کتاب خواندنی
«کتاب انزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الی النور»(ابراهیم / آیه 1)
قرآن کتابی است که ما بر تو فرستادیم تا مردم را از تاریکی به سوی نور بیرون بری.
قرآن از ریشه قَرَاَ به معنی خواندنی است. کتاب خدا 114 سوره دارد که هر سوره با بسمالله الرحمن الرحیم شروع میشود و تا بسمالله الرحمن الرحیم دیگر پایان میپذیرد. نام بعضی سورههای قرآن نامهای پیامبران است، مثل سوره یونس (ع)، سوره هود (ع)، سوره یوسف (ع)، سوره ابراهیم (ع) و سوره محمد (ص). برخی هم نام مکان است؛ مثل سوره اعراف، سوره کهف، سوره روم و سوره سبأ. تعدادی از سورههـا هـم نـام ستاره، ماه، شب و روز است؛ سوره نجم، سوره قمر، سوره لیل وسوره ضحی. سورههایی به نام حیوانات نامگذاری شده اند؛ سوره بقره، سوره نحل، سوره نمل، سوره عنکبوت و سوره فیل که از این دستهاند.
نامگذاری سورهها
هر یک از سورههای قرآن کریم را پیامبر اکرم (ص) نامگذاری کرده است. این نامگذاریها با محتوای آیات داخل هر سوره ارتباط مستقیم دارند و به تناسب آیات انتخاب شدهاند البته برخی از سورههای قرآن بیش از یک نام دارند؛ مثل سوره فاتحهالکتاب که «حمد» یا «سبع المثانی» نیزنامیده شده است. یا نام دیگر سوره دهر هم « انسان» است. همچنین، سوره مسد تبت هم نامیده میشود. سوره کوثر داستان حضرت زهرا (س) است که خیر کثیر است و در سوره یوسف داستان حضرت یوسف(ع) بیان شده است. که این داستان فقط در این سوره آمده است، برخلاف داستان حضرت موسی(ع) که در سورههای بقره، اعراف، طه، قصص، شعرا، نمل و تعدادی دیگر از سورههای قرآن آمده است.
سورهها
بلندترین سوره قرآن سوره مبارکه، بقره است و 286 آیـه دارد و سـوره کوثر با 3 آیه کوتاهترین سوره قرآن است. آیا میدانید بلندترین آیه قرآن در سوره مبارکه بقره قرار دارد و آیه 282 این سوره است و کوتاهترین آیه قرآن آیه 64 سوره مبارکه الرحمن است. «مدهامتان»: (آن دو باغ) از شدت سرسبزی به سیاهی میمانند.
قرآن مجید 30 جزء دارد که آن را به 30 قسمت تقسیم کرده است.
هر جزء نیز 4 حزب دارد پس مجموعا قرآن مجید 120 حزب دارد.
پدر و مادر
در قرآن کریم فرمانهای بسیار مهم خداوند بزرگ به بشر آمده است. مثلاً خداوند در آیات گوناگون به احترام و توجه به پدر و مادر توصیه فراوان کرده است که مبادا از روی غفلت و بیتوجهی به آنها بیاحترامی شود. خداوند به اندازهای نیکی و احسان به پدر و مادر را مهم دانسته است که در چهار آیه قرآن، بدون درنگ بعد از توحید که جز و اصول دین مسلمانان است به احترام گذاشتن به پدر و مادر تأکید ورزیده است. برای مثال، در آیه 83 سوره مبارکه بقره میفرماید: «فقط خدا را پرستش کنید و به پدر و مادر خود نیکی نمایید.» یا در سوره مبارکه نساء و در آیه 36 فرموده است: « فقط خدا را بندگی کنید و هیچگاه برای او شریک قرار ندهید و به پدر و مادر احسان نمایید.» در آیه 151 سوره انعام نیز چنین میفرماید: « به خدا شرک نورزید و به پدر و مادر نیکی نمایید» و در آیه 23 سوره مبارکه اسراء فرمان میدهد:« پروردگار تو حکم میکند که جز او کسی را نپرستید و به پدر و مادر نیکی و احسان کنید.»
این همه سفارش برای چیست؟ برای اینکه احسان به پدر و مادر بعد از توحید که واجب است از واجبات محسوب میشود، همانطور که بدی به آنها بعد از شرک ورزیدن به خدا از گناهان کبیره و بزرگ به حساب میآید.
(طباطبایی، المیزان، ج 1: 217)
دیدار پیامبر
داستان اویس قرنی را که عاشق دیدار پیامبر بود شنیدهاید؟ او به شهر پیامبر وارد شد، ولی پیامبر در شهر حضور نداشت. اویس از یک طرف عاشق دیدار پیامبر بود و از سوی دیگر توجه به فرمان مادر داشت که گفته بود تا قبل از غروب آفتاب برگرد. بالاخره بین دیدار پیامبر (ص) و اجابت فرمان مادر یکی را انتخاب کرد و آن توجه به سفارش مادر بود. وقتی نبی گرامی اسلام به مدینه بازگشتند، فرمودند بوی اویس میآید! به نظر شما اینکه پیامبر بوی اویس را استشمام کرد، چیزی به جز پاداش گوش دادن اویس به فرمان مادرش بود؟
دعای پیامبران در حق پدر و مادر
پیامبران بزرگ الهی مثل حضرت ابراهیم(ع) و حضرت نوح(ع)، برای پدر و مادرشان دعا کردهاند. قرآن آنها را چنین بیان فرموده است: دعای حضرت ابراهیم؛ « پروردگارا در روزی که حساب بر پا شود، من و پدر و مادرم و مؤمنان را ببخش و بیامرز» (ابراهیم /41) دعای حضرت نوح(ع) « پروردگارا مرا و پدر و مادرم را و هر کس را که به خانه من پناه آورد و همچنین مردان مؤمن و زنان مؤمن را ببخش و بیامرز و جز بر تباهی ستمکاران چیزی میفزای» (نوح / 28) بالاخره سفارش تا آنجاست که در آیهای از قرآن فرموده است اگر پدر و مادر مشرک و کافر باشند، باز هم باید با آنها به نیکی و احترام و ادب رفتار نمایی.