آموزش نگریستن

نگریستن یکی از مهم‌ترین آموزه‌هایی است که هر انسانی برای رشد، پیشرفت و تعالی خودش باید چگونگی آن را بیاموزد. نگریستن به معنای نگاه کردن عمیق است؛ نگاه کردن به ورا و ماورای هر ‌چیز یا پدیده. کسب این توانایی برای هر انسانی که در سفر تعالی است، واجب است و بر معلم که هم خودش در این سفر است و هم کاروانی از دانش‌آموزان معصوم را با خود به این سفر می‌برد، واجب‌ترین است.

در اینجا از عرفان سخن نمی‌گویم؛ هرچند در واقع این توانایی می‌تواند نوعی توانایی عرفانی قلمداد شود.

نگریستن می‌تواند بخش پنهان هر پدیده‌ای را به انسان نشان بدهد. در چنین حالتی، نگرنده‌ای که خوب و درست می‌بیند، به کشف می‌رسد. لحظه‌های «آهان» که به هنگام تفکر روی موضوعی به آدمی دست می‌دهد، می‌تواند ملاک ارزیابی قدرت و درستی نگریستن باشد.

نگریستن با چشم انجام می‌شود. می‌توان یک درخت را دید و تصویرش را نقاشی کرد. اما نگریستنی که با تفکر درباره‌ی درخت و پاسخ دادن به انواع و اقسام سؤالات درباره‌ی درخت همراه باشد، قدرت نفوذ نگریستن را بالاتر می‌برد.

درواقع، ابتدا نگاه می‌کنیم و از هنگامی‌که سؤالی مطرح می‌کنیم و در پی یافتن پاسخی برای آن سؤال‌ها می‌رویم، نگریستن آغاز می‌شود.

نگریستن فقط در مورد اشیا نیست؛ می‌توانیم نگرنده‌ی حال درونی خودمان هم باشیم. برای مثال، از خود بپرسیم چرا امروز غمگینم، یا چرا امروز مضطربم! پاسخ به این سؤال‌ها بر قدرت مدیریت ما بر خودمان می‌افزاید.

نگریستن درست می‌تواند در فرایند یادگیری- یاددهی به کمک ما بیاید. همین نوع نگریستن می‌تواند به قدرت فراشناختی ما بیفزاید و یاری‌رسان کاوشگری ما باشد.

از همه مهم‌تر، نگریستن به خود می‌تواند زمینه‌های کسب مهارت‌های زندگی را در ما ایجاد کند. البته می‌تواند نقایصمان را هم به ما بشناساند. بدون نگریستن، زمینه‌های فکر کردن برای ما فراهم نمی‌شود. بدون نگریستن بستر کاوشگری آماده‌ی کنکاش و واکاوی نیست. بدون نگریستن زمینه‌ای برای خلاقیت وجود ندارد.

در خلاقیت و کشف  و فهم دانش و هستی، همیشه نگاه از زاویه‌ای دیگر مطرح است. باید از زاویه‌ای دیگر بتوانیم ببینیم. برای خلق تازگی باید بتوانیم جور دیگری ببینیم. پس نگریستن در معلمی مهم‌ترین ابزار است. معلم باید خودش نگرنده‌ی ماهری باشد تا این مهارت را به دانش‌آموزانش انتقال بدهد. معلم نباید مثل من درباره‌ی نگریستن برای بچه‌ها سخنرانی کند، بلکه باید خودش نگرندگی را در رفتارش تثبیت کند. از آنجا که کودکان از رفتارهای ما بیشتر از سخنان ما می‌آموزند، این رفتار کلیدی، به تدریج به خانه‌ی دل و ذهن آن‌ها سرایت می‌کند.

این گونه معلمی، به وجه شاعرانه‌ی معلمی نزدیک‌تر می‌شود و معلمی را برای خودش و برای شاگردانش زیبا، شیرین و دلپذیر می‌کند.

برای تقویت نگریستن‌های زیبا، مطالعه‌‌ی اشعار و غزل‌های شاعران بزرگ می‌تواند شروع خوبی باشد. اگر به دنبال کشف راهی برای خوب نگریستن باشید، خود زندگی به شما خواهد آموخت چگونه در این راه قدم بگذارید.