بر «خوان» خوزستان

وقتی نام خوزستان به میان می‌آید، از نخل و نفت و کارون گرفته تا گرما و رطوبت، همه این‌ها به ذهن متبادر می‌شوند، اما برف نه! در یکی از همین معدود روزهای برفی اهواز و هم‌زمان با روز جوان، تصمیم گرفتیم با کمک دانش‌آموزان و حمایت مادی و معنوی سازمان فنی و حرفه‌ای استان خوزستان، نمایشگاهی با موضوع اشتغال و کارآفرینی برگزار کنیم. هدفمان هم معرفی فرصت‌های شغلی موجود در بخش‌های صنعت، گردشگری و خدمات بود. از مدت‌ها قبل، همه به تکاپو افتاده بودند تا بهترین و خاص‌ترین محتواها را از شغل موردعلاقه خود تهیه کنند.

 راهروهای مدرسه پر شده بود از عکس‌ها و برنوشته (بنر)‌های دانش‌آموزان؛ عکس‌هایی از سر ذوق و خلاقیت. بعضی برای گرفتن عکس و تهیه گزارش به شهرک‌های صنعتی سر زده بودند و بعضی هم با حضور در کارگاه‌ها و شرکت‌ها، موضوع‌های موردنظرشان را شکار کرده بودند. در هر حال، برگزاری این نمایشگاه بهانه‌ای شد تا با انواع مهارت‌های شغلی، زمینه‌های کارآفرینی و چگونگی راه‌اندازی کارگاه آشنا شوند.

 بعد از سخنرانی مدیر مدرسه، نمایشگاه در پنج بخش «صنعت و معدن، کشاورزی، گردشگری، خدمات و انرژی»، با حضور معلمان، معاونان، دانش‌آموزان و والدین، به‌طور رسمی افتتاح شد.

ورودی نمایشگاه با برنوشته بزرگی از معرفی ظرفیت‌های کشاورزی استان خوزستان، در راهروی طبقه اول مدرسه قرار دارد. دانش‌آموزان در این بخش شرکت‌هایی را معرفی کردند که به‌طور عمده در زمینه فعالیت‌هایی زراعی مثل کشت گندم، نیشکر، کلزا، ذرت، کنجد و شلتوک فعالیت دارند.

گروهی از دانش‌آموزان به سراغ یکی از شرکت‌های کشاورزی خانوادگی در اهواز رفته‌اند. در برنوشته معرفی این شرکت می‌خوانیم: در سال 1372 در شهر اهواز تأسیس‌ شده و سهامداران آن چند برادر هستند که همگی در گرایش‌های متفاوت رشته کشاورزی تحصیل کرده‌اند. این شرکت عضو انجمن صنفی تولیدکنندگان قارچ خوراکی ایران نیز است و در حال حاضر در سال بیش از سه‌هزار تن قارچ تولید می‌کند. البته تولید قارچ و فرآوری آن تنها یکی از فعالیت‌های شرکت است. تولید مرکبات، خرما، انواع نهال و کاهو، کلم و گوجه‌فرنگی نیز در آن صورت می‌گیرد. علاقه‌مندان به فعالیت در این حوزه می‌توانند با انتخاب رشته‌هایی همچون زراعت غلات و حبوبات، پرورش قارچ خوراکی، پرورش مرکبات، تولید نهال، صنایع غذایی و امور باغی و زراعی، مهارت کسب کنند و به فعالیت مشغول شوند.

یکی دیگر از دانش‌آموزان، عکس‌هایی از یک تعاونی روستایی فعال در طراحی و بسته‌بندی خرما را ارائه کرده است. این واحد تعاونی یکی از 65 واحد فعال در این زمینه در سطح استان است که در مجموع برای بیش از 25 هزار نفر شغل ایجاد کرده‌اند. این دانش‌آموز مطالب خود را در قالب یک روزنامه دیواری برای هم‌سالانش آماده کرده است و توضیح می‌دهد که چگونه با توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری خرما و تولید محصولات متنوعی همچون چیپس خرما، خمیر خرما، پودر هسته خرما، شکلات خرما، الکل، سرکه و روغن خرما، ضایعات این محصول به صفر می‌رسد و حجم زیادی از مشکلات بیکاری در استان حل می‌شود. او دوستانش را تشویق می‌کند در رشته‌های مرتبط، همچون صنایع غذایی، طراحی و بسته‌بندی، و فرآوری محصولات زراعی دانش و مهارت کسب کنند.

به طبقه دوم می‌رویم؛ جایی که بیشتر دانش‌آموزان علاقه‌مند به حوزه صنعت جمع شده‌اند و بسیاری هم تصمیم گرفته‌اند در آینده در این بخش به کار و فعالیت مشغول شوند. بازدید ما با شنیدن صحبت‌های دو دانش‌آموز از یک شرکت فعال در زمینه تولید محصولاتی پلاستیکی همچون لوله پی‌وی‌سی، انواع درپوش و سرپوش پلاستیکی و لوله دوجداره ادامه می‌یابد. این شرکت توانسته است برای بیش از چهل نفر اشتغال ایجاد کند و بیشتر شاغلان آن دانش‌آموزانی هستند که به‌واسطه تحصیل در هنرستان مهارت لازم را برای فعالیت در این حوزه کسب کرده‌اند.

گروه بعدی در غرفه خود به یکی از شرکت‌های موفق پایین‌دست صنعت فولاد استان خوزستان پرداخته است. این شرکت به‌عنوان بزرگ‌ترین واحد بازیافت و فرآوری فولاد و چدن مطرح است و تاکنون برای بیش از دویست نفر، به‌صورت مستقیم، شغل ایجاد کرده است. عمده شاغلان آن بومی استان هستند و در رشته‌هایی مثل متالورژی، صنایع فلزی، مهندسی صنایع و صنایع شیمیایی تحصیل کرده‌اند.

در بخش بعدی، علاقه‌مندان به حوزه گردشگری، تصویرهایی دیدنی از انواع جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی استان خوزستان را گردآوری کرده‌اند. گروهی سه‌نفره از دانش‌آموزان، با تحقیق روی ظرفیت‌های گردشگری آبی و دریایی استان، به وجود امکاناتی همچون جزیره کوشک واقع در سد شهید عباسپور، اردوگاه (کمپ) بایر در سد کرخه و مجموعه گردشگری گدار پرداخته‌اند. این در حالی است که علاوه بر سدها و تالاب‌ها، رودخانه‌های استان خوزستان هم ظرفیت‌های مهمی برای توسعه گردشگری محسوب می‌شوند. این دانش‌آموزان برای بازدیدکنندگان توضیح می‌دهند که یکی از بزرگ‌ترین بازارهای کاری دنیا به رشته گردشگری مربوط است. به‌طوری‌که در دنیا ده درصد از فرصت‌های شغلی به این رشته مربوط است. کسب مهارت و دانش در زمینه کارآفرینی و گردشگری، از طریق تحصیل در رشته‌هایی مثل هتلداری، راهنمای گردشگری، طبیعت‌گردی (اکوتوریسم)، مدیریت و کارآفرینی، دانش‌آموزان را برای ورود به مشاغلی همچون راهنمای گردشگری ایران‌گردی و جهانگردی، راهنمای گردشگری زمین گردشگری (ژئوتوریسم)، مدیریت دفتر خدمات مسافرتی، تأسیس اقامتگاه‌های بوم‌گردی، هتل و مهمان‌پذیر و ارائه خدمات پذیرایی و تشریفات، مشاوره کارآفرینی گردشگری و پروژه‌های توسعه گردشگری، برگزاری گشت‌ها (تورها) و جشنواره‌های بومی و فرهنگی آماده می‌کند.

قسمت پایانی نمایشگاه بخش خدمات است. شرکت‌‌های نمونه در فناوری‌های برتر، همچون نانوفناوری و بایوفناوری، انرژی خورشیدی، خدمات پشتیبانی مانند نصب، نگهداری و تعمیر ماشین‌آلات و تجهیزات، موردتوجه دانش‌آموزان هستند. برای نمونه به سراغ گروهی می‌رویم که با حضور در کارگاه ریخته‌گری قطعات فلزی شناورهای دریایی، با مراحل تولید آشنا شده‌اند و تصویرهایی از آن تهیه کرده‌‌اند. سرگروه این غرفه توضیح می‌دهد، محصولات تولیدی این کارگاه به‌عنوان قطعات یدکی انواع شناورهای صیادی، تفریحی و همچنین کشتی استفاده می‌شوند. با توجه به نیاز روزافزون به حمل‌ونقل دریایی و شناورهای کوچک و بزرگ در استان خوزستان، تربیت افراد متخصص در این خصوص ضرورت دارد. این کارگاه توانسته است از طریق جذب مهارت‌آموزان این حوزه، برای بیست نفر اشتغال ایجاد کند. عمده این افراد در رشته‌های متالورژی، مکانیک موتورهای دریایی، ریخته‌گری و صنایع فلزی در هنرستان تحصیل کرده‌اند.

امروزه با گسترش مشاغل و تخصصی‌شدن حرفه‌ها و لزوم هماهنگی بین توانایی فردی، شغل و نیاز مراکز صنعتی، انتخاب شغل باید با اهمیت و دقت بیشتری انجام شود و از آنجا ‌که بخش زیادی از عمر افراد در محل کار و شغل آن‌ها سپری می‌شود، مهم است که فرد به شغل خود علاقه‌مند باشد. از این ‌رو، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این نمایشگاه برای دانش‌آموزان، آشنایی با مشاغل و کسب آگاهی از رشته‌های تحصیلی مرتبط با آن‌ها، برای گرفتن تصمیم شغلی صحیح است.