مقدمه
در دهه‌های گذشته که حجم اطلاعات محدودتر بود، شیوه مورد استفاده به‌راحتی مـی‌توانسـت از عهـده به‌خاطـرسپـاری و پیونـد اطلاعات با یکدیگـر و بنـای یافته‌هـای جدید برآیـد. ولی اکنـون که حجـم اطلاعات مرزهای محدود قبلی را درنوردیده است، روش‌های سنتی یادگیری کمتر می‌توانند در مورد اطلاعات انبوه فعلی کارساز باشند (نیوس،2020). عامل دیگـری که در تغییـر روش سنتـی یادگیری مهم به نظر می‌رسد، انتظاری است که از یادگیرنده می‌رود. در گذشته بر حفظ طوطـی‌وار مطالـب در حافظه تأکیـد می‌شد، ولی اکنون از یادگیـرنده انتظار مـی‌رود علاوه بـر حفظ دانش، تـوان درک، فهم و کاربرد آن را نیز داشته باشد. به عبارت دیگر، تأکید بر توانایی‌های بالاتر شناختی و راهبردهای یادگیری کارآمد، یکی دیگر از عوامل تغییر در روش یادگیری است (کوچکعلی و همکاران، 1399). یکی از این ارکان تأثیرگذار بر آمـوزش به دانش‌آموزان و ارتقـای انگیزش و یادگیری آن‌ها، روش آموزش به سبک یادگیری خرد است.
یادگیری خرد (میکرولرنینگ) چیست؟
یادگیری خرد به نوعی آموزش اطلاق میشود که در آن مفاهیم آموزشی به ساده‌ترین شکل ممکن و به اندازه کوچک در اختیار یادگیرنده گذاشته می‌شوند. در این حالت محتوای آموزشی به شیوه‌ای در نظر گرفته شده است که قابل هضم باشد و مهم‌ترین نکات را به سادگی هرچه تمام‌تر در اختیار یادگیرندگان قرار دهد (جاورسیک و پولاسک، 2019). در آموزش به سبک یادگیری خرد، غالباً مطالب ضروری و واجب ارائه می‌شوند. این خصیصه به صرفه‌جویی در زمان منجر میشود و هر پودمان«ماژول» یادگیری خرد را خاص می‌سازد، به گونه‌ای که هر فردی که می‌خواهد از یک روش یادگیری خرد خاص استفاده کند، دقیقاً می‌داند از آن‌چه می‌خواهد و یادگیری خرد هم دقیقاً جواب مشکل او را می‌دهد، نه بیشتر و نه کمتر (نیکو، 2018).
کاربرد یادگیری خرد در آموزش
آموزش به شیوه خرد در قالب‌های گوناگونی از قبیل ویدئوهای آموزشی کوتاه، پادکست، اطلاع‌نگاشت«اینفوگرافیک»، موشن‌گرافیک و حتی بازی (به‌صورت بازی‌وارسازی «گیمیفیکیشن») ارائه میشود (سیروان و وکیل، سال 2018). علت مطرح شدن این روش آموزشی و به‌کار گرفتن آن در آموزش، تلاش برای کم‌کردن حواس‌پرتی در روند یادگیری و افزایش تمرکز بوده است. از طرف دیگر، این روش پشتیبانی در لحظه را به یادگیرندگان ارائه می‌دهد؛ یعنی می‌توانند در طول مطالعه خود کمک‌های آموزشی مورد نیازشان را (البته با گوشی هوشمند) دریافت کنند.
چگونه یک تجربه از آموزش خرد طراحی کنیم؟
یادگیری خرد فن ارائه محتوای یادگیری ﺑﻪﺻﻮرت قطعه‌های ﻛﻮﭼﻚ و ﺧﺮد روزاﻧﻪ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ روز در ﻫﻔﺘﻪ است ﻛﻪ ﻃﻮل ﻣﺪت آن ﺑﻴﻦ 3 ﺗﺎ 15 دﻗﻴﻘﻪ اﺳﺖ. یادگیری خرد ﻓﺮاﻳﻨﺪ یادگیری را ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺤﺘﻮا ﺧﺮد می‌کند ﻛﻪ ﻃﺒﻖ اﺻﻮل ﻋﻠﻮم ﻣﻐﺰ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه‌اند. ﺑﻪ جای ارائه اﻃﻼﻋﺎت اضافی، درس‌های یادگیری خرد ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻮﺟﻪ اﻓﺮاد را ﺟﻠﺐ می‌کنند، آن‌ها را اﻧﮕﻴﺰهﻣﻨﺪ می‌کنند و یادگیری را ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ کاری آﻧﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪ می‌زنند. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ، اﻳﻦ لحظه‌های ﻛﻮﭼﻚ یادگیری ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﻴﺮﻧـﺪﮔﺎن ﻛﻤﻚ می‌کننـد در اﻧﺠﺎم فعالیت‌هـای ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻣﻬﺎرت ﻛﺴﺐ ﻛﻨﻨﺪ. در واﻗﻊ، ﻳﺎدﮔﻴﺮﻧﺪﮔﺎن «ﻗﻄﻌﺎت یادگیری» ﻳﺎ پیام‌هایی را ﻛﻪ در زﻣﺎن کوتاهی اراﺋﻪ می‌شوند، ﺑﻪ جای درس‌هایی ﻛﻪ ارائه آن‌ها ساعت‌ها ﺑﻪ ﻃﻮل می‌انجامد، ﺗﺮﺟﻴﺢ می‌دهند. ﺗﺼوﻳﺮهای ﻣﺘﺤﺮک (انیمیشن‌ها)، ﻣﻔﻬﻮم ﻛﺎﻣﻞ ﻗﻄﻌﺎت یادگیری را ﻛﻪ تأثیر عالی و هزینه کمتر دارد ﻣﻮﺟﺐ می‌شوند. ﻗﻄﻌﺎت، کپسول‌هایی با اطلاعات ﻛﻮﺗﺎه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ هدفشان ارتقای ﻣﺪﻳﺮیت زمان و اﻳﺠﺎد مهارت‌های کوچک ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻓﺘﺎر است. بعضی از ویژگی‌های ﻣﻬﻢ ﻗﻄﻌﺎت یادگیری ﻋﺒﺎرت‌اند از:
ـ از ﺑﺎر اطلاعاتی اضافی ﻳﺎدﮔﻴﺮﻧﺪﮔﺎن می‌کاهند.
ـ پویانمایی«انیمیشن»ها و ویدئوهایی ﺳﺮﮔﺮمﻛﻨﻨﺪه و تعاملی هستند ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ رسانه‌های گوناگون ﻗﺎﺑﻞ اراﺋﻪاند.
ـ از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻨﺘﺮاﻧﺖ و اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻳﺎ ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺮاه ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل هستند.
ـ یادگیری را در زﻣﺎن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و به‌موقع، در اﻧﺪازه درﺳﺖ و در زﻣﺎن درﺳﺖ ارائه می‌دهند.
گام‌های اجرای یادگیری خُرد در کلاس
1. یک هدف مبتنی بر عملکرد را در نظر بگیرید.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اصلی یادگیری خُرد، کوتاه و متمرکز بودن آن است. بنابراین، هر جزء یا واحد یادگیری خرد باید بر اساس فقط و فقط یک هدف مبتنی بر عملکرد ساخته شود؛ مانند آموزش نحوه انجام یک تکلیف واحد، که این تکلیف می‌تواند بخشی از یک گام یا مهارت بزرگ‌تر باشد. از آنجا که هر واحد میکرو آموزش تنها یک هدف یادگیری واحد را هدف قرار می‌دهد، بار شناختی در یادگیرنده کاهش می‌یابد. دانش‌آموزان همچنین در آینده هر هدف را به‌طور خاص به یاد می‌آورند و این باعث میشود حفظ و استفاده از مهارت یاد‌گرفته‌شده تقویت شود. یادگیری خرد به مبارزه با منحنی فراموشی کمک می‌کند.
2. از دوره‌های آموزش مجازی موجود استفاده کنید.
محتوای یادگیری خرد شما نباید نسخه‌ای فشرده از دوره‌های یادگیری برخط موجود شما باشد. با این حال، جمع‌آوری و اصلاح مطالب جدید برای همه واحدهای یادگیری خرد شما می‌تواند زمان‌بر باشد، که به نوعی هدف یادگیری خرد را خراب کند. زیرا قرار است یکی از ویژگی‌های این محتوای آموزشی سرعت در توسعه آن باشد. بنابراین، استفاده از قالب‌هایی مانند PPTها، PDFها، فیلـم‌هـا و مـوارد مشـابـه بـرای ایجـاد آموزش‌خُرد«میکروآموزش»، خالی از لطف نیست و کمک‌کننده است. در واقع، گرفتن مطالب درس‌ها از دوره‌های موجود، یکی از نکات و مشخصه ایجاد یک یادگیری خرد خوب است.
3. بر یک طراحی کمینه«مینی‌مال» مبتنی باشد.
اگرچه در سـاخت آمـوزش خُـرد «میکرولـرنینگ» از فیلـم‌ها و گرافیـک و تصویرهای با کیفیت بالا استفاده میشود، اما یک طراحی کاملاً گویا لازم است که متن واضح، کمینه«مینی‌مال» و تصویرهای مربوط به مبحث را شامل شود. عناصری را که به فرایند یادگیری بار شناختی اضافه می‌کنند، وارد محتوا نکنید و با عکس‌ها و تصویرهای نامربوط به مبحث، محتوای آموزشی را شلوغ نکنید. در گام سوم باید ویدئوهای آموزشی کوتاه، پادکست، اطلاع‌نگاشت«اینفوگرافی»، موشن‌گرافیک و حتی بازی (به‌صورت بازی‌وارسازی «گیمیفیکیشن») در قالب‌های متفاوت ارائه شوند (شات و تیکو، 2020).
4. آموزش‌هـای یادگیـری خـرد را کوتاه و مفید در نظر بگیرید.
واحدهای آموزش یادگیری خرد نباید بیشتر از پنج دقیقه به طول بینجامند، اما رعایت این نکته به تنهایی کافی نیست. علاوه بر کوتاه بودن، یادگیری خرد باید مفید باشد. از این جهت در ساخت آموزش‌های یادگیری خرد تنها به طراحی آن اکتفا نکنید.
جمع‌بندی
یادگیری خرد سرعت بیشتر تولید و توسعه محتوای آموزشی را برای ما به ارمغان می‌آورد. به‌علاوه، زمان کمتری را از یادگیرنده می‌گیرد و می‌تواند در بازه‌های زمانی کوتاه مورد استفاده قرار گیرد. در این رویکرد ارائه سنتی محتوا در کلاس درس کنار گذاشته میشود و مدرسان می‌توانند فعالیت‌های کلاسی را از طریق آموزش اینکه یادگیرندگان چگونه به علت مسائل دست یابند و اطلاعات را در زندگی واقعی به کار گیرند، فراهم کنند. اجرای راهبردهای یادگیری خرد درک یادگیرندگان نسبت به اهمیت فعالیت‌های قبل از کلاس درس را افزایش می‌دهد و آن در داخل کلاس درس تقویت می‌کند (روتلار و کین، سال 2016).
منابع
1. کوچکعلی، هادی؛ عبداللهی، داود؛ آتش‌دست، امیرمسعود (1399). مزایای روش ترکیبی در آموزش. پنجمین همایش بین‌المللی افق‌های نوین در علوم تربیتی، روان‌شناسی و آسیب‌های اجتماعی.
2. Dolasinski M, Reynolds J (2020) Microlearning: A New Learning Model, Journal of Hospitality & Tourism Research 44(3):109634802090157, DOI: 10.1177/1096348020901579.
3. Javorcik T, Polasek R (2019) Transformation of e-learning into microlearning: New approach to course design,AIP Conference Proceedings > Volume 2116, Issue 1, https://doi.org/10.1063/1.5114051
4. McLean, S., Attardi, S. M., Faden, L., & Goldszmidt, M. (2016). Flipped classrooms and student learning: not just surface gains. Advances in Physiology Education, 40(1), 47-55.
5. Moffett, J. (2015). Twelve tips for “flipping” the classroom. Medical teacher, 37(4), 331-336.
6. Mohammad Hosseini H, Ejtehadi A, Mohammad Hosseini M (2020) Flipping Microlearning-based EFL Classroom to Enhance Learners' Self- Regulation, DOI: 10.32038/ltrq.2020.20.03 .
7. Nikou S (2018) Mobile‐Based micro‐Learning and Assessment: Impact on learning performance and motivation of high school students, https://doi.org/10.1111/jcal.12240
8. Nives M (2020) Use of microlearning as a strategy to teach mathematics asynchronously, International Journal of Development Research, Volume:11, Article ID: 21333.
9. Rotellar, C., & Cain, J. (2016). Research, Perspectives, and Recommendations on Implementing the Flipped Classroom. American journal of pharmaceutical education, 80(2).
10. Shatte A, Teaque S (2020) Microlearning for improved student outcomes in higher education: A scoping review, DOI: 10.31219/osf.io/fhu8n.
11. Sirwan Muhammad G, Wakil K, Nawroly S (2018) The Effectiveness of Microlearning to Improve Students’ Learning Ability, International Journal of Educational Research Review 3(3):32-38.