2 اسفند: ولادت حضرت علیاکبر (ع)، روز جوان
حضرت علیاکبر (ع)، فرزند ارشد امام حسین (ع) و بانوی گرامیشان لیلا ابیمره، روز 11 شعبان سال 33 قمری در شهر مدینه چشم به جهان گشودند. حضرت علیاکبر (ع)، طبق روایات، از حیث اخلاق و خُلقیات و از نظر چهره شباهت بسیاری به پیامبر (ص) داشتند.
حضرت علیاکبر (ع) جزو بهترین جوانان بنیهاشم بودند و از فضائل اخلاقی بهرهمند بودند. در قرآن کریم، پیامبر اسلام (ص) بهعنوان الگوی نیکو معرفی شدهاند و حضرت علیاکبر (ع) نیز در جوانی شبیهترین افراد به پیامبر (ص) بودند. از این نظر حضرت علیاکبر(ع) میتوانند از بهترین الگوها برای جوانان باشند. فضیلتهایی مثل معرفت، شجاعت و دلاوری و آگاهی از شایستهترین صفتهایی هستند که جوانان میتوانند از حضرت علیاکبر (ع) سرمشق بگیرند. به همین علت روز ولادت حضرت علیاکبر (ع) روز جوان نیز نامگذاری شده است.
5 اسفند: روز بزرگداشت خواجهنصیرالدین طوسی، روز مهندس
روز مهندس روزی است که در آن از خواجهنصیرالدین طوسی و دستاوردهای او در علوم ریاضی، فلسفه و نجوم و معماری، یاد میشود. خواجهنصیرالدین طوسی دانشمند، ریاضیدان، فیلسوف و شاعر ایرانی در سال ۱۲۱۳ میلادی در شهر طوس خراسان به دنیا آمد. او با تلاش و پشتکار خود به یکی از برجستهترین دانشمندان و فیلسوفان تاریخ ایران تبدیل شد.
خواجهنصیرالدین طوسی بهعنوان دانشمندی برجسته، در حوزههای گوناگون علمی فعالیت داشت. از جمله فعالیتهای او میتوان به ترجمه چندین کتاب هندسی و ریاضی از فارسی به عربی، نوشتن کتاب «تحفه الاحرار» در حوزه فلسفه و «زیج الحساب» در حوزه ریاضیات و نجوم، و همچنین ارائه نظریههای جدید در علم ستارهشناسی اشاره کرد. خواجهنصیرالدین طوسی با دستاوردهای خود به یکی از برجستهترین دانشمندان تاریخ ایران تبدیل شد و با تأسیس بزرگترین رصدخانه و مرکز نجوم و ریاضیات جهان در مراغه، ایران را به قطب این علوم در قرونوسطا تبدیل کرد. علاوه بر فعالیتهای علمی، خواجه در دوره حکومت مغولان نیز عنوان مشاور شاهان مغول در مهار توحش آنها و بافرهنگکردنشان نقش بسیار مهمی ایفا کرد. او صدراعظم هلاکوخان بود و توانست با درایت خود و نفوذش نزد سلطان، مانع از تکرار نسلکشیها و آتشسوزی و نابودی بسیاری از کتابخانهها و میراث فرهنگی ایران شود. بهجز خدمات شایستهای که ذکر شد، از جمله سایر آثار وی در حوزه اخلاق و سیاست و حکومتداری میتوان به کتابهایی مانند «مُلک ناصری و اخلاق ناصری» نیز اشاره کرد.
6 اسفند: نیمه شعبان، روز ولادت امام زمان (عج)
امام دوازدهم ما شیعیان، حضرت مهدی (عج) است که ما ایشان را بهعنوان آخرین امام و امام زمان نیز میشناسیم. حضرت مهدی (عج) در سال 255 هجری قمری در شهر سامرا به دنیا آمد. پدر ایشان امام حسن عسکری (ع) و مادر ایشان نرجس خاتون نام داشت. البته نام اصلی مادر آن حضرت ملیکاست و ایشان اصالتاً از شاهزادگان رومی بودند و نسبتشان به جناب شمعون، از حواریون حضرت مسیح (ع)، میرسد.
بقیهالله، حجت، منتظر، قائم و مهدی مشهورترین لقبهای امام زمان (ع) هستند. کنیه ایشان، همانند پیامبر اکرم(ص)، ابوالقاسم است. بعد از شهادت امام حسن عسکری(ع)، بسیاری از بزرگان و فقیهان شیعه با حضور در خانه آن حضرت و پرسوجوهای فراوان از فرزند پنجساله ایشان، به وجود علم لدنی و موهبت الهی در وجود این کودک شهادت دادند. بنابراین، امام زمان (ع) در این سن به امامت رسیدند. اما چون طبق روایتهای واردشده از پیامبر و سایر امامان، در زمان امام حسن عسکری(ع) مشهور بود فرزند امام حسن قیام خواهد کرد، دستگاه خلافت عباسی بهشدت در جستوجوی فرزند آن حضرت و قتل ایشان بود. پس به دلیل جو خفقان و فشار بنیعباس، ایشان در دوره امامتشان بهطور مستقیم با مردم در ارتباط نبودند تا از گزند و دسترس عوامل حکومت طاغوتی محفوظ بمانند. در این دوره، امام زمان (ع) توسط چهار واسطه، مشهور به نواب اربعه، به امور اجتماعی و دینی مردم رسیدگی میکردند (دوره مشهور به غیبت صغرا). در نهایت، در سال 329 قمری و شش روز قبل از فوت علی بن محمد، آخرین نفر از نواب اربعه ایشان، به وی اطلاع میدهند که دیگر جانشینی برای خود انتخاب نکند، زیرا امر الهی بر غیبت کبرا و به تعویق افتادن قیام بنا شده است. در دوره غیبت کبرا، امام مهدی(عج) با شیعیان ارتباط ظاهری ندارند و فرد خاصی را نیز بهعنوان نماینده خود تعیین نکردهاند. با این حال، به باور شیعیان، راویان حدیث و عالمان شیعه در این دوره نائبان عام حضرت هستند. فراهمنبودن زمینه سیاسی و اجتماعی جهان برای ظهور حضرت و آزمایش مؤمنان، از مهمترین دلایل غیبت کبرا هستند.
اکنون بیش از هزار سال است حضرت در غیبت به سر میبرند و مسلمانان و بهخصوص مستضعفان جهان همچنان منتظر فرج و تشنه بازگشت عدالت علوی، چشمبهراه ظهور آن حضرت هستند.
22 اسفند: شروع ماه مبارک رمضان
ماه مبارک رمضان امسال از 22 اسفندماه آغاز میشود. ماه رمضان ماهی است که در آن مسلمانان سراسر جهان به توصیه قرآن و سنت نبوی روزه میگیرند. روزهگرفتن در این ماه، بهعنوان یکی از پنج رکن اسلام، شناخته شده و برای مسلمانان بسیار مهم و با ارزش است. حضرت زهرا (س) در خطبه معروف «فدکیه»، روزه را عامل ایجاد اخلاص در انسان معرفی میکنند. علاوه بر این، ماه رمضان به دلیل برکتهای فراوانی که دارد، برای مسلمانان بسیار مقدس است. در این ماه توصیه شده است که فرد به تزکیه نفس و تقویت رابطه خود با خداوند بپردازد. همچنین، در این ماه، قرآن کریم بهطور کامل نازل شده (نزول دفعی) و بسیاری از مسلمانان سعی میکنند در این ماه به خواندن و تلاوت قرآن بپردازند. بهعلاوه، در این ماه شب قدر نیز وجود دارد که شبی بسیار مقدس شناخته شده است. در این شب، بسیاری از مردم به دعا و عبادت میپردازند و امیدوارند که خداوند آنها را ببخشد و در برابر گناهان بیامرزد. بنابراین، ماه مبارک رمضان یکی از مهمترین و مقدسترین ماههای سال شناخته شده است و بسیاری از برکتها و نعمتهای الهی در این ماه برای آن ذکر شدهاند؛ از جمله اینکه حتی خواب فرد روزهدار نیز در این ماه عبادت محسوب میشود.
25 اسفند: روز بزرگداشت پروین اعتصامی
پروین اعتصامی در 25 اسفند 1285 در تبریز زاده شد. او را میتوان مهمترین و اثرگذارترین شاعر زن در تاریخ معاصر ایران نام برد. مضمونها و معنای شعرهای پروین توصیفکننده دلبستگی عمیق وی به اخلاق و عدالت، استعداد و شوق فراوان او به آموختن علم و دانش، روحیه ظلمستیزی و مخالفت با ستم و ستمگران و حمایت از محرومان و ستمدیدگان، و ابراز همدلی و همدردی با آنهاست.
پروین اعتصامی در 35 سال عمر کوتاهش شعرهای مهمی از خود بهجا گذاشت که مضمون بسیاری از آنها به دلیل ارتباط با مشروطهخواهان و جو آزادیخواهانه حاکم بر آن دوران، ظلمستیزی، مشکلات مردم، اندرزهای حکیمانه و بخشی هم تمثیل شعرهای کودکانه است. او همچنین پایهگذار سبک مناظرهای در شعر فارسی است. پروین مدال لیاقت دولت رضاشاه را به دلیل سیاستهای سرکوبگرانه وی نپذیرفت. به همین دلیل مغضوب وی شد و تا آخر عمر از صحنههای فرهنگی و ادبی حذف شد. وی در سال 1321 در اثر تب و اهمالکاری طبیب درگذشت. قبر وی هماکنون در قم و در حرم حضرت معصومه (س) قرار دارد. این دو بیتی از معروفترین شعرهای پروین است:
هجوم فتنههای آسمانی// مرا آموخت علم زندگانی
نگردد شاخک بیبن برومند// ز تو سعی و عمل باید، ز من پند
منبع:جباری، سازمان وکالت، 1382 ش، ج 2، ص 480
29 اسفند: روز ملیشدن نفت
29 اسفند، روز ملیشدن صنعت نفت، یکی از مهمترین تغییرات تاریخ معاصر کشورمان رقم خورد. قانون ملیشدن صنعت نفت که روز 29 اسفند سال 1329 تصویب شد، پیشینهای طولانی دارد. سال 1280 بود که دربار مظفرالدینشاه با تاجری انگلیسی به اسم ویلیام دارسی قراردادی امضا میکند. در این قرارداد مقرر شده بود که امتیاز نفت جنوب ایران منحصراً در اختیار انگلستان قرار بگیرد. طبق این قرارداد، ایران هیچ سهم و حقی بر مالکیت نفت خود نداشت. سالهای زیادی طول نکشید که محافل داخلی به این قرارداد اعتراض کردند.
در سال 1312، بهدلیل بالارفتن میزان اعتراضها، دولت مرکزی تصمیم گرفت این قرارداد را لغو کند، اما نتوانست و مقرر شد انگلستان به مدت 60 سال از منابع نفتی ایران استفاده کند. با اعتراضهای علما و نمایندگان مجلس به این اقدامات، تلاشها برای احقاق حقوق مردم ایران و جلوگیری از غارت نفت کشور آغاز شد.
آیتالله کاشانی که بین مردم از جایگاه بالایی برخوردار بودند، و جمعی از نمایندگان مجلس که دکتر مصدق مسنترین و معروفترین چهره بین آنان بود، اعتراضها را ادامه دادند و طرح ملیشدن صنعت نفت را در مجلس مطرح کردند. با تلاشهای آیتالله کاشانی که نفوذ بسیاری بین مردم داشتند و نمایندگان خود را برای روشنگری به مسجدها و بین مردم شهرهای کشور میفرستادند، مردم و عموم جامعه نیز به حمایت از نمایندگان مجلس و دکتر مصدق و حمایت از اعتراض به غارت نفت کشور پیوستند.
پیوستن مردم به این اعتراضها باعث شد که حکومت پهلوی و انگلستان نتوانند کارشکنیهایشان را در مجلس و علیه ملیشدن نفت به جایی برسانند. سرانجام در 29 اسفند سال 1329 طرح ملیشدن صنعت نفت با حمایتهای مردمی در مجلس تصویب شد.