آیا واقعاً شب یلدا طولانی‌تر از شب‌های دیگر سال است؟
پروردگار بی‌همتای ما علّت به وجود آمدن شب و روز و اسرار نهفته‌ی آن را در چرخش زمین به دور خودش در جهت غرب به شرق قرار داده است.یادت هست این حرکت از چه نوعی بود؟ با مراجعه به کتاب علوم دوّم و مطالعات اجتماعی پنجم می‌توانی راجع به این حرکت اطلاعات بیشتری به دست آوری. حکمت دیگر خالق هستی، قرار دادن زاویه‌ی انحراف 5/23 درجه در مدار چرخش زمین به دور خورشید است؛ یعنی خطّی که از مرکز سیاره‌ی ما عبور کرده است، نسبت به مدار چرخش زمین به دور خورشید کمی کج است. همین انحراف مدار زمین نسبت به مدار چرخش به دور خورشید، فصل‌ها را به‌وجود می‌آورد. نام حرکت زمین به دور خورشید را هم حتماً به یاد داری! حرکت انتقالی.
طبق آنچه در تصویر بالا مشاهده می‌کنی، خورشید در ابتدای زمستان، به نیم‌کره‌ی شمالی زمین به طور مایل و به نیم‌کره‌ی جنوبی آن به طور عمود می‌تابد. بنابراین در کشورهایی مانند ایران که در نیم‌کره‌ی شمالی زمین قرار دارند فصل زمستان و در کشورهایی مثل استرالیا که در نیم‌کره‌ی جنوبی زمین قرار دارند، فصل تابستان است. بله درست متوجّه شدی؛ علّت اینکه در یک نیم‌کره زمستان و در نیم‌کره‌ی دیگر تابستان است، همین نکته است.
بنابراین از اوّل تیر ماه دگرگونی تابستانی شروع می‌شود و روزها به تدریج کوتاه می‌شود. این روند تا آخر پاییز ادامه دارد. بنابراین کوتاه‌ترین روز، آخرین روز پاییز است. امّا مهم‌ترین نکته این است که زمان در حال گذر است. زمین لحظه‌ای از چرخش به دور خودش و از چرخش به دور خورشید نمی‌ایستد. روزها و شب‌ها از پی هم می‌گذرند. ماه‌ها، فصل‌ها و سال‌ها نیز همین‌طور.
و او خدایی است که شب را برای شما لباس گردانید و خواب را مایه‌ی سکون و آرامش شما قرار داد و روز روشن را برای جنبش و کار مقدّر داشت.
(سوره‌ی فرقان، آیه‌ی 47)