کامران شیردل، مستندساز:
ساخت فیلمهای آموزشی نیازمند تحقیق و پژوهش و پیوند خوردن آن با جوهر دانش و تجربه است.
این پیشکسوت فیلمسازی با تأکید بر اینکه افرادی که قصد ساختن فیلمهای آموزشی دارند باید یک سر و گردن از سایر فیلمسازان و کارگردانان بالاتر باشد، اظهارکرد: «از آنجا که ساخت چنین فیلمهایی پل ارتباطی برای انتقال اطلاعاتی خاص درحوزه اجتماعی، فرهنگی و آموزشی است، شخصی که وارد این حوزه میشود باید از پیش زمینه اطلاعاتی و آگاهی بسیار زیادی در این زمینه برخوردار باشد» به گفته وی، تحقق این امر نیازمند تحقیقات و پژوهش است که پایه اصلی ساخت فیلمهای آموزشی را تشکیل میدهند و باید حاصل این پژوهشها به دانش و تجربه کاری پیوند زده شود.
اکبر عالمی:
تهیه کننده محور موفقیتهای یک فیلم آموزشی است.
یک منتقد سینمایی معتقد است که تهیهکننده، هسته مرکزی شکلگیری یک اثر سینمایی موفق است که با بهرهمندی از نیروهای توانمند بستر زایندگی را برای آنان فراهم میکند. اکبر عالمی، پژوهشگر و منتقد سینما، با اشاره به تاریخ و نحوه شکلگیری جشنواره فیلم رشد گفت: «جشنواره فیلم رشد قدیمیترین جشنواره سینمایی است که به همت و با ابتکار مردی بزرگ و از دانشمندان ایرانی به نام دکتر پرویز ناتل خانلری در سال ۱۳۴۲ آغاز به کار کرد و همواره از بهترین داورهای کشورهای پیشرفته برای قضاوت و داوری آثار دعوت به عمل آورده است.» وی درباره آموزشی بودن آثار سینمایی اظهار کرد: «گاهی فیلمهایی در این جشنواره به نمایش در میآیند که بهطور مستقیم در ذهن کودکان و دانشآموزان دنیا، انگیزه روی آوردن به علوم و اختراعات را زنده میکنند اما بهطور کلی این اتفاق به ندرت میافتد.» این مؤلف به دستهبندی آموزش نوین در جهان اشاره کرد و گفت: «آموزش نوین از نیمه دوم قرن گذشته تا امروز در کشورهای پیشرفته جهان به دوگروه کاملاً متفاوت مستقیم و غیرمستقیم تقسیم شده است و آموزش غیرمستقیم به کمک دستگاههای بیداری و شنیداری، تأثیر حیرتآوری در ذهن مخاطب میگذارد.» عالمی درباره نوع آموزش در فیلمهای سینمایی ایران توضیح داد: «در آثار ما به گونهای غیرکارشناسانه تلاش میشود که آموزش صورت گیرد و حرف و سخن سازندگان فیلم شبیه نصیحت میشود. نکته حائز اهمیت این است که همه افراد قدرت نصیحت کردن را دارند و در این باره نیازی به استعداد و خلاقیت نیست.» وی تهیهکننده را هسته مرکزی شکلگیری یک اثر سینمایی موفق دانست و گفت: «در انواع گونههای سینمایی، اعم از انیمیشن، بلند، مستند و ...، تهیهکننده محور تمام موفقیتهای فیلم آموزشی سعی میکند با بهرهمندی از هنرمندان توانمند، خلاق و متخصص، بستری از زایندگی را برای آنان فراهم آورد، عالمی اظهار کرد: «در تولید یک اثر سینمایی با محوریت آموزش باید سایه تهیهکننده را پشتسر تمام عوامل مشاهده کنیم تهیهکننده دانا و متخصص به دنبال گروهی دانا و متخصص است. به بیان دیگر، انتخاب اولیه صحیح در شناسایی گروه سازنده، پیشاپیش توفیق یک اثر را تضمین میکند.»
رسول صدرعاملی، کارگردان
اکنون انگیزهای برای تولید فیلم آموزشی وجود ندارد. رونق این حوزه نیازمند ایجاد انگیزه و حمایت برگزارکنندگان جشنواره فیلم رشد و سازمان پژوهش و برنامهریزی از فیلمسازان است.
منوچهر اکبرلو:
شناخت مخاطب و جذاب بودن، رمز موفقیت فیلم آموزشی است.
سیروس الوند، کارگردان:
تحقیق و پژوهش، حلقه مفقوده فیلمهای آموزشی است.
پیمان دهقانی، انیماتور:
فیلم آموزشی دو وجه مهم دارد: اول آموزش بهطور مستقیم که در بهترین حالت و نحوه برنامهریزی آن استادان و روانشناسان و برنامهریزان و صاحبنظران آموزشی مینشینند و برنامههای آموزشی را تدوین مینمایند و می نویسند. در مرحله بعد، متن زیر نظر کارگردان و یا کارگردان هنری بازنویسی میشود و بهصورت فیلمنامه آموزشی در میآید و برای اجرا به گروه تولید داده میشود اکثر فیلمهای انیمیشن آموزشی غربی از این نوعاند. امر آموزش کودکان در کشورهای اروپایی بسیار جدی گرفته میشود و چون انیمیشن بهترین و جذابترین نحوه بیان برای مخاطب کودک و نوجوان و خردسال است، بهعنوان بهترین ابزار مورد استفاده قرار میگیرد. دوم آموزش بهطور غیرمستقیم، که در این شیوه معمولاً یک مفهوم کوتاه آموزشی میتواند بهعنوان دغدغه هنرمند کارگردان در درون یک فیلمنامه بهصورت لایههای محسوس یا نامحسوس بهصورت موضوع بازگو شود. این نوع فیلمها که اغلب بهصورت جشنوارهای جلوه میکنند، دارای پیامی هستند که هر چه پنهانتر به ذهن مخاطب رسوخ کند، نتیجه بهتری خواهد داشت؛ بهتر از اینکه بهصورت روشن و واضح سعی در نشان دادن مفهومی داشته باشند.
سیروس همتی، بازیگر و معلم منطقه ۱۶ شهر تهران:
با استفاده از فیلمهای آموزشی میتوانیم تأثیر زیادی در یادگیری مؤثر و ماندگار دانشآموزان داشته باشیم.
مهین جواهریان، انیماتور و داور چندین دوره جشنواره فیلم رشد:
خودم را جای دانشآموزان میگذارم!