کج‌خلقی و بداخلاقی کودکان چیست؟ چه تفاوتی با پرخاشگری و عصبانیت دارد؟ آیا تنها والدین با این مقوله درگیرند یا کودکان نیز این لحظات پر تنش و پر اضطراب را تجربه می‌کنند؟ فصل‌نامه رشد آموزش پیش‌دبستانی در مقاله‌ای به این سؤالات
پاسخ داده است.
محبوبه فیض‌نژاد کارشناس ارشد پیش از دبستان و مدرس دانشگاه نویسنده این مقاله است. وی در تعریف کج‌خلقی آورده است: «معنی لغوی کج‌خلقی اوج عصبانیت و فوران خشم و ناراحتی‌ای است که معمولاً در کودکان به شکل ناآرامی و بی‌قراری و بداخلاقی ظاهر می‌شود.
این رفتار در 18 ماهگی تا 3 سالگی به اوج خود می‌رسد و گاه تا حدود 5 تا 6 سالگی نیز ادامه دارد. روان‌شناسان کج‌خلقی‌های کودکان را به دو گروه مشخص تقسیم می‌کنند:
1. ناآرامی‌ها و کج‌خلقی‌هایی که به خشم و عصبانیت کودک مربوط می‌شوند.
2. ناآرامی‌ها و کج‌خلقی‌هایی که ریشه در ترس، بهت و حالت گیجی کودک دارند.»
نویسنده مقاله، جلب توجه، اثبات استقلال شخصی، خشم و ناراحتی درونی، حسادت، خستگی و گرسنگی، تحریک بیش از حد و بار احساسی و عاطفی سنگین را از جمله عوامل ایجاد کج‌خلقی در کودکان برشمرده است.
در بخش دیگر مقاله شیوه‌های جلوگیری از بدخلقی کودکان اختصاص دارد. در این قسمت نیز می‌خوانیم:
«- سعی کنید به مسائل از دیدگاه کودک نگاه کنید. گاه این کار کمک می‌کند که بتوانید دنیا را مثل او ببینید و در این صورت متوجه بعضی از رفتارهای بد بزرگ‌ترها می‌شوید.
- توقعات خود را متعادل کنید. بسیاری از رفتارهایی که بزرگ‌ترها از آن‌ها تحت عنوان «رفتار بد» یاد می‌کنند، بخشی از رفتار رشدی کودک هستند. در این زمینه صحبت و گفت‌وگو با والدین دیگر بسیار مؤثر است چراکه والدین متوجه می‌شوند بسیاری از کودکان آن رفتار را دارند.
- تلاش کنید قواعد خانوادگی برای کودک ساده، قابل فهم و اجرا باشد؛ چراکه او می‌تواند به آن‌ها عادت کند و بعد آن‌ها را انجام دهد و همین مسئله موجب آرامش فضای خانه می‌شود.»
متن کامل این مقاله در فصل‌نامه رشد آموزش پیش‌دبستانی، شماره 22، بهار 1393 منتشر شده است.