رابطه کالری مصرفی و استفاده‌شده
اگر کالری واردشده به بدن بیشتر از آن مقدار کالری باشد که در ورزش استفاده می‌شود، طبیعی است انسان چاق و چاق‌تر شود؛ حتی اگر ساعت‌ها ورزش کند. حالا اگر میزان کالری وارده به بدن، کمتر از کالری مصرفی در ورزش باشد، انسان به‌سرعت می‌تواند وزن خود را کم کند. به همین خاطر هیچ وقت نباید به دنبال یک راه از این دو راه بود، بلکه باید از هر دو روش در کنار هم استفاده کرد.
یک ساعت ورزش و دو قاچ کیک
فرض کنیم در یک جشن تولد دو قاچ کیک به شما می‌رسد و شما هم نمی‌توانید از آن بگذرید! با خوردن همین دو قاچ کیک، 1000 کالری وارد بدن شما می‌شود. البته بدن برای هضم هر غذایی کالری مصرف می‌کند. به همین خاطر، از بابت 400 کالری خیالتان راحت باشد! زیرا این مقدار صرف هضم کیک خواهد شد. اما 600 کالری باقیمانده چه می‌شود؟ این مقدار در بدنتان مانده و تجمع آن می‌تواند به چاق‌شدن شما منجر شود. فکر می‌کنید برای سوزاندن این مقدار کالری چه مقدار ورزش لازم است؟
اگر طناب بزنید، می‌توانید همین مقدار کالری را مصرف کنید. البته بسته به سرعت طناب‌زدن شما دارد. اگر یک ساعت طناب بزنید، 700 تا 1100 کالری مصرف می‌کنید؛ یعنی چیزی معادل یک یا دو قاچ کیک!
در مورد سایر مواد مصرفی و ورزش‌ها نیز شرایط به‌نسبت مشابه است و باید تعادل رعایت شود.
کم‌شدن وزن در اثر عرق‌کردن
اگر یک روز حسابی ورزش کنید و بلافاصله خود را وزن کنید، احتمالاً خیلی خوشحال می‌شوید. مثلاً ممکن است تا قبل از ورزش 50 کیلو وزن داشته باشید، اما بعد از یکی دو ساعت فوتبال بازی‌کردن متوجه شوید یک کیلو یا حتی بیشتر از وزنتان کم شده است. راستی آیا وزن کم‌کردن به همین راحتی است؟ اگر این‌طور است، پس انسان می‌تواند تا جایی که امکان دارد، پرخوری کند و بعد هم با یک ساعت دویدن وزن خود را کنترل کند! به نظر شما کجای کار ایراد دارد؟!
جواب این سؤال هم آسان است. وقتی ورزش می‌کنید، مقدار زیادی از آب بدن در اثر تعریق از بدن خارج می‌شود. در واقع، بعد از ورزش می‌توانید خود را وزن کنید و متوجه شوید چه مقدار از آب بدنتان به‌صورت عرق بیرون آمده است.
در این شرایط به‌سرعت باید این کمبود وزن را جبران کنید. چگونه؟ با خوردن مایعات حین ورزش و البته بعد از انجام آن.
تأثیر عرق‌کردن در کم‌شدن توانایی
حتماً دیده‌اید که در هنگام ورزش احساس تشنگی می‌کنید. دلیل آن، کمبود آب است. اما چه مقدار؟ اگر یک درصد از آب بدنتان به‌صورت عرق خارج شود، احساس تشنگی خواهید کرد. اما اگر این مقدار بیشتر شود، حتی روی عملکرد شما نیز اثر منفی خواهد گذاشت؛ به طوری که گفته می‌شود، با از دست دادن چهار درصد از آب بدن، توانایی انسان برای ورزش 30 درصد کاهش پیدا می‌کند.
مراحل بعدی کم‌آبی بدن می‌تواند باعث بروز خطر سکته قلبی باشد. البته این در مورد ورزشکارانی رخ می‌دهد که ساعت‌ها مسابقه سنگین داشته باشند. شما در سن و سالی نیستید که سکته قلبی کنید. پس آن را بهانه ورزش‌نکردن قرار ندهید!
هر خوراکی چه مقدار کالری دارد؟
خیلی از شما با توجه به شرایط تحصیلی‌تان، ممکن است ساعت‌ها جلوی رایانه بنشینید. بیشتر افراد عادت دارند در حال کار با رایانه چیزی بخورند. فرقی ندارد میوه باشد یا چای یا حتی غذا! این موضوع از چند نظر برای بدن و تناسب اندام شما مشکل ایجاد می‌کند. اول اینکه اگر از صندلی استفاده نکنید، احتمالاً قوز خواهید کرد و همین به ستون فقرات شما آسیب خواهد زد.
موضوع بعدی بی‌تحرکی شماست. در این شرایط، جز انگشتانتان، چیز دیگری کار نمی‌کند و با این کار هم کالری مصرف نمی‌کنید. اما موضوع خطرناک‌تر می‌تواند موادی باشد که در همان حال مصرف می‌کنید. بیایید با هم مروری داشته باشیم بر میزان کالری موادی که ممکن است شما بخورید:
یک قاچ هندوانه: 86 کالری
یک موز نه‌چندان رسیده: 218 کالری
یک فنجان کشمش: 434 کالری
یک عدد انجیر: 37 کالری
یک سیب: 95 کالری
100 گرم نان: 250 کالری
یک کفگیر برنج دم‌کرده (هفت قاشق غذاخوری): 250 کالری
برای هله‌هوله ها شرایط سخت‌تر می‌شود. به آمار دقت کنید:
100 گرم چیپس: 500 کالری
100 گرم پفک: 100 کالری
بهترین راهکار: استفاده از مواد کم‌کالری
اگر عادت دارید حتماً چیزی بخورید، حداقل از مواد کم‌کالری و مفیدتر استفاده کنید. برخی از مواد به‌قدری کم‌کالری هستند که سوخت و ساز بدن و کالری مصرف‌شده برای هضم آن‌ها، از آن مقدار کالری که به بدن وارد می‌کنند بیشتر است و به همین خاطر به مواد با کالری منفی معروف هستند. مثلاً صدگرم کلم بروکلی تنها 34 کالری وارد بدن می‌کند. سایر مواد کم‌کالری نیز چنین هستند:
300 گرم خیار: 45 کالری
380 گرم کرفس: 60 کالری
60 گرم تربچه: 10 کالری
144 گرم توت‌فرنگی: 46 کالری
68 گرم کلم: 14 کالری
به همین خاطر، چقدر خوب است سالاد را در برنامه غذایی خود قرار دهید و به جای سس‌های پُرکالری، از چاشنی‌هایی مثل سرکه و آبلیمو استفاده کنید.