معلمان برتر چه کارهایی را به طور متفاوت انجام می‌دهند
۱۳۹۹/۰۳/۱۷
نویسنده: تاد ویتاکر
مترجمان: امید شکری، زهرا رویایی
ناشر: رشد فرهنگ
چاپ: ۱۳۹۶
کتاب «معلمان برتر چه کارهایی را بهطور متفاوت انجام می‌دهند» نوشته تاد ویتاکر به این مسئله می‌پردازد که معلمان توانمند چه کارهایی انجام می‌دهند که باعث تمایز آن‌ها از دیگران می‌شود.
وقتی بدانیم برترین معلمان چه کارهایی انجام می‌دهند و ما نیز آن کارها را تمرین و تکرار کنیم، می‌توانیم خود را تا حد آنان ارتقا دهیم.
آموزش‌وپرورش شغل سختی است. روزهای طولانی سپری می‌شوند وگاهی مشکلات جدی ممکن است بروز پیدا کنند. آنچه همواره و در درجه اول در کانون توجه معلمان بزرگ قرار دارد، دانش‌آموزان هستند. اغلب معلمان در زمانی که شرایط بر وفق مراد است، ظاهراً این مطلب را تأیید می‌کنند اما برترین معلمان در شرایط دشوار نیز به این مطلب جامه عمل می‌پوشانند. می‌دانیم که در درجه نخست باید دانش‌آموزان در کانون توجه مدارس قرار داشته باشند و پس از آن، افراد دیگری که در آنجا مسئولیتی به عهده دارند، اهمیت پیدا می‌کنند. برترین معلمان همواره این نکته را سرلوحه کار خویش قرار می‌دهند.
معلمان برتر همچنین می‌توانند از نقطه نظر دانش‌آموزانشان به مسائل نگاه کنند. آن‌ها توانایی بی‌نظیری دارند و آن این است که خود را در جایگاه هر یک از دانش‌آموزانی که با او تعامل دارند تصور می‌کنند و می‌دانند که چطور با دیگران برخورد داشته باشند.
هر معلمی ممکن است قفسه‌ای پر از کتاب درباره مسائل آموزش‌وپرورش داشته باشد و فهرستی از دستورالعمل‌ها، استانداردها، اصول و نظریه‌های مرتبط با این حوزه را مطالعه کند. بهترین و بدترین معلمان امکان دارد مثل هم در کلاس‌های دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد، رتبه اول بوده باشند. تفاوت بین معلمانی که اثربخش‌ترند و همکاران آن‌ها که اثربخشی کمتری دارند، در دانسته‌هایشان نیست بلکه در کارهایی است که انجام می‌دهند.
این کتاب نمی‌خواهد مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها را تجویز کند. در عوض، در پی آن است که چشم‌انداز مدرسه را از دید معلمان برتر به نمایش بگذارد. آن‌ها هنگامی که کلاس‌های درس و دانش‌آموزان خود را می‌بینند، واقعاً چه مشاهده می‌کنند؟ کانون توجه آن‌ها کجاست؟ وقت و انرژی خود را چطور صرف می‌کنند؟ چه عواملی به تصمیمات آن‌ها جهت می‌دهد؟ ما چطور می‌توانیم به برتری‌های مشابه آنان دست یابیم؟
پاسخ واحدی برای این سؤال وجود ندارد؛ اگر وجود داشت، قطعاً همه ما در حال حاضر آن را به‌کار می‌بستیم. آموزش‌وپرورش امر بسیار پیچیده‌ای است؛ همچنان که تدریس در کلاس‌های درس نیز پیچیده است اما ما می‌توانیم در جهت کشف کارهایی که برترین معلمان انجام می‌دهند، قدم برداریم. می‌توانیم به این نگرش دست یابیم که به‌عنوان یک معلم تا
چه حد می‌توانیم اثربخش و مؤثر باشیم. بیشتر از همه، می‌توانیم مهارت‌های خودمان را بهبود دهیم. همه ما با برترین معلمان هم‌عقیده‌ایم که: مهم نیست اکنون در چه شرایطی قرار داریم و تا چه اندازه، خوب هستیم بلکه مهم این است که همواره می‌خواهیم بهتر از این باشیم.
این‌طور نیست که تمام جنبه‌های آموزش خوب و برتر فقط در این کتاب گفته شده باشد. افرادی که به دنبال مطالب مؤثر در مورد توسعه برنامه درسی، رویکردهای آموزشی، مباحث ارزیابی و دیگر موضوعات این حوزه‌اند، می‌توانند این‌گونه اطلاعات را در جاهای دیگر نیز بیابند. تمرکز این فصول بر باورها، رفتارها، بینش‌ها و تعاملاتی است که تار و پود حیات کلاس‌های درس و مدارس ما را تشکیل می‌دهند. یادگیری و فراگیری دانش می‌تواند بهطور فردی و بدون ارتباط با دیگران اتفاق بیفتد اما آموزش، نیازمند تعامل افراد با یکدیگر است. آموزش اثربخش نیازمند مهارت‌های ارتباطی است و برترین معلمان، همه‌روزه این مهارت‌ها را به‌کار می‌بندند.
قالب این کتاب، ساده و آسان است. در قسمت مقدمه، درباره اهمیت آموزشی که اثربخش‌ترین معلمان ارائه می‌دهند، مطالبی مطرح می‌کند. در فصل پایانی از ما می‌خواهد که بر باورهای اصلی خود تمرکز و به آن‌ها توجه داشته باشیم . در فصول میانی به کارهای منحصر به فردی که معلمان خوب و برتر بهطور متفاوت انجام می‌دهند، اشاره می‌شود. هر یک از ما می‌توانیم تمامی موارد توصیف شده در این کتاب، یعنی کارهایی را که معلمان برتر انجام می‌دهند، به‌کار ببندیم.
نویسنده این کتاب، استاد رهبری آموزش در دانشگاه ایالتی ایندیاناست. او که سابقه سال‌ها تدریس و مدیریت در دوره‌های تحصیلی متفاوت را دارد، علاقه شدید خود به آموزش‌وپرورش را از طریق تحقیق و مطالعه در مورد معلمان و مدیران اثربخش، دنبال کرده است و اکنون، یکی از چهره‌های برجسته در حوزه‌های انگیزش، رهبری و اثربخشی معلمان و مدیران به حساب می‌آید.
جملاتی برگزیده از کتاب:
• معلمان برتر هرگز فراموش نمی‌کنند که اشخاص کیفیت یک مدرسه را تعیین می‌کنند نه برنامه‌ها و شیوه‌های خاص.
• معلمان برتر در آغاز سال تحصیلی، انتظاراتشان را بهطور واضح تعیین و بیان می‌کنند و آن‌ها را بهطور مداوم در طول سال تحصیلی دنبال می‌نمایند.
• معلمان برتر کلاس درسشان را با خردمندی مدیریت می‌کنند. زمانی که سخنی بر زبان می‌آورند، آن را معنا می‌کنند و منظور خودشان را بیان می‌کنند.
• زمانی که یک دانش‌آموز رفتار بدی انجام می‌دهد، معلمان برتر یک هدف را دنبال می‌کنند و آن این است که از وقوع دوباره آن رفتار جلوگیری کنند.
• معلمان برتر در عین حال که انتظارات سطح بالایی از دانش‌آموزان دارند، انتظارات سطح بالاتری نیز از خودشان دارند.
• معلمان برتر می‌دانند عاملی که می‌تواند باعث ایجاد تغییر و تفاوت در کلاس درس شود، خود آن‌ها هستند.
• معلمان خوب همواره برای بهبود تلاش می‌کنند و تمرکزشان بر چیزی است که می‌توانند کنترل کنند؛ یعنی بر عملکرد خودشان تمرکز دارند.
• معلمان برتر در وهله اول روی دانش‌آموزان تمرکز دارند و با دید وسیعی که دارند، قدر و منزلت هر چیزی را می‌دانند.
• معلمان بزرگ در کلاس‌های درس خود یک فضای مثبت ایجاد می‌کنند. آن‌ها با همه افراد با احترام رفتار می‌کنند. بهطور خاص، آن‌ها قدرت تحسین را می‌دانند.
در بخشی از کتاب «معلمان برتر چه کارهایی را بهطور متفاوت انجام می‌دهند» می‌خوانید:
«زمانی که معلم عطسه می‌کند، کل کلاس سرما می‌خورند. این به خودی خود، نه خوب است و نه بد. این فقط یک واقعیت است. تأثیر ما روی دانش‌آموزان، بسیار زیاد است؛ چون آنچه در کانون توجه ما قرار دارد، در کانون توجه دانش‌آموزان نیز قرار می‌گیرد و اندیشه و رفتار ما بر آن‌ها تأثیر می‌گذارد. اگر ما برای ایجاد روابط خوب و قابل اعتماد تلاش کنیم، دانش‌آموزان نیز تلاش می‌کنند تا رضایت ما را به دست آورند. اگر به گونه‌ای رفتار کنیم که اعتبار خود را از دست بدهیم، دانش‌آموزان نیز بر علیه ما کار خواهند کرد. دانش‌آموزانی که هر روز به کلاس درس قدم می‌گذارند، از ما انتظار دارند که برای تنظیم روابط و کیفیت تعاملات تلاش کنیم. اگر یک شیوه مثبت براساس اصول حرفه‌ای بنا نهیم، آن‌ها نیز خودشان را با آن شیوه جور خواهند کرد. در مقابل، اگر طرز برخورد ما منفی و خشونت‌آمیز باشد، آن‌ها نیز به همان شیوه واکنش نشان خواهند داد.
ما اغلب می‌شنویم که «شما باید تلاش کنید و احترام و توجه دانش‌آموزان را کسب کنید». با این حال، دانش‌آموزان در روز نخست مدرسه بهترین رفتار را دارند. آیا ما از این فرصت استفاده کرده و توجه و احترام آن‌ها را جلب کرده‌ایم؟ آیا در طول تابستان، برای ایجاد پایه روابط با دانش‌آموزان و خانواده‌شان کاری انجام داده‌ایم؟ البته که پاسخ، منفی است. دانش‌آموزان در روز اول مدرسه، احترام زیادی برای معلمان قائل هستند. پس از آن، ما تعیین می‌کنیم که چه اتفاقی بیفتد. برترین معلمان در تمام طول سال، برای ایجاد و پرورش روابط احترام‌آمیز تلاش می‌کنند.
۱۵۳۷
کلیدواژه (keyword):
معلمان برتر,معرفی کتاب