چه شد که سراغ عکاسی حیات وحش رفتی؟
من از سن کم، عاشق حیات وحش بودم. وقتی که دیدم پدرم سعی میکند با عکس گرفتن توجه مردم را به حفظ حیات وحش ایران جلب کند تصمیم گرفتم همراه او به عکاسی بروم. حدود 7 سال سن داشتم که پدرم متوجه علاقهام شد و دوربین خودش را به من هدیه داد و آموزشهای عکاسی حیات وحش به زبان ساده، از همان سن شروع شد. بعد از تلاش زیاد، در سن 9 سالگی توانستم در کنار شاگردهای دیگر پدرم، عکسهایم را در نمایشگاه گروهی عکس، به اشتراک بگذارم. از همان موقع، به عنوان جوانترین عکاس حیات وحش استان البرز و ایران، شناخته شدم.
عکاسی از حیات وحش سخت است؟
بله. خیلی سخت است. مثلاً برای دیدن یک پرنده، گاهی باید از وقتی که خورشید طلوع نکرده تا ظهر داخل کومه (چادر استتار؛ چادری برای مخفی شدن) منتظر ماند که اصلاً کار راحتی نیست. بارها پیش آمده که برای عکاسی، لباس استتار تنم کردم تا بتوانم به حیوانی که میخواهم از آن عکاسی کنم، نزدیک شوم. پوشیدن این لباس و رفتن با آن به جایی که پر از گل است، اصلاً کار راحتی نیست چون از یک طرف باید حواست باشد پاهایت در گل فرو نرود و از طرف دیگر حیوان متوجه حضورت نشود. پیادهرویهای طولانی، رفتن به کوههای مرتفع، گرسنگی، گرما و سرما، سختیهای دیگر این کار است. بعضی وقتها، هوا کاملاً ابری میشود و باران میآید و نور کافی نیست و نمیتوانیم عکس بیندازیم و بعد از کلی انتظار و سختی مجبور به برگشتن میشویم. بعضی از پرندگان مثل چکاوکها، بسیار پر جنب و جوش هستند و هفتهها طول میکشد تا بتوان از آنها عکس گرفت.
چرا نباید موقع عکاسی چیزی خورد؟
حیوانات نسبت به صداها و بوی غذا و خوراکی خیلی باهوش و حساس هستند برای همین کافی است که موقع عکاسی یک نان خشک گاز بزنی تا فرار کنند. خوب یادم است که آن اوایل، یکبار با پدرم در چادر مخفی شده بودیم تا عکس بگیریم، انتظار طولانی شد و من خیلی گرسنه بودم، یک بسته خوراکی را از کیفم بیرون آوردم تا بخورم، کلی سر و صدا شد. پرنده پرید و هر کاری کردیم نتوانستیم آن را دوباره پیدا کنیم. خلاصه بعد از ساعتها انتظار، دست خالی برگشتیم!
از عکاسی حیات وحش، چه چیزهایی را یاد گرفتی؟
مهمترین چیزی که یاد گرفتم، صبور بودن است و البته یاد گرفتم که محیط زیست چقدر مهم است و باید مراقبش باشیم. شنیدن صدای پرندگان و دیدن حیوانات مختلف در طبیعت، حس خیلی خوب و آرامش بخشی دارد. یکی دیگر از خوبیهای این نوع عکاسی، شناخت عادتها و شیوهی زندگی حیوانات است. بهخاطر، تمرکز روی درسم هنوز فرصت نشده برای عکاسی از آنها بروم چون برای این کار، باید مدت طولانی وقت گذاشت.
یلدا، چند سالی است که تجربه عکاسی حیات وحش و رفتن به طبیعت را دارد. به همین دلیل چیزهای زیادی یاد گرفته که برخی از آنها را برایتان میگوید.
حرفهای دوستانه
• سعی کنید حیوانات بومی محل زندگی خود را تا جای ممکن بشناسید و اسم آنها را یاد بگیرید.
• هیچ کدام از حیوانات حیات وحش را نخرید. آنها برای نگهداری در خانه نیستند و با این کار آنها را اذیت میکنید. حتّی نگهداری خیلی خوب هم نمیتواند جایگزین زیستگاه طبیعی آنها شود.
• وقتی حیوانی را به دلیل نداشتن آگاهی میخرید و امکان نگهداری ندارید، خیلی راحت آن را در هر جایی رها نکنید. حیوانات باید حتماً در زیستگاه خود رها شوند تا بتوانند به زندگی خود ادامه بدهند. مثلاً ما نمیتوانیم پرندگان یا حیواناتی را که بومی کشور ما نیستند در طبیعت ایران رها کنیم چون از بین میروند. برخی از افراد، سنجابهای جنگلهای زاگرس را در طبیعت استان تهران یا البرز رها میکنند که انجام این کار باعث میشود سنجابها به محصولات زراعی و باغها صدمه بزنند. برخی از باغداران این سنجابها را آفت باغ خود میدانند. پس اگر به دلیل نداشتن آگاهی سنجاب خریدید و بعداً خواستید رها کنید، به مسئولان محیط زیست تحویل بدهید تا در جای مناسب آن را رها کنند.
• همیشه یادتان باشد که حیوانات از انسان میترسند پس تا زمانی که به آنها بیش از اندازه نزدیک نشوید، به شما آسیبی نخواهند زد. پس اگر حیوانی در طبیعت دیدید، سعی کنید از آن دور بشوید تا به دلیل احساس خطر، به شما حمله نکند. حیوانات وقتی بچه دارند، بیشتر حساس هستند و میتوانند حمله کنند. پس اگر حیوانی دیدید که با بچهاش بود (مخصوصاً خرس)، به سمت آن نروید.
• از لباسهایی که در آنها چرم و خز حیوانات وجود دارد، استفاده نکنید. البته الان به دلیل فرهنگسازی خوب، این محصولات را کمتر از قبل میخرند.
• حیوانات را از مادرشان جدا نکنید، چون هیچوقت نمیتوانید نیازهای آنها را به شکل کامل برطرف کنید. خیلی از بچه سنجابها وقتی از مادرشان جدا میشوند به دلیل نخوردن شیر مادر، نرمی استخوان میگیرند. گاهی محبت ما، برای حیوانات آزار به حساب میآید.
• به جوجهها یا تخم پرندگان دست نزنید، شاید شما از روی کنجکاوی این کار را انجام بدهید، ولی این احتمال وجود دارد که والدینشان به دلیل اینکه بوی انسان گرفتهاند، از آنها نگهداری نکنند و تلف شوند.
• اگر به طبیعت میروید، اثری از خود بر جای نگذارید و زبالهها را با خود ببرید. بوتهها و گیاهان را نچینید و آنها را آتش نزنید.
• برای شوخی و خنده به سمت حیوانات چیزی پرت نکنید و به آنها آسیب نزنید چون حیوانات بی دفاع هستند و بسیاری از گونههای حیوانات منقرض شدهاند.
«علی اکبر رشوند آوه»،یکی از عکاسان حرفهای حیات وحش ایران به حساب میآید که به دخترش یعنی یلدا، این نوع عکاسی را یاد داده است. او در این عکس لباس خاصی را پوشیده تا مخفی شود و بتواند از حیوانات عکس بیندازد.