تا به حال به آینده فکر کرده‌اید؟ دوست دارید در کدام موقعیت شغلی باشید؟ بیاید چشمانمان را ببندیم و برای آینده خیال‌بافی کنیم! دوست دارید کارگاه تولیدی داشته باشید و نام کارگاهتان را روی ابزارهایی که می‌سازید حک کنید؟ یا کارگاه شما آن‌قدر معروف شود که هرکس می‌خواهد ابزاری بخرد، اول به سراغ مسئول فروش کارگاهتان بیاید؟ شاید به کارهای هنری، کشاورزی و خدماتی علاقه دارید و می‌خواهید معمار، طراح لباس، دامدار، برنامه‌نویس رایانه و... شوید! تصور کنید طراح لباس شده‌اید و لباس‌هایی که طراحی می‌کنید، به اولین انتخاب مشتریان برای خرید تبدیل شوند. یا اینکه معمار شده‌اید و هرکس می‌خواهد خانه‌هایی را که شما معماری کرده‌اید، معرفی کند، قبل از گفتن متراژ و نشانی، نام معمار آن‌ها، یعنی شما را می‌گوید. مهندس رایانه شده‌اید و هرکس می‌خواهد سایت مهمی بسازد، اول با شما تماس می‌گیرد و شما نسبت به همکاران خود، یکی از بالاترین دستمزدها را دارید.
حالا چشمانتان را باز کنید. بله. همه این‌ها ممکن است. اما چطور؟ مسلّم است کیفیت محصول، شناخت بازار و قیمت مناسب، مهم‌ترین موضوعات در موفق‌شدن هستند، اما کافی نیستند. اگر بهترین محصول را بسازیم، اما دوستان، همشهریان و هم‌وطنانمان به ما اعتماد نکنند، چه می‌شود؟ اگر کسی حاضر نشود لباسی را که طراحی کرده‌ایم بپوشد و ایرادهایش را بگوید، می‌توانیم کارمان را اصلاح کنیم تا محصولی بدون عیب تحویل دهیم؟
یکی از مهم‌ترین عامل‌های موفق شدن، حمایت و استقبال مردم از تولیدات و خدمات ماست. احتمالاً با عبارت «حمایت از تولید ملی» آشنا هستید و می‌دانید بسیاری از تولیدکنندگان، جوانانی خلاق مثل خود شما هستند. این را هم می‌دانید که یکی از فضاهایی که از این تولیدکنندگان حمایت می‌کند، سامانه «توانمندی‌ها و اعلام نیازمندی‌های ایران» است که با نام «توانیران» شناخته می‌شود؟ این سامانه در در حال حاضر یکساله شده است و در این نشانی قابل دسترس است: www.tavaniran.ir.
توانیران چگونه ساخته شد؟
پانزدهم ادیبهشت سال 1398 مجلس شورای اسلامی قانونی را با موضوع «حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی» تصویب کرد. بعد از تصویب این قانون، وزارتخانه‌ها، سازمانها، بانک‌ها، شرکت‌های دولتی یا وابسته به دولت موظف شدند اگر محصول یا خدماتی در داخل کشور تولید یا ارائه می‌شود، مشابه خارجی آن را نخرند. در پی اجرای همین قانون، سامانه «توانیران» راه‌اندازی شد.
توانیران چه‌کار می‌کند؟
هدف توانیران ایجاد ارتباطی دوطرفه بین «توانمندی‌ها» و «نیازمندی‌ها» است؛ یعنی در این سامانه کالاها و خدمات داخلی معرفی می‌شوند و شرکت‌ها و سازمانها تنها زمانی می‌توانند کالای خارجی بخرند (از بازارهای ایران محصولی خارجی تهیه کنند یا از راه واردات آن را بخرند) که مشابه داخلی آن در کشور وجود نداشته باشد.
در حال حاضر، در سامانه توانیران اطلاعات 77000 واحد صنعتی وارد شده‌اند. این سامانه اهدافی هم برای آینده دارد؛ اهدافی مثل استقلال و خودکفایی صنعتی؛ توسعه و بهبود کیفیت ساخت داخلی؛ تقویت اقتصاد دانش‌بنیان با رویکرد نوآوری.
چطور با کمک توانیران از تولیدکنندگان خرید کنیم؟
هر سازمانی باید نیازمندی‌های خود را در سامانه توانیران ثبت کند تا واحدهایی که می‌توانند نیاز آن‌ها را برطرف کنند، برای همکاری اعلام آمادگی کنند. سازمانها بعد از ثبت سفارش باید حداکثر سه ماه منتظر بمانند تا واحدهای تولیدی بتوانند محصول مورد نیاز آن‌ها را تأمین کنند. بعد از گذشت سه ماه، سازمانها اجازه دارند محصول غیرایرانی بخرند.
از کجا بفهمیم واحدهای تولیدی توانمندند؟
کسانی که در این سامانه محصولات خود را عرضه می‌کنند، از مرکزهای معتبر مجوز دارند. برای مثال، واحدهای صنعتی از وزارت صمت مجوز «بهره‌برداری» دارند. شرکت‌های مهندسی از سازمان برنامه و بودجه مجوز «گواهی‌نامه تأیید صلاحیت پیمانکاران» گرفته‌اند. شرکت‌های فنی و مهندسی از وزارت صمت «پروانه بهره‌برداری خدمات فنی و مهندسی» و واحدهای تولیدی دانش‌بنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری «گواهی فعالیت دانش‌بنیان» دارند.
این مجوزها به سازمانها و شرکت‌هایی که می‌خواهند از تولیدکنندگان خرید کنند، اطمینان خاطر می‌دهد و اعتماد آن‌ها را جلب می‌کند.
سایت توانیران چه امکاناتی دارد؟
اگر سامانه توانیران را در مرورگر جست‌وجو کنید، در اولین صفحه سایت بخشی به نام «خدمات سامانه» را می‌بینید. در این بخش چند گزینه وجود دارد:
اولین گزینه «جست‌وجوی توانمندی‌ها و نیازمندی‌ها» است. برای مشاهده و آگاهی از تولید و عرضه هر کالا یا خدمت داخلی می‌توانید از گزینه جست‌وجوی توانمندی‌ها بهره ببرید. نیازهای کالایی و خدمات خارجی دستگاه‌های اجرایی و بنگاه‌های اقتصادی را هم در بخش جست‌وجوی نیازمندی‌ها دنبال کنید.
دومین گزینه «فهرست کالاهای ایرانی» است. در این بخش محصولات تولیدی با تمام اطلاعات ریز و درشتشان که خیال خریدار را از معتبربودن واحدهای تولیدی راحت می‌کند، فهرست شده‌اند؛ اطلاعاتی مانند نام محصول، آدرس و شماره تلفن واحد تولیدی، وکد آیسیک1 .
بخش سوم «به‌روزرسانی توانمندی‌ها» است. این سامانه نام و مشخصات کارگاه‌های تولیدی یا خدماتی را از مراجع مجوزدهنده (وزارت صمت) بارگذاری کرده است. تولیدکنندگان یا خدمات‌دهندگان، اگر بخواهند، می‌توانند وارد سامانه شوند و اطلاعات خود را تغییر دهند و به‌روز کنند.
چهارمین بخش از خدمات سامانه، «پیمانکار طراحی ساخت نظام فنی و اجرایی کشور» است. در این بخش، با جست‌وجوی نام پیمانکاران، می‌توانید اطلاعات پیمانکاران دارای مجوز سازمان برنامه و بودجه را ببینید. توانیران با اتصال به سامانه« ساجار» (سامانه اطلاعات عوامل نظام فنی و اجرایی کشور) می‌تواند امکان تبادل برخط اطلاعات را فراهم کند.
«پیمانکار خدمات فنی و مهندسی» آخرین گزینه از خدمات سامانه است. اگر روزی به اطلاعات واحدهای خدمات فنی و مهندسی نیاز داشتید، این بخش از سامانه به شما کمک می‌کند واحدهایی را که از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز بهره‌برداری دارند، پیدا کنید.
رسالت توانیران چیست؟
هدف این سایت صرفاً ایجاد ارتباط بین تولیدکنندگان و سازمانها نیست، بلکه سعی می‌کند خود را به تمام مردم و مصرف‌کنندگان معرفی کند تا همه ساکنان ایران با تولیدکنندگان ایرانی آشنا شوند و با خرید محصولات داخلی نیازهای خود را تأمین کنند.
پی‌نوشت
1. کد آیسیک مخفف International Standard Industrial Classification (سیستم بین المللی طبقه‌بندی استاندارد صنایع) است. کدگذاری به عنوان روشی ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات، مدارک و اموال، سال‌هاست در سطح شركت‌ها و زنجیره‌های تأمین استفاده می‌شود.