شکل گیری مدارس آزمایشگاهی
مدارس
آزمایشگاهی از دیرباز در محیط‌های دانشگاهی وجود داشته‌اند. براساس برخی منابع، پیشینه این
مدارس در اروپا و ژاپن به قرن هفدهم میلادی برمی‌گردد و این مدارس را با عنوان «مدارس
وابسته» می‌شناسند. مدارس آزمایشگاهی از
اواسط قرن نوزدهم و بیستم میلادی در آمریکا گسترش یافتند و نقشی اساسی در تحقیقات
آموزشی داشته‌اند. گسترش چشمگیر این مدارس
در نیمه اول قرن بیستم، بعضی تحقیقات آموزشی را ممکن ساخت و هم‌زمان با اجرای این تحقیقات، امکان
ارزیابی آن‌ها نیز فراهم شد. به‌طور مشخص، این مدارس، دانش ما را در
زمینه رشد کودک ارتقا داده‌اند.
فضایی برای اجرای تحقیقات تجربی آموزشی
براساس
شرایط، میزان سطح تمرکز بر آموزش معلمان و پژوهش، می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال، در
شیکاگو پژوهش اولویت بیشتری دارد و آموزش معلمان در پس‌زمینه است. این روند در برخی مدارس
برعکس است.
بعضی
مدارس دیگر مانند مدرسه آزمایشگاهی خان2، شیوه آموزشی خود را بر تازه‌ترین تحقیقات بنا نهاده‌اند.
مدرسه
خان به هیچ دانشگاهی وابسته نیست و در وبگاهش خود را چنین تعریف کرده است: «ما به‌عنوان یک مدرسه آزمایشگاهی، بر یافته‌های جدید تحقیقات آموزشی و یادگیری علم
نظارت می‌کنیم تا آگاهی خود را برای
انتخاب‌های برنامه‌ریزی شده افزایش دهیم».
با
ادغام مدرسه در دانشگاه، دانشگاه مسئولیت‌هایی
را می‌پذیرد که به‌طور سنتی، خارج از حیطه آن است. شکل‌‌گیری بسیاری از این مدارس، از روند
تکاملی آموزش عالی ـ که مشارکت بیشتر جامعه است ـ جداشدنی نیست. بسیاری از مدارس
آزمایشگاهی، به این دلیل که دانشگاه‌ها آن‌ها را تأسیس کرده‌اند، مدارسی خصوصی هستند اما هیچ دلیلی
وجود ندارد که دولتی نباشند.
دانشگاه
پنسیلوانیا در سال 1998 با همکاری یک مدرسه دولتی و فدراسیون معلمان فیلادلفیا، یک
مدرسه آزمایشگاهی دولتی تأسیس کرد. دانشگاه به‌طور قابل‌توجهی از این مدرسه حمایت مالی می‌کند و در زمینه استخدام معلمان بیشتر،
حامی آن است.
شبکه بین المللی
در
فضای رو به رشد بین‌المللی، مدارس آزمایشگاهی در
سراسر جهان در حال برقراری پیوند با یکدیگرند. بسیاری از این مدارس عضو اتحادیه
بین‌المللی مدارس آزمایشگاهی
وابسته به دانشگاه 3 هستند. مدرسه آزمایشگاهی در وبگاه این اتحادیه، تعریف گسترده‌ای دارد که مدارس متنوعی را پوشش می‌دهد. این تنوع به شرایطی که مدرسه در آن
ایجاد شده است، بستگی دارد؛ مثلاً ممکن است یک مدرسه آزمایشگاهی به‌صورت رسمی در یک بخش دانشگاهی ادغام شده
باشد.
مدرسه
آزمایشگاهی می‌تواند سیستمی باشد که یک
مدرسه راه‌اندازی کرده است تا به کسب
مهارت‌های پژوهشگران برای ایجاد
آموزشی شواهد- محور منجر شود. یک نمونه از این مدارس در سال 2016 در جمهوری چک
تأسیس شد. این مدرسه را که براساس توجه به نیازهای فردی دانش‌آموزان پایه‌گذاری شده و هدف آن شکوفایی حداکثر
توانایی دانش‌آموزان است، یک اتاق فکر
متشکل از مدیران مدرسه، معلمان، دانشگاهیان، سازمان‌های غیردولتی و نمایندگانی از وزارت
آموزش اداره می‌کند. مدرسه یاد شده به‌عنوان مدرسه‌ای مدرن، دوستانه، دوزبانه، خلاق، فعال،
اجتماعی، همگانی و آینده‌نگر مطرح شده است.
به اشتراک گذاری دانش و ترویج تجربه ها
با
اینکه مدارس آزمایشگاهی ساختارهای مختلفی دارند، مؤلفه اصلی همه آن‌ها، مشارکت در ساخت دانش با استفاده از
رویکردهای علمی یا «براساس شواهد» است. در اینجا، منظور از شواهد، داده‌های واقعی است. در این مدارس، هدف این
است که فعالیت‌های آموزشی به جای آنکه
براساس شیوه‌های سنتی باشند، بر پایه
چنین داده‌هایی انجام پذیرند.
آیا می توان
از مفهوم مدارس آزمایشگاهی در کشور استفاده کرد؟
در
کشورهایی که بین دانشگاه و مدرسه همکاری وجود ندارد، اجرای چنین ساختاری می‌تواند بسیار سودمند باشد. مدرسه‌های آزمایشگاهی فقط در پی برقراری
ارتباط میان پژوهش و فعالیت‌های آموزشی نیستند بلکه در
برخی موارد، هدف آن‌ها حمایت از تفاوت‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی یا کمک به
کودکان استثنائی است. به همین دلیل، این مدارس آزمایشگاهی به نخبگان اجتماعی
اختصاص ندارند بلکه فضایی برای کنار هم قرار گرفتن، به اشتراک گذاشتن و تبادل
اجتماعی هستند. مدرسه آزمایشگاهی باید با اعمال سیاست‌های آموزش آزاد، گردش اطلاعات را تا حد
ممکن تسهیل کند و معلمان و دانش آموزان آزادانه به
دستاوردهای آن دسترسی داشته باشند.