در این فعالیت،
درس‌هایی مثل ریاضی، مطالعات
اجتماعی، علوم، شایستگی‌های عمومی و حتی دین و اخلاق
بهصورت ترکیبی در حوزه‌ی یادگیری دانش‌آموزان درونی می‌شوند. نقش معلم در این فعالیت طرح مسئله
و راهنمایی است و یادگیری توسط خود دانش‌آموزان
انجام می‌شود. معلم در آموزش یکپارچه
نقش تسهیلگر و شریک در انجام مراحل برنامه‌ریزی
و یادگیری کودکان را دارد و نیــروی محدود‌کننـده،
بازدارنـده و جهت‌دهنده است. در واقع، به‌عنوان عضوی فعال و کنشگر در فرایند
آموزش حضور دارد. در این مطلب، یک فعالیت آموزشی را که با هدف تلفیق چند درس و
مهارت در کلاس انجام شده است معرفی می‌کنیم.
اما پیش از طرح گزارش فعالیت، چند نکته را برای یادآوری بخوانیم:
1. آموزش
تلفیقی (یکپارچگی درس‌ها) چیست؟
«برنامه تلفیقی» نوعی آموزش سازمان‌بندی شده است که با استفاده از خطوط
موضوعی متنوع و متفاوت تحقق می‌یابد و از طریق تلفیق موضوع‌های درسی گوناگون، روی زمینه‌های وسیع‌تر مطالعه و سرمایه‌گذاری می‌کند. این تعریف، یادگیری و یاددهی را بهصورت جامع دیده است که منعکس‌کننده‌ی دنیای واقعی معلم و شاگرد است
(شومیکر، 1989).
2. فایده‌های روش تدریس یکپارچه
• ایجاد ارتباط بین رشته‌های گوناگون آموزش و زندگی واقعی
• ملموس کردن موضوع باتجربه.
• سازمان‌دهی
محتوای آموزشی و خرد کردن آن به الگویی معنادار.
• کسـب و تمرین مهارت‌هایی مثل بازنگری دانسته‌ها، پرسشگری، الگوسازی، تفکر نقادانه،
مهارت‌های ادبی و محاسبات در زندگی
واقعی
3. معیارهای
انتخاب موضوع در آموزش یکپارچه
• علاقه‌مندی
و نیازهای کودکان
• امکان فراهم آوردن موقعیت برای تجربه، با توجه
به امکانات محلی
• تقویت حس پرسشگری کودک و کمک به استفاده از
دانسته‌های او
فعالیت
دورریزهاى
مواد غذایى (برنج)
زمان اجرا: دی
ماه 1396
زمان لازم: سه
جلسه‌ی 30 دقیقه‌ای، بهصورت گروهی در کلاس. 
(یک هفته قبل
از اجرای گروهی در کلاس، اطلاعات در خانه جمع‌آوری شد)
روش اجرا: ثبت
گزارش فردی- گروهی
پایه‌ی تحصیلی مرتبط: ششم
ابزار لازم:
کاغذ، قلم، ترازوی دیجیتالی و برنج
درس‌های مرتبط با فعالیت دورریزهای غذایی: ریاضیات، مطالعات اجتماعی،
مهارت‌های زندگی و علوم تجربی
شرح مراحل
اجراى فعالیت
قرار شد بچه‌ها در مدت یک هفته، تعداد برنج‌هایی را که ته بشقاب خود و خانواده‌شان می‌ماند بشمارند و به کلاس گزارش دهند.
گزارش بچه‌ها جمع‌آوری شد. شروع به نوشتن اعداد روی تخته‌ی کلاس کردیم. در آخر، تمام اعداد را با
هم جمع و یک عدد را به عنوان عدد نهایی ثبت کردیم. برای اینکه به یک آمار دقیق‌تر دست پیدا کنیم، تعداد افراد مورد
آزمایش را هم نوشتیم.
در یک کلاس،
تعداد افراد مورد آزمایش 56 بود و تعداد دانه‌های دورریخته شده در وعده‌های غذایی این افراد 2076 دانه.
در جلسه‌ی بعد، مقداری برنج پخته را به کلاس
بردیم تا 2076 برنج را از آن جدا کنیم. در ابتدا بچه‌ها تصور می‌کردند در جایی از کار اشتباه کرده‌اند، چون 2076 عدد بزرگی بود و امکان
نداشت دور ریخته شود و به چشم نیاید. ولی وقتی این تعداد دانه‌ی برنج شمرده و جدا شد، برخلاف تصورشان،
حجم کمی داشت. پس این عدد واقعیت داشت، چون بارها شاهد دور ریختن این تعداد برنج
بودند: این تعداد دانه‌ی برنج برای 56 نفر بود. ما
فرض کردیم اگر همه‌ی مردم ایران همین اندازه
دورریز داشته باشند، این عدد برای جمعیتی که توانایی خوردن برنج در هر وعده‌ی غذایی را دارند، چقدر است؟ با یک
تناسب ساده، برای یک جمعیت حدود 000/000/80 نفری با عددی بزرگ روبه‌رو شدیم؛ عددی که همه‌ی ما را شگفت‌زده کرد و شگفت‌زده‌تر شدیم وقتی به یاد آوردیم این مقدار
فقط مال یک هفته است! پس از آن، جرم دانه‌های
برنج را اندازه گرفتیم (با کمک ترازو). دوباره با یک تناسب ساده، جرم مقدار برنج
دورریخته شده‌ی جمعیت 000/000/80 نفری را
به‌دست آوردیم.
در همین حین،
سؤالی در ذهن یکی از بچه‌ها به‌وجود آمد: با این مقدار برنج چند نفر را
می‌توانستیم سیر کنیم؟ برای
یافتن پاسخ این سؤال، در یکی از سایت‌های
آشپزی جست‌وجو کردیم و متوجه شدیم، هر
1 کیلوگرم برنج تقریباً برای 8 نفر کافی است. دوباره یک تناسب ساده گرفتیم و باز
هم همه به فکر رفتیم! اگر این مقدار برنج، به جای اینکه به سطل زباله ریخته شود،
به دست افراد نیازمند می‌رسید، دنیا چقدر جای بهتری
بود!
کودکان باید
نحوه‌ی زندگی در جامعه و تعامل با
یکدیگر را آموزش ببینند. برای تحقق شدن این هدف، نیاز است تمام دانش‌آموزان در کنار یکدیگر، از حق طبیعی
خود، یعنی آموزش و یادگیری، بهصورت برابر بهره‌مند شوند. آموزش تلفیقی یکی از روش‌های تحقق این مهم برای دانش‌آموزان عادی و با نیازهای ویژه است.
