کارگاه نگارش

ساختار بیرونی کتاب نگارش در سه پایه هفتم، هشتم و نهم

پایه هفتم
هشت درس و هر درس با سه عنوان. اولین درس با عنوان «نقشه نوشتن» و آخرین درس با عنوان «روشی برای نوشتن درباره موضوع‌های ذهنی»

هر درس با توضیحی درباره ساختار طراحی یک موضوع از بند موضوع تا مقدمه، بدنه و نتیجه، سعی دارد تا دانش‌آموز را متقاعد کند موضوع را در ساختار پیشنهادی بگنجاند.

 در هر سه پایه، این موارد مشترک هستند. سنجه‌های ارزیابی، فعالیت‌های بازنویسی و بازآفرینی و در نهایت درست‌نویسی‌ها در تمامی‌ درس‌ها وجود دارند.

 

پایه هشتم
هشت درس و هر درس با سه مبحث وجود دارد؛ درس اول با عنوان «پس از تفکر و طراحی نقشه ذهنی بنویسیم» و آخرین درس با عنوان «دگرگونه ببینیم و گونه‌گون بنویسیم».

 

پایه نهم
درس اول با عنوان «با ذهنی «نظام‌مند» و «پرورده» بنویسیم» شروع می‌شود و در درس هشتم با عنوان «نوشته را ویرایش کنیم»، کتاب سه سال نگارش متوسطه اول به پایان می‌رسد.

در واقع،  هر سه کتاب در نوع ساختار و تنظیم مطالب کاملاً یکدست و پیوسته عمل می‌کنند. هیچ سطحی، از نظر ساختار و تولید محتوا با دیگر مقاطع تفاوتی ندارد و سرفصل‌ها تفکیک شده‌اند.

 

کارگاه نگارش به جای کلاس نگارش
کلاس در تعریف سنتی خود مکانی است برای یادگیری، توضیح، تحلیل و امتحان، و کارگاه مکانی باز است برای تجربه و تولید. برای اینکه بتوان کلاس نگارش را به کارگاهی خلاق تبدیل کرد، می‌توان از الگوهایی متنوع استفاده کرد که نمونه‌هایی از آن‌ها آورده شده‌اند:

• توضیح کار فردی و گروهی و تقسیم کار ... با تعریف مرزها و شیوه کار.


فعالیت فردی

• جمع‌آوری ضرب‌المثل‌ها یا تهیه داستانی از یک ضرب‌المثل؛

• تهیه تصاویر، موسیقی، خط و مفاهیم مربوط به مباحث خاص؛

• استفاده از درس‌های کتاب فارسی برای مصورسازی؛

• تهیه فرهنگ واژه، و مجموعه‌هایی تصویری بر اساس موضوع‌هایی مانند حفظ محیط‌زیست یا نجات آب.

 

فعالیت‌ گروهی

• تهیه گزارش با موضوع‌های متنوع و آزاد در مدرسه یا محل زندگی؛

• تهیه مجله‌ یا فصل‌نامه، با توضیح دبیر و تقسیم کار با  اختصاص سِمت‌هایی مانند مدیرمسئول یا سردبیر.

 

ویرایش محتوایی

• انتخاب جمله‌هایی از متن کتاب یا متن‌های دیگر و درست کردن آن‌ها؛

• خواندن انشا و مرتب کردن جمله‌ها با پیشنهاد خود دانش‌آموزان؛

• نوشتن انشای گروهی، مرتب کردن و ویرایش متن با تبادل نظر.

 

ویرایش فنی و تخصصی

• برای نمونه، استفاده از فعل مناسب با توجه به معنی درست فعل. کتابی مانند «درست بنویسیم» از «ابوالحسن نجفی».

• آشنایی با نشانه‌ها، . ، ؛ : « »

• تهیه نموداری از انواع سبک‌های نگارشی و نصب آن در کلاس و انتخاب ماهانه بهترین نمونه‌کارها.

• نوشتن مقاله اجتماعی، ادبی و ...

• نقد سینمایی و ...

• تهیه گزارش با عنوان‌های آزاد و به صورت گروهی.

• خلاصه‌نویسی فیلم یا داستان.

• برگزاری مسابقه کتاب‌خوانی و صحبت درباره کتاب.

• تهیه کتاب‌هایی با موضوع آزاد از اشعار یا جملات ادبی و دینی بزرگان و صفحه‌آرایی شخصی برای ارائه یا خوانش آن‌ها.

• برگزاری کارگاه نوشتن: با آموزش ابتدایی‌ترین قسمت‌ها مانند: تعریف زاویه دید، تصویر، حرکت، دیدن، شنیدن و درک زیرساخت حس. برای مثال برای آموزش زاویه دید، از فراگیرندگان بخواهید جای خود را در کلاس تغییر بدهند. در این تمرین، فراگیرنده به آرامی‌ به حرکت در موضوع و ساخت تصویر تشویق می‌شود .در این سطح، با تعریف راوی، متن ساخت داستانی پیدا می‌کند.

• برگزاری کارگاه ویرایش. هر دانش‌آموز می‌تواند متن دانش‌آموز دیگر را برای ویرایش دستوری و محتوایی انتخاب و روی آن کار کند.

• تقویت خوانش: آوردن متن‌های کلاسیک تا معاصر و ایجاد تنوع در خواندن آن‌ها. نقالی نمونه خوبی از این کار است.

با این تعریف و تغییر رویکرد در کلاس انشا و کتاب نگارش می‌توان مشکل تک‌ساحتی و یک‌سطحی بودن کتاب را حل کرد و از کتاب تعریفی چندساحتی و متفاوت ارائه داد.