مقدمه
در طی سه دهه گذشته
با پیشرفت فناوری در زمینه علوم کامپیوتر، میلیون‌ها صفحه وب در دنیای مجازی به‌وجود آمده است. بر
اساس بررسی‌های
صورت‌گرفته،
محتوای بیش از 80 درصد صفحات موجود در دنیای وب به زبان انگلیسی است (کولماز،
2005). گرچه، هدف اصلی این صفحات عمدتاً اطلاع‌رسانی، معرفی، و انجام کارهای اداری و
غیره می‌باشد،
اما این حجم از اطلاعات، زمینه بسیار مناسبی برای تهیه منابع آموزشی زبان انگلیسی
نیز فراهم آورده است. با این‌حال، انتخاب مواد آموزشی مناسب برای تدریس زبان انگلیسی از
میان انبوهی از محتوای انگلیسی‌زبان دنیای مجازی بسیار دشوار است. به‌منظور تسهیل تهیه مواد آموزشی و کمک‌آموزشی، وبسایت‌های گوناگونی اقدام
به ارائه تخصصی مواد آموزشی زبان انگلیسی نموده‌اند. در مقاله پیش‌رو، هدف نویسنده معرفی اجمالی و تخصصی
برخی از بهترین وبسایت‌های آموزشی برای استفاده معلمان زبان انگلیسی است. دلیل اصلی
انجام این پژوهش را باید مشکلات معلمان در انتخاب وبسایت آموزشی مناسب برای تهیه
مواد درسی دانست. به باور نویسنده، با گسترش دنیای مجازی، یافتن منابع آموزشی
رایگان چالش عمده‌ای
است که اکثر معلمان زبان آن را تجربه نموده‌اند. لذا آشنایی نظام‌مند معلمان با منابع
موجود، علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه و وقت، به آن‌ها کمک می‌کند تا با ارائه مطالب آموزشی مناسب‌تر به بهبود کیفیت
آموزش زبان انگلیسی نیز کمک کنند.
طرح
پژوهش
همان‌گونه که ذکر شد، هدف
اصلی این پژوهش معرفی بهترین وبسایت‌های موجود در زمینه ارائه مطالب آموزش
زبان انگلیسی است. این پژوهش در قالب اقدام پژوهی صورت گرفته و محقق برای یافتن
وبسایت‌های
مذکور از چند منبع استفاده نموده است. لازم به ذکر است که پژوهشگر خود سال‌ها در زمینه آموزش
توأمان کامپیوتر و زبان انگلیسی فعالیت داشته و علاوه بر آشنایی کامل با روش‌های آموزش زبان، با
وبسایت‌های
متعددی نیز آشنایی دارد. لذا، نخستین منبعی که برای معرفی وبسایت‌ها مورداستفاده
قرارگرفت، تجربیات شخصی پژوهشگر بود. علاوه بر این، به‌منظور انجام این پژوهش، با استفاده از
موتور جست‌وجوی
گوگل نیز به‌صورت
نظام‌مند،
یکصد وبسایت لیست شده در نتایج جست‌وجوی پیشرفته گوگل، موردبررسی محتوایی قرار گرفت. بنابراین می‌توان گفت، منبع دوم
استفاده از موتور جست‌وجوی گوگل بوده است. اما ازآنجا که تصور می‌شود برخی وبسایت‌های تخصصی در این
زمینه نیز وجود دارد که توسط موتورهای جست‌وجو یافت نمی‌شوند، از همکاران آموزشی که در زمینه
تدریس زبان انگلیسی فعالیت دارند نیز برای معرفی وبسایت‌های مناسب نظرخواهی شده است. بدین
منظور، با 25 معلم باتجربه در زمینه آموزش زبان انگلیسی گفت‌وگو و از ایشان خواسته شد تا آدرس
وبسایت‌های
مناسبی را که در تدریس خود مورد استفاده قرار می‌دهند در اختیار پژوهشگر قرار دهند.
علاوه بر این، از آن‌ها خواسته شد تا در صورت امکان، در خصوص هزینه استفاده و سهولت
به‌کارگیری،
و نیز اولویت‌های
خود در استفاده از این وبسایت‌ها اعلام‌نظر نمایند. لذا، به‌طور خلاصه، داده‌های این پژوهش از سه منبع اصلی شامل
تجربه شخصی، جست‌وجو
در دنیای وب، و نظرخواهی از معلمان گردآوری شده است.
روش
انجام
پس از تهیه فهرست
اولیه از وبسایت‌های
موردنظر، که بالغ بر 110 وبسایت می‌شد، رتبه‌بندی آن‌ها بر اساس این ویژگی‌ها آغاز شد. 1. هزینه استفاده، 2.
جامعیت مطالب آموزشی شامل محتوای متنی، صوتی و تصویری، 3. تنوع سطوح آموزشی شامل
مبتدی، متوسط و پیشرفته، 4. تکثر و تعدد مطالب درج‌شده در وبسایت، و 5. بروزرسانی منظم
محتوا.
با توجه به ویژگی‌های فوق به هر یک از
وبسایت‌های
لیست‌شده،
امتیازی بین یک تا پنج داده شد. بر این اساس هر وبسایت نمره‌ای بین 5 تا 25 کسب نمود و وبسایت‌هایی که بالاترین
نمره را کسب نمودند مشخص شدند.
نتایج
بر اساس رتبه‌بندی صورت گرفته بر
وبسایت‌های
موردنظر، 9 وبسایت برتر انتخاب شد. این وبسایت‌ها در جدول شماره یک مشخص‌شده‌اند.
رتبه نخست به وبسایت (www.readwritethink.org) تعلق گرفته است. هدف اصلی این وبسایت، آن‌گونه که در صفحه اصلی آن ذکرشده، فراهم
نمودن تمرین
خواندن و نوشتن با استفاده از هنر آموزش زبان است. در این وبسایت مواد آموزشی به‌صورت رایگان در
اختیار عموم قرار می‌گیرد و استفاده از بخش‌های مختلف وبسایت بسیار آسان است. آن‌گونه که بخش نظرات
کاربران وبسایت نشان می‌دهد منابع موجود در این سایت برای معلمان، زبان‌آموزان و والدین
مفید، باکیفیت و کاربردی است.
وبسایت دوم (www.english-online.at) شامل بیش از یک هزار متن بازنویسی شده برای زبان‌آموزان است که در
تدریس مهارت خواندن می‌توان از آن بهره برد. متون مذکور بر اساس محتوا طبقه‌بندی‌شده است و در انتهای
هر متن لیستی از کلمات هدف برای تدریس تهیه‌شده است. بنابراین، از این متون برای
تدریس در کلاس‌های
انگلیسی با اهداف ویژه نیز می‌توان استفاده کرد. علاوه بر مطالب آموزشی برای مهارت خواندن،
تمرینات آموزش گرامر و واژگان نیز در این وبسایت ارائه می‌شود.
تمرکز اصلی وبسایت
سوم (www.englishforeveryone.org) بر آموزش واژگان است. در این وبسایت فایلهای آموزشی پی‌دی‌اف متعدد وجود دارد و محتوای آن‌ها به‌گونه‌ای است که علاوه بر
ذکر نکات آموزشی، تمرین‌های مرتبطی نیز ارائه می‌شود. پاسخنامه تمرینات نیز در فایلهای جداگانه‌ای در دسترس است و
بنابراین هم برای معلمان و هم برای زبان‌آموزان قابل‌استفاده است. نقطه قوت این وبسایت ارائه
آموزش واژگان به‌صورت
همزمان با ذکر نکات گرامری است. به‌عنوان مثال، کاربرد واژگان مختلف و تفاوت آن‌ها، مترادف‌ها، افعال کمکی،
اسامی قابل‌شمارش
و غیرقابل‌شمارش
و... در این وبسایت به‌صورت جامع و براساس سطوح مختلف زبانی طبقه‌بندی‌شده و ارائه می‌شود.
وبسایـت چهارم به
آدرس (www.colorincolorado.org) با هدف ارائه مطالب آموزشی برای معلمان و
زبان‌آموزان
دوزبانه (انگلیسی ـ اسپانیایی) راه‌اندازی شده است. ازآنجایی‌که زبان اول بسیاری از ساکنان ایالت‌های جنوبی امریکا (به‌ویژه ایالت کلورادو)
اسپانیایی است، این وبسایت برای افرادی که در حال فراگیری زبان انگلیسی هستند
مطالب آموزشی را با لهجه امریکایی ارائه می‌کند. تنوع مطالب آموزشی بسیار زیاد است
و بروزرسانی محتوای آن نیز به‌صورت منظم صورت می‌گیرد. این وبسایت توسط دو نهاد امریکایی
به نام فدراسیون معلمان امریکایی (AFT)1
و انجمن آموزش ملی امـریکـا (NEA)2
پشتیبانی مالی می‌شود.
گرچه مخاطبان اصلی این وبسایت افرادی هستند که با زبان اسپانیایی آشنایی دارند،
لیکن برای کلیه معلمان زبان انگلیسی مطالب فراوان و مفیدی در آن موجود است.
رتـبـه ششـم از آن
وبسایـت (www.starfall.com) است. این وبسایت مطالب بسیار جذاب و هیجان‌انگیزی برای آموزش کودکان ارائه می‌دهد که عمدتاً شامل
آموزش مهارت خواندن و تلفظ می‌شود. مطالب این وبسایت برای استفاده در منزل توسط والدین و
معلمان خصوصی (انفرادی) بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد. اپلیکیشن این وبسایت بر روی گوشی‌های هوشمند قابل‌نصب است و لذا
استفاده از مطالب این وبسایت بسیار آسان می‌باشد.
رتبه هفتم که وبسایت (www.englishforums.com) می‌باشد بیش از 17 سال در زمینه آموزش زبان فعالیت کرده و یکی از‌بزرگ‌ترین وبسایت‌های مـوجود در این
زمینه است. محتوای مطالب این وبسایت بسیار متنوع است و علاوه بر مطالب آموزشی،
امکاناتی مانند یافتن شغل برای معلمان، گفت‌وگو با زبان‌آموزان، صفحات پرسش و پاسخ، گفت‌وگو و اظهارنظر و
غیره نیز دارد.
وبسایت هفتم (www.englishpage.com)
شامل مطالب آموزشی بسیار مناسبی در زمینه مهارت شنیدن و خواندن می‌شود. البته محتوای
این وبسایت عمدتاً برای سطوح پیشرفته مورداستفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، مطالب آموزشی دیگری
مانند آموزش گرامر، واژگان و غیره نیز ارائه می‌کند و لینک‌های متعددی به منابع دیگر مانند دیکشنری
و وبسایت می‌دهد.
محـتوای مطـالـب
آمـوزشـی وبسایـت هشتم (www.englishclub.com) نیز از تنوع و تکثر فراوانی برخوردار است به‌گونه‌ای که علاوه بر چهار
مهارت آموزشی، مطالب طبقه‌بندی‌شده‌ای در زمینه‌های گرامر، تلفظ و واژگان نیز ارائه می‌کند. وجود آزمون‌های گوناگون، معرفی کتب آموزشی و تمرین‌های متنوع نیز از
دیگر بخش‌های
این وبسایت است.
آخرین وبسایت در این
رتبه‌بندی
(www.esl-lab.com)
دارای سابقه طولانی است، مطالب آموزشی شنیداری را برای تقویت این مهارت ارائه می‌کند و عمدتاً
موردتوجه زبان‌آموزان
است. محتوای مطالب از افراد انگلیسی‌زبان گردآوری و در سه دسته دشوار، متوسط و آسان طبقه‌بندی شده است. علاوه بر
این مطالبی در زمینه آموزش تلفظ و لهجه افراد نیز ارائه شده است. نقطه ضعف این وبسایت آگهی تبلیغاتی فراوان
است که در سرتاسر صفحات به چشم می‌خورد.
نتیجه‌گیری
در این پژوهش با
استفاده از تجربیات شخصی، نظرخواهی از معلمان و نیز جست‌وجوی هدفمند در اینترنت به معرفی وبسایت‌های فعال در زمینه
ارائه مطالب آموزشی برای معلمان زبان پرداختیم. هدف پژوهشگر در این تحقیق فراهم
کردن زمینه آشنایی معلمان زبان با این وبسایت‌ها بود. چرا که به نظر می‌رسد، با پیشرفت
فناوری و فراگیری استفاده از مطالب مبتنی بر وب آشنایی با مطالب کمک‌آموزشی رایگان، سهل‌الوصول و مفید برای
معلمان تبدیل به یک الزام شده است. وبسایت‌هایی که در این مقاله معرفی شد،
دربرگیرنده محتوای گوناگون و متنوعی می‌باشد و امید می‌رود که مورداستفاده معلمان زبان قرار
گیرد.
پی‌نوشت‌ها
1. American Teachers Federation
2. National Education Association
منبع
Coulmas, F. (2005). Sociolinguistics: The study of speakers' choices.
Cambridge: Cambridge University Press.