دارالمعلمین و تأسیس
گروه فیزیک (1307)
قانون تأسیس دارالمعلمین مرکزی و دارالمعلمات در
سال 1297 به تصویب رسید و چند معلم اروپایی برای تدریس علوم تجربی و ریاضی استخدام
شدند. مشخصات و هدف این مؤسسه طبق یکی از مواد این قانون چنین است:
«دارالمعلمین مرکزی
مدرسه‌ای
است دولتی و مجانی تحت‌نظارت وزارت معارف که برای تعلیمات ابتدایی و حد معینی از تعلیمات
متوسطه معلم تربیت می‌کند و با این نظر منقسم بر دو شعبه است. یکی شعبه ابتدایی، دیگر
شعبه عالی. مدت تحصیل در شعبه عالی چهارسال تعیین می‌شود1»
ریاست دارالمعلمین به
مدت 10 سال با مرحوم ابوالحسن فروغی بود. معلمان دارالمعلمین از برگزیدگان علم و
فرهنگ ایران بودند. تدریس فیزیک بر عهده مرحوم اسماعیل مرآت بود که در سال 1318 وزیر
فرهنگ شد. پس از سال 1297 با سرعت تعداد مدارس افزایش یافت. به‌طوری که از 295 باب،
در 1303 به 2336 باب، و در 1308 به 3644 باب مدرسه و تعداد دانش‌آموزان در این مدت از
23023 نفر به 163346 نفر رسید.
مشکل افزایش جمعیت
دانش‌آموز،
کتاب درسی، معلم و هزینه کادر مدرسه و به‌ویژه تأمین دبیر خارجی و حقوق آن‌ها مشکلات را کاملاً
نمایان کرد. در نتیجه وزارت معارف اقدام به اعزام محصل به خارج کرد و بر طبق قانون
مصوب، مقرر شد هر سال لااقل یک‌صد نفر دانشجو برای فراگرفتن فنون و علوم طبیعی و ریاضی، تعلیم‌و‌تربیت، پزشکی و مهندسی
از میان فارغالتحصیلان
دبیرستان‌ها
با امتحان مسابقه انتخاب شوند و با هزینه دولت به اروپا اعزام شوند. بر طبق مواد
همین قانون 35 درصد از دانشجویان منتخب برای آموزش معلمی اعزام می‌شدند.
تأسیس
دارالمعلمین عالی برای تربیت‌دبیر دبیرستان‌ها
برای اداره دارالمعلمین
اساس‌نامه‌ای، به تصویب شورای‌عالی معارف رسید.
برطبق این اساس‌نامه
دارالمعلمین دارای دو قسمت علمی و ادبی بود. قسمت علمی شامل سه بخش ریاضیات، طبیعیات،
فیزیک و شیمی بود.
قسمت ادبی شامل دو
بخش فلسفه و ادبیات، تاریخ و جغرافی بود.
دارالمعلمین عالی در
سال 1307 در زمان وزارت مرحوم میرزا یحیی‌خان اعتماد‌الدوله قراگزلو (وزارت: 29 آبان 1307 تا
16 خرداد 1312) تأسیس شد. اغلب استادان آن، همان معلمان دارالمعلمین مرکزی بودند.
برای راه انداختن رشته فیزیک و شیمی، وزیر معارف از شادروان دکتر محمود حسابی دعوت
به کار کرد. دکتر حسابی (1281- 1371) دوره دکترای فیزیک را در سال 1306 در پاریس به پایان
برد و برای خدمت به ایران آمد و در استخدام وزارت طرق (وزارت راه کنونی) به کار
نقشه‌برداری
و آموزش آن مشغول بود. وی این دعوت را پذیرفت و بخش فیزیک و شیمی را دایر کرد و جریانی
از تربیت و آموزش دبیر، تألیف کتاب، پژوهش، واژه‌گزینی و تأسیس بنیادهای علمی و فنی را
در موضوع فیزیک و شیمی به وجود آورد که به تدریج توان بیشتر یافت تا به وضع کنونی
رسید.
کلاس‌های دارالمعلمین عالی
در دوره اول به تدریج و با حاضر شدن داوطلب تحصیل و آماده شدن استاد شروع می‌شد. آغاز کار کلاس فیزیک-
شیمی با حضور دانشجویان (کمال‌الدین جناب، محمد منجمی و ...) بود. مدت تحصیل دوره لیسانس سه
سال تحصیلی بود. فارغالتحصیلان دارالمعلمین عالی به موجب قانونی که در سال 1308 به
تصویب رسید از نظر استخدامی از اعتبارات خاصی برخوردار بودند و طبق قانون دولت مکلف
بود تا زمانی که وزارت معارف به فارغالتحصیلان، این مرکز نیاز دارد آن‌ها را در ادارات دیگر به خدمت نگیرد.
دانشجویان
و آموزش‌دیدگان فیزیک
در سال 1310 تعداد 28
نفر از دارالمعلمین عالی فارغ‌التحصیل شدند که سه نفر آن‌ها دوره فیزیک را گذرانده بودند. این
آموزش‌دیدگان
در تمام مراحل تحصیل و بعد از آن، شایستگی خود را از هرجهت نشان دادند و در پایه‌گذاری آموزش‌و‌پرورش جدید ایران
اثربخش بودند. از سال 1312 به بعد طبق قانون تربیت‌معلم، دانشسرا‌های مقدماتی در 25 شهر ایران تأسیس شد و
نفرات اول و دوم هر یک،پس از گذراندن دوره یک‌ساله تکمیلی به تهران آمدند و با دیگر
داوطلبان در هر یک از رشته‌ها، ازجمله فیزیک شرکت کردند و پس از پذیرفته شدن، دوره عالی
تحصیلی خود را شروع کردند و ادامه دادند. بنابراین دانشجویان این مرکز آموزشی از
نخبگان جامعه بودند. بر طبق قانون، شاگردان اول دارالمعلمین عالی (دانشسرای عالی)
از سوی دولت برای ادامه تحصیل به اروپا فرستاده می‌شدند. نخستین این افراد شادروانان دکتر کمال
جناب و دکتر علی‌اصغر
خمسوی بودند که دوره لیسانس فیزیک- شیمی را در ایران گذرانده و همراه گروه اعزامی
به فرانسه رفته بودند. در آنجا آقای دکتر احمد آذر، سرپرست دانشجویان ایرانی در
فرانسه که تصور می‌کرد سطح تحصیل لیسانس در ایران پایین است؛ دوباره گذراندن این
دوره را به این دو نفر توصیه می‌کند و چون آن‌ها به خودباوری رسیده بودند از این کار امتناع می‌کنند و با دانشجویان
فرانسوی در امتحانی شرکت می‌کنند که به ترتیب نفر اول و دوم و موجب تعجب سرپرست و دیگر
مسئولان می‌شوند.
آمادگی دانش‌آموزان
و دانشجویان ایرانی در خارج از کشور- که همواره وجود داشته ـ معرف آگاهی و جدیت و
آموزش درست دبیران و استادان آن‌ها بوده است.
شادروان پروفسور تقی
فاطمی (استاد مکانیک استدلالی) گفته بود که: آنچه از علوم و ریاضیات در دوره دبیرستان
صارمیه اصفهان آموخته بودم پس از قبول شدن در امتحان اعزام محصل به اروپا (1307) و
ادامه تحصیل در فرانسه مرا از آموختن مجدد بعضی از دروس بی‌نیاز کرده بود» (کیهان علمی- سال چهارم-
شماره2).
گروه فیزیک- شیمی تا
سال 1321 ادامه داشته، از آن پس مجزا شد و بعد از آن دانشکده علوم تأسیس شد و رشته
فیزیک به وجود آمد. دانشجویان این رشته دو گروه شدند: گروه دبیری و گروه آزاد. گروه دبیری
از کمک هزینه دولتی برخوردار بودند و تعهد پنج‌سال خدمت دبیری داشته و علاوه بر دروس فیزیک،
درس‌های
تربیتی را هم می‌گذراندند.
گروه آزاد می‌توانستند
پس از پایان تحصیل، استخدام و یا به کار آزاد بپردازند. در سال 1334 دانشسرای عالی
از دانشگاه تهران مستقل شد و برنامه و کلاس بخش‌های دبیری فیزیک و لیسانس فیزیک از هم
جدا شد.
توجه
به عمل
با وجود مشکلات مالی
و کمبود وسایل آزمایشگاهی، در برنامه درسی دوره لیسانس فیزیک و شیمی، برای هر درس
آزمایشگاه پیش‌بینی
شده بود و دانشجویان موظف به انجام آزمایش و تهیه دفتر گزارش کار بودند. بسیاری از
وسایل آزمایشگاه مکانیک، فیزیک و اکوستیک و ... ساخته دست دانشجویان و یا وسایلی
بود که از بازار تهیه شده بود. برای درس مکانیک عملی دو سه موتور اتومبیل در کارگاه
وجود داشت. کارهای سوهانکاری، عکاسی، تراشکاری و ... جزو کارهای دانشجویان بود.
برای هر درس نمره بخش عملی از بخش
نظری جدا بود. کار در آزمایشگاه در بعضی اوقات تا پاسی از شب ادامه می‌یافت و استاد و دبیر
آزمایشگاه قدم‌به‌قدم دانشجویان را،
راهنمایی می‌کردند.
دانشجویان در کلاس‌های مختلف مدارس حاضر می‌شدند و در تدریس شرکت و تمرین دبیری می‌کردند.
«مرحوم دکتر حسابی از
یک نظر کاملاً ممتاز بود؛ او معتقد بود که باید علوم رواج پیدا کند. او واقعاً
مؤسس این فکر در ایران بود... ایشان به کارهای عملی توجه داشت. ما شیشه‌گری و لحیم‌کاری می‌کردیم. او خودش این کارها
را می‌کرد
و توقع داشت ما هم این کارها را بکنیم. ما خودمان آکومولاتور را با موتور پر می‌کردیم و موتور را با
هِندِل روشن می‌کردیم.
ما در زمان تحصیل در دارالمعلمین عالی رادیو ندیده بودیم و با راهنمایی آقای دکتر
حسابی یک دستگاه رادیو ساختیم و ظرفیت خازن آن را تغییر دادیم تا با بسامد یک
فرستنده به حالت تشدید درآمد. چون بلند‌گو نداشتیم از یک گوشی تلفن استفاده کردیم و برای اولین بار صدای موسیقی
را از رادیو شنیدیم. از آقای دکتر حسابی پرسیدیم این موسیقی مال کجاست؟ گفتند مال
نزدیک‌ترین
فرستنده‌ای
است که در تفلیس قرار دارد» (مصاحبه دکتر جناب با مجله رشد آموزش فیزیک شماره 43)
در قسمت علوم دارالمعلمین عالی دکتر حسابی تنها استاد ایرانی بود و دیگر استادان
خارجی بودند!
استادان ایرانی
دارالمعلمین عالی که در پایه‌گذاری فرهنگ و آموزش‌و‌پرورش جدید ایران سهم مهمی دارند عبارت
بودند از: شادروان دکتر محمود حسابی (فیزیک)، دکتر اسدالله بیژن (علوم تربیتی)،
عباس اقبال آشتیانی (تاریخ)، احمد بهمنیار (زبان و ادبیات عرب)، رضازاده شفق (فلسفه
تاریخ)، سید کاظم عصار (حکمت قدیم)، ابوالقاسم ذوالریاستین (معلم گیاه‌شناسی)، بدیع‌الزمان فروزانفر (ادبیات
فارسی)، مسعود کیهان (جغرافیا) و عبدالحسین شعبانی (تاریخ).
استادان خارجی عبارت
بودند از:
استاد ژان آزما2
فارغ‌التحصیل
از دانشسرای عالی پاریس معلم شیمی.
استاد شارل آندره3
دکترای پزشکی، معلم گیاه‌شناسی و جانورشناسی.
استاد گابریل باریر4 فارغ‌التحصیل از دانشسرای
معلم مکانیک و هندسه ترسیمی
استاد پل پن‌ویل5 معلم
گیاه‌شناسی
و جانورشناسی.
استاد آندره ریویر6
معلم زمین‌شناسی
و معدن‌شناسی
اهداف
و تأثیرهای تشکیل گروه فیزیک
اما با تحقیق در کارها،
آثار و نظرات مؤسس بخش فیزیک و همکاران نسل اول به روشنی می‌توان دریافت که آن‌ها درصدد تحقق اهداف زیر بوده‌اند:
• ارائه فیزیک
استاندارد؛
• تربیت نیروی انسانی
کارآمد؛
• ترویج علوم تجربی
نوین؛
• نوشتن علم به زبان
فارسی؛
• راه‌اندازی مؤسسه‌های علم محور مرتبط
با فیزیک؛
• راه‌اندازی بخش‌های فیزیک در دانشکده‌ها و دانشگاه‌های دیگر.
ارائه
فیزیک استاندارد
«برنامه درسی دوره لیسانس
از فرانسه اقتباس شد و کتاب‌های معتبر و جاافتاده ژرژ بروها که در فرانسه به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گرفت به‌عنوان متون اصلی دوره
انتخاب شد... در آن زمان دانشگاهیان فرانسه بر این باور بودند که دانشگاه محل تحصیل
نخبگان است. به همین سبب سطح کتاب‌های دانشگاهی از جمله کتاب‌های بروها بالا بود. در سال‌های اول تأسیس، دکتر
حسابی تمام درس‌های
نظری دوره لیسانس را ارائه می‌کرد ولی بعدها دانشجویان سال‌های بالاتر در تدریس سال‌های پایین‌تر همکاری می‌کردند» (توسلی،
1389).
درس‌های دانشجویان شامل
دروس ریاضیات عمومی (جبر و آنالیز)، شیمی (معدنی، آلی، تجزیه، شیمی- فیزیک)، فیزیک
(الکتریسیته، مکانیک فیزیک، اپتیک هندسی و موجی، اسپکتروسکپی، ترمودینامیک، نظریه
جنبشی گازها، و اکوستیک و آزمایشگاه فیزیک آن‌ها)، دروس تربیتی (روان‌شناسی، اصول آموزش‌و‌پرورش، تاریخ فرهنگ ایران
و اروپا)،
ادبیات فارسی و زبان خارجه بود. هر درس برای مدت یک سال تدریس می‌شد و دانشجویان آخر
سال امتحان می‌دادند
و قبول یا مردود می‌شدند. اگر در یک درس قبول نمی‌شدند می‌توانستند ضمن ادامه تحصیل، آن درس را در
سال بعد بدون حضور در کلاس امتحان بدهند و قبول شوند. این برنامه تا سال 1335
ادامه داشت، تا آنکه دانشسرای‌عالی از دانشگاه تهران جدا شد و دوره لیسانس دانشکده علوم که
به‌صورت
واحدی در سه سال با 100 واحد، از سال 1343 چهار سال، 140 واحد برای گرفتن لیسانس
برنامه‌ریزی
و اجرا شد. برنامه چهار ساله از دانشگاه‌های امریکا اقتباس شد.
تربیت
نیروی کارآمد
تأسیس دارالمعلمین مرکزی
(1298) و بعد دارالمعلمین عالی (1307) به‌منظور تربیت معلم آموزش دیده و آشنا با
علم و تربیت بود تا با کمک آن‌ها و هزینه‌ای کمتر از استخدام معلمان خارجی، مدارس کشور اداره شود و
فرهنگ، توسعه یابد. شادروان دکتر حسابی مؤسس گروه فیزیک و همکاران نسل اول او به
مؤثر بودن معلم اعتقاد و کوشش فراوان در جهت تربیت‌معلم داشتند. آن‌ها می‌کوشیدند تا دانشجویان را با فرایند و
فرآورده‌های
علم فیزیک آشنا کنند. فرایند علم راه رسیدن به قانون‌های طبیعی (شامل طرح مسئله، ساختن فرضیه،
جمع‌آوری
اطلاعات، طبقه‌بندی
و نقد فرضیه از راه تجربه و آزمایش و سرانجام نتیجه‌گیری و گزارش) است و فرآورده‌های علم دستاوردهایی
است که به‌صورت
نظریه و قانون و نتیجه در کتاب‌ها ارائه شده و کاربردهایی در مهندسی و صنعت و انواع فناوری‌ها دارد.
«خوشبختانه این ویژگی‌‌ها در دو طرف، حداقل
در دو سه دهه اول 1300 وجود داشت. معمولاً نخبگان به دانشگاه راه می‌یافتند و با توجه به
آنکه دولت، دانشجویان دانشسرای‌عالی را بورسیه می‌کرد و مبلغ نسبتاً قابل توجهی به آن‌ها پرداخت می‌کرد و معلمان و دبیران
در جامعه از احترام نسبتاً مطلوبی برخوردار بودند، افراد شایسته به معلمی روی
آوردند...» (توسلی-1389)
ترویج
علوم تجربی نوین
با تأسیس مدارس و تدریس
علوم فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی، تدریس مفاهیم هر یک از این رشته‌های علمی در روزنامه‌ها، مجلات و کتاب‌های غیر‌درسی وارد شد و در
اندیشه و عمل عموم مردم جای گرفت. دکتر حسابی در سال 1311 انجمن فیزیک ایران را با
عضویت دانش‌آموختگان
فیزیک تشکیل داد و هر یک از اعضا وقتی به شهر محل مأموریت خود رفتند انجمن مشابهی
تأسیس کردند. مثلاً آقای اصغر نوروزیان، شاگرد اول لیسانس فیزیک سال 1317پس از
شروع کار تدریس خود در تبریز به تشکیل انجمن دست زد و به آزمایش و سخنرانی علمی
پرداخت:
«انجام آزمایش فوکو
مدت 15روز در سالن سخنرانی مرتفع، در حضور تمام دانش‌آموزان دوره دبیرستان و عامه مردم، توأم با نمایش،
برگزار شد. در این مدت تماشاچیان حرکت وضعی کره زمین را با آزمایش مشاهده کردند...».
همین‌طور سخنرانی درباره
برق در سال 1318 در سالن دانشسرای دختران تبریز که شنوندگان بیشتر از مقامات عالی
رتبه ادارات و اولیای دانش‌آموزان بودند، به‌طوری که آقای افتخار رئیس بانک سپه تبریز
فی‌البداهه
اشعاری در این‌باره
سرود که با این ابیات شروع می‌شد.
شبی یاد دارم که
نوروزیان
همی گفت در محفل
دوستان
که برق است زینت ده
زندگی
ز برق است وارستن از
بندگی
زبرق است عالم سراسر
بهشت
به برق است اکنون همه
زرع و کشت
(نوروزیان‌نامه- اتحادیه انجمن‌های علمی آموزشی ایران)
همین آقای نوروزیان و
همکاران ایشان پس از تأسیس رادیو و بعد از آن تلویزیون به آموزش تدریجی علوم در کشور
پرداختند.
نوشتن
علم به زبان فارسی
برای آموزش فیزیک
ابتدا از کتاب‌های
بروها استفاده می‌شد
تا آنکه دکتر تقی ارانی در سال 1310 کتاب اصول علم فیزیک را نوشت و در «مطبعه سیروس»
به چاپ رساند. از آن پس بود که مهدی برکشلی در 1315 و مدنی گرکانی در شهریور 1317 کتاب
فیزیک نوشتند.
در سال 1317 وزارت
فرهنگ مسئولیت یافت که کتاب‌های درسی دبیرستان را تألیف و منتشر کند. در نتیجه این کار آقایان دکتر محمود حسابی،
دکتر کمال جناب، دکتر امانت‌اله روشن، مرتضی قلی‌اسفندیاری و مدنی گرکانی یک دوره کامل فیزیک
(کتاب‌های
وزارتی فیزیک) تألیف و منتشر کردند. این کتاب‌ها تا سال 1324 در جریان بود تا آنکه کتاب‌های فیزیک7 جای آن‌ها را گرفت. برای نوشتن علم به زبان
فارسی نیاز به وجود اصطلاحات علمی بود. فرهنگستان ایران که در سال 1313 تشکیل شده
بود. اقدام به انتخاب و وضع اصطلاحات علمی کرد. در این فعالیت استادان و دبیران پیشقدم
کار شدند. در بخش فیزیک افراد نامبرده زیر در کمیسیون اصطلاحات علمی شرکت داشتند
(واژگانی که انتخاب کردند در سال 1319 انتشار یافت): دکتر محمود حسابی (مخبر کمیسیون)،
دکتر کمال جناب و دکتر روشن‌‌زائر (عضو کمیسیون). نمونه این واژه‌ها عبارت‌اند از: آبگونه (مایع)، آرامش (سکون)،
آزمایش (تجربه)، آشام (جذب مایع)، آشکارساز (دتکتور)، آغازگر (استارتر). جریانی که در
نوشتن به زبان فارسی و ساختن و انتخاب اصطلاحات در بخش فیزیک آغاز شد اکنون با قوت
بسیار و شور و شوق فراوان ادامه دارد.
1. دبیران فیزیک آقایان
رضا قلی‌زاده،
نوروزیان و رهنما لیسانسه‌های دانشسرای عالی مجموعه کتابی تألیف و منتشر کردند که عنوان
رنر یافتند.
2. دکتر محمود حسابی
«فرهنگ حسابی» که شامل واژگان انگلیسی به فارسی است پژوهش و نگارش کرد.
3. واژگان فیزیک
مجموعه‌ای
از اصطلاحات فیزیک است که استادان و پژوهندگان فیزیک به دنبال کارهای اولیه تألیف کرده‌اند.
راه‌اندازی مؤسسه‌های علم‌محور
یکی از پیامد‌های تأسیس گروه فیزیک،
تربیت افرادی کارآزموده بود. این افراد متناسب با زمان احتیاجات علمی و فناوری کشور
را دریافتند و در تأسیس بنیادهای علم‌محور اقدام کردند و در مدیریت و راه‌اندازی آن‌ها کوشیدند. در اینجا
به معرفی سه نمونه از این مؤسسات که سه نفر از دانش‌آموختگان دوره لیسانس فیزیک در ایران
آغازگر آن بودند،
می‌پردازیم.
مرکز اتمی دانشگاه
تهران- در سال 1335 براساس پروژه صلح‌جویانه بین ایران و کشورهای همسایه، مرکز
اتمی دانشگاه تهران به‌وجود آمد و قرار شد از بین استادان فیزیک یک نفر برای آشنایی بیشتر
با علوم و فنون هسته‌‌‌ای به امریکا رود. برای این کار دکتر علی اصغر آزاد انتخاب شد
و ایشان برای مدت یک سال (1336) در مرکز آزمایشگاه ملی آرگون7 در شیکاگو به یادگیری
پرداخت و پس از گذراندن آن دوره در 1337 به ایران بازگشت و رسماً به‌عنوان رئیس مرکز اتمی
دانشگاه تهران8 (T.U.N.C) کار خود را آغاز کرد. در همین سال وسایل لازم به کشور وارد شد و
دانشجویان مشغول برپا کردن و راه‌اندازی دستگاه‌ها شدند.
ضمناً زمینی به مساحت
36 هکتار در انتهای خیابان کارگر شمالی (امیرآباد) در اختیار این مرکز قرار گرفت و
جریانی از کار و فعالیت آغاز شد که اکنون در سطح بسیار وسیعی در کشور ادامه دارد.
مؤسسه ژئوفیزیک- نخستین
مرکز زلزله‌شناسی
در ایران در سال 1328 راه‌اندازی شد تا آنکه مؤسسه ژئوفیزیک به وسیله شادروانان دکتر
حسابی و دکتر حسین کشی‌افشار (1289-1379) بنیانگذاری شد. در سال 1336 دستگاه زلزله‌نگار در این مؤسسه
نصب شد. دکتر کشی‌افشار
از فارغالتحصیلان دوره لیسانس
فیزیک ایران بود که درجه دکترا در مهندسی ژئوفیزیک و رشته اکتشاف نفت را از دانشگاه‌های لندن و کمبریج
گرفته بود. ایشان نخستین دوره فوق‌لیسانس ژئوفیزیک را در ایران دایر کرد. مؤسسه ژئوفیزیک اکنون بسیار
گسترش یافته و به یک مرکز بزرگ علمی- فناورانه تبدیل شده است.
تأسیس
بخش آکوستیک و پژوهشگاه موسیقی
مطالعات علمی بر موسیقی
ایرانی به وسیله علی نقی‌خان وزیری و پیش از آن به وسیله حاج مهدیقلی هدایت (مخبر‌السلطنه) انجام می‌شد و اختلاف نظریه‌هایی میان آن دو به
وجود آمده بود، تا آنکه «موضوع اندازه‌گیری فواصل گام موسیقی ایرانی در سال
1326 هجری شمسی در دانشکده علوم تهران از طرف آقای دکتر مهدی برکشلی استاد فعلی
دانشکده دامپزشکی شروع و در دانشکده علوم پاریس و مرکز تحقیقات علمی فرانسه به وسیله
خود ایشان به نتیجه رسید» (دکتر ضیاءالدین اسماعیل بیگی- آکوستیک2، 1335،
48) تأسیس بخش آکوستیک و پژوهشکده موسیقی از همان زمان و به دنبال تحقیقات دکتر برکشلی
(1291-1396) به وجود آمد و گسترش یافت.