در سند برنامه درسی ملی عناصر تفکر، علم، عمل، اخلاق و ایمان به‌عنوان شایستگی‌های پایه ذکر شده است. این عناصر پنج‌گانه در شبکه مفهومی، مرتبط و به‌هم‌تنیده تبیین می‌شوند و در فرایند عملی تربیت هر کدام از این عناصر، متناسب با نیاز و شرایط دانش‌آموزان می‌تواند سرآغاز سیر تربیتی دانش‌آموز باشند و سایر عناصر را تقویت و تعمیق نمایند. هدف کلی برنامه‌های درسی و تربیتی، تربیت یکپارچه عقلی، ایمانی، علمی، و اخلاقی دانش‌آموزان می‌باشد، به‌گونه‌ای که بتوانند موقعیت خود را نسبت به خود، خدا، دیگر انسان‌ها و نظام خلقت به‌درستی درک و توانایی اصلاح مستمر موقعیت فردی و اجتماعی خویش را کسب نمایند.
در این میان، ایمان، باور، اراده و ... در فرایند تربیت نقش کلیدی دارد.
حضرت امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) در نهج‌البلاغه (حکمت31) درخصوص مفهوم ایمان تبیین حکیمانه‌ای فرموده‌اند و بیان می‌نمایند که ایمان بر چهار پایه استوار است:
• صبر
• یقین
• عدل
• جهاد
صبر بر چهار پایه قرار دارد که شامل شوق، هراس، زهد و انتظار می‌باشد. آن‌کس که اشتیاق بهشت دارد، در شهوت‌هایش کاستی گیرد و آن‌کس که از آتش جهنم می‌ترسد، از حرام دوری می‌گزیند، و آن‌کس که در نیاز حد می‌ورزد، مصیبت‌ها را ساده پندارد، و آن‌کس که مرگ را انتظار می‌کشد، در نیکی‌ها شتاب می‌کند.
یقین نیز بر چهار پایه استوار است؛ بینش زیرکانه، دریافت حکیمانه واقعیت‌ها، پند گرفتن از حوادث روزگار و پیمودن راه درست پیشینیان. پس آن‌کس که هوشمندانه به واقعیت‌ها نگریست، حکمت را آشکار ببیند و آن که حکمت را آشکار دید، عبرت‌آموزی را شناسد و آن که عبرت‌آموزی شناخت گویا چنان است که با گذشتگان می‌زیسته است.
عدل نیز بر چهار پایه استوار است؛ فکری ژرف‌اندیش، دانشی عمیق و به حقیقت رسیده، نیکو داوری کردن و استوار بودن در شکیبایی. پس کسی که درست اندیشید به ژرفای دانش رسید و آن‌کس که به حقیقت دانش رسید، از چشمه زلال شریعت نوشید و کسی که شکیبا شد در کارهاش زیاده‌روی نکرده و با نیکنامی در میان مردم زندگی خواهد کرد.
جهاد نیز بر چهار پایه استوار است؛ امربه‌معروف، نهی‌از منکر، راستگویی و دشمنی با فاسقان. پس هر کس به معروف امر کرد، پشتوانه نیرومند مؤمنان است، و آن‌کس که از زشتی نهی کرد، بینی منافقان را به خاک مالید، و آن‌کس که در میدان نبرد صادقانه پایداری کند حقی را که بر گردن او بوده ادا کرده است. و کسی که با فاسقان دشمنی کند و برای خدا خشم گیرد، خدا هم بر او خشم آورد و روز قیامت او را خشنود سازد.
با توجه به نکات فوق می‌توان اذعان داشت تفکر، علم و عمل در سازماندهی محتوای برنامه‌های درسی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. اما تربیت اخلاق و ایمان در فضای کلاس و مدرسه با نقش‌آفرینی معلمان و مربیان صورت می‌گیرد. البته نه به‌صورت آموزش مستقیم مصادیق اخلاقی و ایمانی. بلکه با خلق موقعیت‌های سازنده، تلاش می‌کنند تا ارزش‌های اخلاقی و ایمانی در شخصیت و هویت دانش‌آموزان تعالی پیدا کند. لذا انتظار می‌رود معلمان و مربیان با مطالعه دقیق مفهوم ایمان براساس سخن امام علی(علیه‌السلام) تلاش نمایند به‌صورت درهم تنیده نسبت به تربیت این عنصر اهتمام بیشتری داشته باشند.