردازند، در نتیجه پیشمفاهیم ذهنی نادرست درباره پدیدهها در ذهن
آنان جای میگیرد.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش شیمی، شماره 113، تابستان 1394 منتشر شده است.