رزومه پروتئین چیست؟
در کلاس
بیوتکنولوژی مقدماتی در دبیرستان گلیشر پیک3، دانشآموزان، ساختار و عملکرد پروتئین را با
استفاده از مدل سه بعدی و سایر فعالیت‌ها
را با جزئیات خوبی بررسی می‌کنند. طبق یک ارزشیابی تراکمی4، گروههای چهار نفری از دانشآموزان، یک پروتئین خاص (مانند
هموگلوبین) را در نظر می‌گیرند و با تجسم آن، درک خود
را در قالب رزومه‌ای گزارش می‌دهند. با اینکه بعضی دانشآموزان هنوز با رزومه آشنا نیستند، آن
را به سادگی می‌توان تدریس کرد. ما از دانشآموزان می‌خواهیم بخش‌هایی را به نام، نشانی، هدف شغلی، ویژگی‌های ساختاری، سوابق کاری، دستاوردها و
افتخارات کاری و منابع اختصاص دهند و ما با مثالی از یک پروتئین، که دانشآموزان می‌شناسند، مانند ژن سرکوبگر تومور پی 53
5، نشان می‌دهیم که چه چیزی متعلق به هر
بخش است. معمولاً در کلاس‌های علوم، نسبت دادن خصوصیات
انسانی به ذرات مشکل است (برای مثال، «گلوکز می‌خواهد شکسته شود» و یا «سدیم به از دست
دادن الکترون نیاز دارد». در این تکالیف، جان بخشیدن به اشیا نباید باعث ایجاد این
تصور برای دانشآموزان شود که اشیا رفتاری
مانند انسان‌ها دارند بلکه باید بدانند
گزارش حقایق علمی ارائه دهند.
نظارت آموزگار و ارزشیابی
با اینکه این
تمرین را می‌توان به‌صورت تک به تک هم انجام داد، ما برای
تقویت روحیه همکاری در میان دانشآموزان و سود بردن آن‌ها از نقاط قوت یکدیگر، ترجیح می‌دهیم که در گروههای چهار نفره کار کنند. به دانشآموزان برای پیدا کردن اطلاعات در کتاب‌هایشان یا اینترنت به اندازه کافی در
کلاس وقت داده می‌شود و معلم، مانند کلاس‌های آزمایشگاه، بین دانشآموزان راه می‌رود و به آن‌ها کمک می‌کند. هر گروه ابتدا یک پیش‌نویس تحویل می‌دهد، بازخورد می‌گیرد و تغییرات را اعمال می‌کند. هنگام ارزیابی کار دانشآموزان، به هر گروه فقط یک نمره می‌دهیم؛ زیرا معتقدیم با این کار دانشآموزان حس موفقیت را با هم تقسیم می‌کنند، اما اگر معلمی بخواهد برای
ارزیابی مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزی به او نمره انفرادی بدهد، می‌تواند یک یا دو رزومه به هر فرد در گروه
اختصاص دهد.
خلاقیت ساختاری
این شکل از
رزومه، از انعطاف‌پذیری کافی برای ایجاد
خلاقیت فراوان برخوردار است. برای مثال، گروههای مختلف دانشآموزان، هموگلوبین را به‌عنوان یک پیشخدمت که مواد مغذی را می‌رساند و مواد زائد را حذف می‌کند، توصیف کرده‌اند یا همین ایده را به شیوه‌ای دیگر نقل کرده‌اند: فردی همه فن‌حریف با دو شغل نیمه‌وقت که یکی انتقال اکسیژن و دیگری
انتقال دی‌اکسید کربن است. برخی دیگر
از دانشآموزان، هموگلوبین را شعبده‌بازی توصیف کرده‌اند که می‌تواند خون را قرمز کند. تنوع این
استعاره‌ها نشان می‌دهد که با اجرای این تمرین، تفکر
خلاقانه رشد کرده است.
در این تمرین،
فضا برای تمرین خلاقیت وجود دارد. به علاوه، بخش‌های متعدد و کوچک رزومه ساختار شفافی به
آن می‌دهد که باعث می‌شود دانشآموزان بر ویژگی‌های کلیدی پروتئین متمرکز بمانند. برای
مثال، دانشآموزان اصلی‌ترین عملکرد پروتئین را در بخش هدف شغلی
و سایر ویژگی‌های آن را در بخش سوابق کاری
می‌نویسند. ساختار شفاف رزومه
پروتئین، شاید بزرگ‌ترین مزیت آن نسبت به سایر
تمرین‌های خلاقانه است. برخی
آموزگاران شجاع از دانشآموزان می‌خواهند برای یک مطلب علمی، اثر هنری و
یا موسیقی خلق کنند. این نوع فعالیت‌ها بسیار شگفت‌انگیز است اما برای برخی از دانشآموزان، داشتن بیان هنری ممکن است بسیار
چالش‌برانگیز باشد و برای برخی
دیگر، جنبه هنری آن‌چنان جذاب باشد که محتوای
علمی را نادیده بگیرند. رزومه پروتئین در بین تکالیف نوشتاری سنتی و راهکارهای
افراطی خلاقانه، تمرینی میانه‌رو است. ما این روش را گونه‌ای یادگیری از طریق نوشتن (WTL)6 می‌دانیم
که در آن دانشآموزان، در فرایند نوشتن،
درک بهتری از موضوع پیدا می‌کنند.
خلاصه‌ای از تمرین روزمه پروتئین به همراه مثال‌های تدوین شده توسط آموزگار (سر کوبگر تومور پی 53 و دانش‌آموز هموگلوبین)
استفاده در کلاس‌های مختلف زیست‌شناسی
همان‌طور که اشاره شد، در این تمرین، دانشآموزان درک خود را از یک پروتئین مشخص
گزارش می‌کنند اما به سادگی می‌توان از این تمرین در سایر مباحث زیست‌شناسی نیز استفاده کرد؛ مثلاً در سطح
سلولی و مولکولی، می‌توان برای ترکیبات شیمیایی
(مانند پیروات7)، مواد مغذی (مانند نیتروژن)، مسیر سوخت‌وساز (مانند فتوسنتز) و یا اندامک
(مانند دستگاه گلژی8) رزومه ساخت. در سطح کلان‌تر، از رزومه می‌توان برای مشخص کردن نقش یک اندامگان
(ارگانیزم) مشخص در یک زیست‌بوم (اکوسیستم) استفاده کرد.
به عبارت دیگر، این تمرین در بسیاری از
مباحث زیست‌شناسی دبیرستان قابل استفاده
است. نکته کلیدی این است که باید از رزومه برای مواردی استفاده کرد که نیاز است
دانشآموزان درک کاملی از آن
داشته باشند. برای مثال، پس از ارائه توضیحی کلی درباره اندامک‌ها، احتمالاً دانشآموزان نخواهند توانست برای یک اندامک
مشخص رزومه بنویسند اما پس از یادگیری مطالبی درباره هر یک از اندامک‌ها، این روند تغییر خواهد کرد. برای
مثال، اگر تنها اطلاعات دانشآموزان درباره هسته این باشد
که فضایی برای ذخیره کردن دی‌ان‌ای است، دانسته‌هایشان برای تهیه رزومه بسیار کم است
اما وقتی یاد بگیرند که هسته، دی‌ان‌ای‌ها را حول هیستون نگه می‌دارد، فضایی برای رمز‌گذاری ژن‌های فردی است و در حین میتوز تکثیر می‌شود، اطلاعات کافی برای ساخت رزومه
دارند.
نتیجه‌گیری
رزومه پروتئین
نوعی یادگیری از طریق نوشتن است که به‌خوبی
میان شیوه مقاله‌نویسی سنتی و تکالیف با
انتهای کاملاً باز9 قرار می‌گیرد. در روند این‌نوع یادگیری، دانشآموزان علاوه بر اینکه از مزایای ساختار‌یافته این روش استفاده می‌کنند، این فرصت را نیز دارند که درک خود
را به شیوه‌ای منحصر‌به‌فرد و گاه آمیخته با طنز بیان کنند.
پی‌نوشت
این مقاله در
مجله Science
Teacher
شماره آوریل و مه 2018 منتشر شده است.
1.The Protein Re'sume
2.
Tami Carballo and Gregory Crowther
3.
Glacier peak
4. Summative Assessment
5.
Tumor Suppressor p53
6.Writing-
to- Learn
7.pyruvate
8.
Golgi's apparatus
9.
open- ended assignments
منابع
٭S. Dutta an D. Goodsell.
Molecule
of the month, may 2003. Doi10. 2210/rcsb- pdb/ mom-2003-5
٭ L. Pauling et al.sickle cell anemia, a molecular disease.
Science 110: 543-548.
٭ D. GOODCELL, Molecule of the Month, july 2002
Doi:
10.2210/rcsb-pdb/ mom-2002-7
٭ «Boosting p 53 tumor suppressor function to fight cancer".
Genetic Engineering & Biotechnology News February 4, 2014.