عکس رهبر جدید
۰
سبد خرید شما خالی است.

نیروی گرانش صفر در فضا

نیروی گرانش صفر در فضا
بدن انسان با شرایط زیست در سطح کره زمین سازگار است. زمین هوای مناسب و دمای معتدل دارد و نیروی گرانش آن هم 1‌G است. تا زمان سفر فضایی یوری گاگارین، فضانورد روسی، به مدار کره زمین در سال 1962، هنوز کسی نمی‌دانست که بدن انسان می‌تواند سفر‌های فضایی دشوار و خطرآفرین را تحمل کند. اما اکنون می‌دانیم که بدن انسان بدون آنکه آسیب ببیند قادر است در برابر فشار‌های شدید مقاومت کند. در حال حاضر فضانوردان تا مدت‌ها می‌توانند در فضا اقامت کنند و کارهای تحقیقاتی انجام دهند.

تأثیر سفرهای فضایی بر بدن

شرایط جاذبه صفر یا حالت بی‌وزنی در فضا بدن انسان را به شکل‌های متفاوت تحت تأثیر قرار می‌دهد. مطالعه این تأثیرات «پزشکی فضایی» نامیده می‌شود. فضا چهار اثر عمده بر سه دستگاه بدن می‌گذارد: نخستین اثر «مختل‌شدن حس تعادل در اندام‌های تعادل درون گوش» (بخش حلزونی گوش) است. بیشتر فضانوردان در نخستین روزهای سفر به زمین دچار عارضه «فضازدگی» می‌شوند. دومین دستگاهی که صدمه می‌بیند، دستگاه گردش خون و سومی دستگاه اسکلتی ماهیچه‌ای شامل استخوان‌ها و ماهیچه‌هاست.

 

مشکل در خون و استخوان‌ها

از آنجا که در فضا جاذبه نیست، میزان پخش خون در بخش‌های متفاوت بدن، نسبت به پخش خون در سطح زمین تغییر می‌کند و حجم قابل ملاحظه‌ای از خون وارد بخش‌های فوقانی بدن می‌شود. درنتیجه صورت فضانورد پف می‌کند، اما پاهایش مانند پاهای پرندگان لاغر می‌شود. همچنین در شرایط جاذبه صفر، استخوان‌های ستون مهره‌های پشتی کش می‌آیند و منبسط می‌شوند و قد فضانورد حدود پنج سانتی‌متر بلندتر از زمانی می‌شود که در سطح زمین است. همین‌طور عارضه «آتروفی» یا تحلیل‌رفتن و لاغرشدن بافت‌های استخوان‌ها و ماهیچه‌ها در ناحیه پاها رخ می‌دهد؛ چرا که پاها هنگام حرکت قرار نیست با چیزی به نام گرانش مقابله کنند.

 

تغییر میدان جاذبه

رفتن از یک میدان جاذبه به میدان جاذبه دیگر بسیار چالش‌برانگیز است، زیرا بر هماهنگی سر، دست، چشم، تعادل و حرکت، و ... تأثیر می‌گذارد. در چنین شرایطی اتفاقات دیگری هم می‌افتند:

الف) در فضا، به دلیل نبود فشار جو (اتمسفر)، نقطه جوش مایعات کاهش می‌یابد. 60 در صد بدن را آب تشکیل می‌دهد. در غیاب فشار، آب مایع در بدن ما می‌جوشد و به حالت گاز درمی‌آید. در نتیجه تمامی بافت‌های بدن که محتوی آب هستند، منبسط می‌شوند.

ب) بدن در محیط بدون وزن و جاذبه دیگر برای محافظت از اندام‌های داخلی به عضله‌ها نیاز ندارد. بنابراین پس از رسیدن به فضا ماهیچه‌ها تحلیل می‌روند. فضانوردان با تمرین‌های ورزشی منظم از تحلیل‌رفتن قدرت ماهیچه‌ها جلوگیری می‌کنند.

ج) سطح هورمون فشار روانی (استرس) بالاتر می‌رود و دستگاه ایمنی فضانوردان مختل می‌شود.

د) به دلیل کاهش آب بدن و افزایش آزادشدن کلسیم از استخوان‌ها، احتمال ابتلای فضانورد  به سنگ کلیه وجود دارد.

غیر از موارد بالا، اختلال‌های دیگری نیز مانند مختل‌شدن عملکرد دستگاه گوارش، مختل‌شدن چرخه دستگاه گرد‌ش خون، اختلال‌های بینایی، پوسته‌پوسته‌شدن کف پا‌ها، و کاهش تولید گلبول‌های قرمز، از جمله عارضه‌های سفرهای فضایی و تغییر میدان جاذبه هستند.

 

مشکلات بازگشت به زمین

فضانوردان هنگام بازگشت به زمین هم با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شوند. از آنجا که آن‌ها طی مدت اقامتشان در فضا به وضعیت بی‌وزنی عادت می‌کنند، هنگام ورود به جو زمین با نیروی گرانش بالایی روبه‌رو می‌شوند که شوک شدیدی بر آن‌ها وارد می‌کند؛ چرا که جریان خون از اندام‌های بالایی، مانند سر و مغز، به سمت اندام‌های تحتانی سرازیر می‌شود. این تغییر ناگهانی در جریان گردش خون ممکن است موجب بی‌هوشی موقت شود. البته هنگام بازگشت، فضانوردان لباس‌های فضایی ویژه‌ای می‌پوشند تا با فشاری که بر بدن وارد می‌کنند، تا حدودی جابه‌جایی خون را در بدن محدود کنند. به طور کلی چند هفته‌ای طول می‌کشد تا وزن بدن فضانوردان و بافت‌های ماهیچه‌ها و استخوان‌ها شرایط طبیعی‌شان را باز یابند.


۱۴۴
کلیدواژه (keyword): رشد جوان، دانشمند جوان، نیروی گرانش صفر در فضا، مجید عمیق
نام را وارد کنید
ایمیل را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید

۸۶ نفر
۲۷,۴۶۰,۴۸۱ نفر
۲,۰۹۷ نفر
۱۳,۹۱۷ نفر
۱۸,۴۴۴,۳۴۰ نفر