منبع: «رشد آموزش ابتدایی»
ماهنامه رشد آموزش ابتدایی در مقالهای به مبانی تفکر انتقادی و روشهای آموزش آن پرداخته است. این روشها عبارتاند از مهارتهای ذهنی؛ انواع فعالیتهای کلاس، آموزش فلسفه به کودکان و آموزش استدلال منطقی.
عذرا رستمی نویسنده این مقاله است.
در بخشی از مقاله آمده است: «گروهی از طراحان و مجریان برنامههای درسی معتقدند فقر تفکر دانشآموزان نتیجه حاکمیت روشهای سنتی در مدارس است. یکی از نظریههای حامی و پیشروی تفکر انتقادی نظریه ساختنگرایی است که بر پایه تفکرات شناختی شکل میگیرد. پایههای فلسفی
این رویکرد بر اصل خطاپذیری معرفتشناسی استوار است. در این رویکرد، یادگیری فرایند ادراک حاصل از تجربه میباشد. بنابراین در محیط یادگیری باید موقعیتی فراهم شود که در آن دانشآموزان از طریق مباحثه استدلالی به تفکر انتقادی بپردازند. تأکید بر فرایند ساختار دانش
بهجای تولید مجدد آن، پرورش اعمال همراه با تفکر، آموزش یادگیری مشارکتی، توجه به فراشناخت و خودکنترلی دانشآموزان و یادگیری در محیط حل مسئله از مفاهیم مورد تأکید نظریه ساختنگرایی است.»
نویسنده مقاله در ادامه به آموزش تفکر انتقادی در چارچوب فعالیتهای کلاسی پرداخته است: «این فعالیتها عبارتاند از: سخنرانی، سؤال کردن، آزمایش، تکلیف درسی، تمرینهای کمی، آزمون، خواندن منتقدانه، نوشتن و روشهای تدریس.»
آموزش فلسفه به کودکان عنوان بخش دیگری از این مقاله است که طی آن آمده است: «تفکر انتقادی در پی دقیقتر ساختن ذهن کودکان است و فلسفه به آن عمق میبخشد و آن را گسترش میدهد. هدف فلسفه برای کودکان بهبود بخشیدن به یادگیری در همه موضوعات موجود در برنامه درسی است.
این برنامه براساس رهنمودهای جان دیویی و ویگوتسکی که بر ضرورت تعلیم و تفکر و نفی آموزش حفظ کردن تأکید میکردند بهوجود آمده و برنامهای مبتنی بر زبان و مهارتهای گفتاری است. پروفسور میتولیپمن بنیانگذار این برنامه است. وی مهارتهای منطقی را از طریق بحث و گفتوگو
در مورد نظرات استخراجی از داستانهای کودکان پرورش میدهد. این داستانها محتوای برانگیزانندهای دارند و مسائلی را برای بحث در کلاس ایجاد میکنند. معلم برای هدایت بحثهای کلاس این نکات را میتواند مورد توجه قرار دهد:
ـ توجه به دیدگاههای دیگران
ـ توضیح و بازگویی
ـ مشخص کردن تفاوتها
ـ کشف شباهتها
ـ آوردن و خواستن دلیل و...»
متن کامل این مقاله در ماهنامه رشد آموزش ابتدایی، شماره 3 (پیدرپی 144)، آذر 1393 منتشر شده است.