یاد ده ما را سخنهای دقیق
که تو را رحم آورد آن ای رفیق
هم دعا از تو اجابت هم ز تو
ایمنی از تو مهابت هم ز تو
گر خطا گفتیم اصلاحش تو کن
مصلحی تو ای تو سلطان سخن
کیمیا داری که تبدیلش کنی
گرچه جوی خون بود نیلش کنی
این چنین میناگریها کار توست
این چنین اکسیرها اسرار توست
آب را و خاک را بر هم زدی
زآب و گل نقش تن آدم زدی
«مولوی»
ارزشیابی پدیدهای است که معمولاً با خودش ترس یا دستکم اضطراب به همراه دارد؛ اما با تمام این احوال، وجودش لازم است و همهی ما به محاسن آن واقفیم، حتی در متون دینی ما هم تأکید شده است که خودمان را دائم مورد ارزیابی قرار دهیم. شاید آنجا که فرمودهاند: «حاسِبوا أنْفُسَکم قَبلَ أنْ تُحاسَبوا»1، به این امر اشاره داشتهاند.
اما چه کنیم با این ترس و اضطراب؟! روشهای زیادی برای کاهش این اضطراب بررسی و پیشنهاد شدهاند؛ از شیرینکردن جریان ارزشیابی تا مستمرشدن آن و... . یکی از این راهکارها که سالیان زیادی است در دورهی ابتدایی به آن تأکید شده است، ارزشیابی توصیفی است. در این روش، دانشآموز به جای اینکه با عددی مواجه شود که حاصل نمرهی آزمون اوست، آزمونی که در بیشتر مواقع کتبی است، با کارنامهای روبهرو میشود که توصیفی از وضعیت خود اوست. این توصیف حاصل تعامل آموزگار و دانشآموز در طول سال تحصیلی است. بدیهی است وقتی میدانیم دانشآموزمان در ریاضی در مبحث «خواندن ساعت» مشکل دارد، بهتر میتوانیم برای تقویت وضعیت آموزشی او برنامهریزی کنیم، تا اینکه فقط بدانیم نمرهی ریاضی آن دانشآموز هجده شده است.
در طول این سالها، شاهد فرازوفرودهایی در اجرای این روش بودهایم و تجربههایی داشتهایم. در این شماره از مجله پای این اتفاقات نشستهایم و در تلاشیم با استفاده از تجربه و خِرَد جمعی، گامی بهسوی ارتقای کیفیت ارزشیابی در کلاسها برداریم. متأسفانه هنوز هم شاهدیم در برخی مدرسهها ارزیابی همچنان بهصورت گذشته انجام میشود و فقط در خروجی نهایی با جملههایی ثابت وضعیت دانشآموزان توصیف میشود.
در دورهی جدید رشد آموزش ابتدایی، تمرکز ما بر مسائل اساسی مرتبط با مخاطبان محترم است. هر شماره یکی از این مسائل موضوع کار قرار میگیرد. اگر به نظر شما جای برخی موضوعات در این مجله خالی است، فرصت خوبی است تا دست به کار شوید و برای ما از مسائل و دغدغهها و احیاناً تجربهها و پیشنهادهای خود بنویسید. دفتر مجله با رغبت منتظر نقطهنظرات شماست. از قدیم گفتهاند:
هم ز عکس روی سیمرغ جهان
چهرهی سیمرغ دیدند از جهان
چون نگه کردند آن سی مرغ زود
بیشک این سی مرغ آن سیمرغ بود
در تحیر جمله سرگردان شدند
باز از نوعی دگر حیران شدند
خویش را دیدند سیمرغ تمام
بود خود سیمرغ سی مرغ مدام
چون سوی سیمرغ کردندی نگاه
بود این سیمرغ این کین جایگاه
ور بسوی خویش کردندی نظر
بود این سیمرغ ایشان آن دگر
ور نظر در هر دو کردندی به هم
هر دو یک سیمر بودی بیش و کم2
در واقع این مجله با حضور تکتک ما تبدیل به مجلهای کامل میشود. طبق قرار قبلی، در بالای هر مطلب دو رمزینه برای ثبت نظرات شما (پسندیدم/ نپسندیدم) قرار دادهایم. ثبت نظر میتواند کمترین سطح همکاری شما با ما باشد که برای مجله بیشترین بهره را دارد؛ پس لطفاً ما را از نظرات خود محروم نفرمایید.
و در آخر، حتماً باید یادی از شهدای مظلوم جبههی حق در مقابل جلادان رژیم صهیونیستی داشته باشیم و به درگاه حضرت حق خالصانه تضرع کنیم که هرچه زودتر ریشهی این رژیم شیطانی از جهان کنده شود. مشاهدهی این حجم از خشونت برای همه دردآور و برای ما معلمها تلختر است، وقتی کودکانی را میبینیم که همبازی مرگ و آتش شدهاند. بر همهی ماست که برای رفع این فتنه تلاش کنیم. بیایید با هم فکر کنیم که وظیفهی ما در این معرکه چیست؟
پینوشتها
1. رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلم: حاسِبوا أنْفُسَکم قَبلَ أنْ تُحاسَبوا ، و زِنوها قَبلَ أنْ تُوزَنوا ، و تَجَهَّزوا للعَرْضِ الأکبَرِ .[بحار الأنوار : 70/673/26 .]
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: پیش از آنکه مورد حسابرسى قرار گیرید، خود به حساب نفستان برسید و پیش از آن که سنجیده شوید، خود نفستان را در ترازوى سنجش بگذارید و براى آن حسابرسى بزرگ آماده شوید.
2. منطق الطیر، عطار نیشابوری، حکایت سیمرغ در پیشگاه سیمرغ.