1. روی یادگیرندگان داخل کلاس و از راه دور به یک اندازه
تمرکز کنید.
بهصورت
ناخودآگاه، معلمان بیشتر روی یادگیرندگانی تمرکز میکنند
که روبهروی آنها
در کلاس نشستهاند و شاید کمتر به آنهایی
که از راه دور در کلاس هستند توجه کنند. لازم است بدانیم، این شیوه، چه تعمدی و چه
غیرعمد، میتواند آسیبرسان
باشد و کیفیت یادگیری دانشآموزان
راه دور را تحت تأثیر قرار دهد.
ازاینرو، برای موفقیت یادگیری
هیبریدی، توجه یکسان به هردو گروه ضروری است و باید دستورالعملهای
روشنی برای انجام فعالیتها،
متناسب با موقعیتی که در آن قرار دارند، به هر دو گروه داده شود. بنابراین لازم
است معلم در فاصلههای مشخصی دانشآموزان
از راه دور را با طرح سؤالاتی بررسی و آنها
را در یادگیری درگیر کند یا تعامل و گفتوگوهایی
مانند آنچه با دانشآموزان
حضوری خود انجام میدهد،
با دانشآموزان از راه دور نیز
داشته باشد.
2. در طراحی فعالیتهای
یادگیری، یادگیرندگان از راه دور را نیز در نظر بگیرید.
طراحی فعالیتهایی
که به طور موفقیتآمیز
هر دو گروه دانشآموزان حضوری و از راه
دور را شامل شود، میتواند
طاقتفرسا باشد، اما به یاد داشته
باشید که لازم است فعالیتهایی
طراحی کنید که برای انجام آن، یادگیرندگان از راه دور نیازمند امکانات خاصی نباشند
و بتوانند در همان شرایطی که هستند، با راهنماییهایی
که از شما دریافت میکنند،
بهسادگی از عهده کارها برآیند.
3. از ابزارهای گوناگون برای غنیسازی
محیط یادگیری استفاده کنید.
محیط یادگیری هیبریدی خوب از ابزارهای متنوع برای غنیسازی
محیط یادگیری استفاده میکند.
این ابزارها میتوانند یک نرمافزار
مدیریت یادگیری الکترونیکی1 باشند یا استفاده از امکانات موجود در پیامرسان
شاد یا سایر پیامرسانها
مانند ایتا یا بله و مانند آن. معلم با استفاده از این ابزارها و امکانات میتواند
مطالب تکمیلی و مرتبط با درس را با سهولت بیشتری ارائه دهد. برای نمونه، پیوند یک
مطلب آموزشی از وبگاه رشد یا تبیان، یک کتاب ورقزن
الکترونیکی جذاب در رابطه با درس یا قوانین و مقررات لازم را برای اطلاعرسانی
با یادگیرندگان به اشتراک بگذارد. همچنین، در حالت کلی میتوان
منابع آموزشی را بهصورت
برخط در دسترس دانشآموزان
هر دو گروه حضوری و برخط قرار داد. سؤالات خودارزیابی، مطالب برای مطالعه بیشتر،
یا حتی درسهای ضبطشده
که مکمل جلسات زنده هستند، از این دستهاند.
همچنین، در آموزش هیبریدی ارائه منابعی برای والدین که بتوانند در محیط آموزش از
راه دور به یادگیرندگان کمتجربه
و کمسن کمک کنند، ضروری است.
4. با صدای رسا و بهطور
واضح صحبت کنید.
خود را مانند یک مجری رادیو تصور کنید و ضمن رسایی صدا و
توجه بهوضوح در گفتار، بیان
احساس را در صدای خود داشته باشید. اگرچه دانشآموزان
از راه دور نیز میتوانند شما را از طریق
نرمافزارهای دورسخنی (ویدئو
کنفرانس) ببینند، اما اگر صدای شما به اندازه کافی جذاب باشد، میتوانید
آنها را بهطور
مؤثرتری درگیر کنید. توجه داشته باشید، این موضوع در مورد یادگیرندگان حضوری نیز
صادق است.
5. از فعالیتهای
تعاملی بین دو گروه حضوری و تعاملی استفاده کنید.
اجرای بازیها
در برنامههای درسی همیشه سرگرمکننده
است. بازیهایی را بهصورت
برخط طراحی و اجرا کنید که دانشآموزان
از راه دور و حضوری بتوانند با یکدیگر بازی کنند و سرگرم شوند. این کار در ابتدای
درس موجب میشود بتوانید مشکلات
فنی کلاس را در یادگیری هیبریدی شناسایی و قبل از شروع درس آن را برطرف کنید.
یکی دیگر از راههای
تعامل بین همه دانشآموزان،
ایجاد انجمن (گروه) برخط و مشارکتدادن
همه دانشآموزان کلاس در قالب
یک فعالیت گروهی است. به این ترتیب میتوانید
به دانشآموزانتان احساس بودن
در یک جمع یکپارچه را بدهید و از تفکیک دانشآموزان
بهصورت حضوری و از راه دور
جلوگیری کنید.
راه دیگر برقراری ارتباط یادگیرندگان از راه دور و حضوری
این است که امکاناتی را فراهم آورید که دانشآموزان
حضوری نیز به جلسه برخط وارد شوند و بتوانند با چتکردن
یا همگروهشدن
با دانشآموزان از راه دور، به
تعامل و همکاری بپردازند. این فن که با نام «تینکپیر
شیر»2 شناخته میشود،
موجب میشود همه دانشآموزان،
صرفنظر از حضوری یا از راه دور،
برای پاسخ به سؤالات و حل مسائل با یکدیگر همکاری کنند و احساس مشارکت دانشآموزان
از راه دور به حداکثر برسد.
6. یک دستیار آموزشی داشته باشید.
برای کسب اطمینان از اینکه آموزشهای
از راه دور خوب پیش میروند،
کمکگرفتن از یک دستیار میتواند
راهحل مناسبی باشد. شما میتوانید
از یک یا چند دانشآموز حضوری بهعنوان
دستیار خود استفاده کنید. وظیفه اصلی آنها
نظارت بر صفحه گپ (چت) و توجه به نظرات دانشآموزان
از راه دور است تا بتوانید اطمینان حاصل کنید همهچیز
بهخوبی پیش میرود.
7. بهصورت
دورهای
یادگیری هیبریدی را بررسی کنید.
لازم است در اواسط و پایان دوره آموزشی خود نظرسنجیهایی
انجام دهید که به شما کمک کند محیط یادگیری بهتری برای هر دو گروه دانشآموزان
حضوری و از راه دور طراحی کنید. میتوانید
از والدین دانشآموزان یا خود دانشآموزان
نظرسنجی کنید. در هر صورت، این یک راه عالی برای پیبردن
به عوامل مؤثر بر یادگیری هیبریدی است و از این راه میتوانید
نقصها را رفع و نقاط قوت را
تقویت کنید.
سخن پایانی این است که دنیای تعلیموتربیت
مانند همه جنبههای دیگر زندگی
تغییرات زیادی کرده است. معلمان باید خود را به جدیدترین تغییرات در شیوههای
یاددهییادگیری مجهز کنند و بهروز
باشند تا از شایستگی لازم برای فعالیت در عصر حاضر برخوردار شوند. آنها
باید یاد بگیرند چگونه در این صحنه حاضر شوند و خود را با تغییرات همگام کنند.
همچنین باید بپذیرند، مقاومت در برابر تغییرات بیفایده
است و دانشآموزان و جامعه به
مرور زمان از آنها مطالباتی دارند که
تنها در سایه استفاده از امکانات فناوریهای
نوین میتوان به آنها
پاسخ داد. این مقاله با هدف ایجاد توانایی اولیه در معلمان برای یکی از این
مطالبات یعنی درخواست برخی از دانشآموزان
به یادگیری از راه دور، ارائه شد؛ جایی که مدرسههای
هیبریدی شکل گرفتهاند و بهزودی
در میان انواع مدرسهها
در آموزشوپرورش دنیا مطرح
خواهند شد و لازم است معلمان مهارت کار در چنین مدرسههایی
را نیز داشته باشند. امید که توصیههای
مذکور برای معلمان نواندیش راهگشا باشند.
پینوشتها
1. LMS
2. Think-Pair-Share (TPSبه
معنی به اشتراک بگذارید )
منابع
1. Finegan, J. (2021) 5
Keys to Success in Hybrid Learning. From www.edutopia.org rewired 2023
2. Kotobee (2022) 10 Ways
to Improve Hybrid Learning in the Classroom From https://blog.kotobee.com rewired 2023