معرفی فعالیت
موضوع کلی فعالیت: آشنایی با الگو برای دوختن لباس یا درست کردن چیزی، آشنایی با اندازهها و اندازه‌گیری، ترسیم الگو، انتخاب پارچه و تعیین مقدار لازم، برش دامن و دوخت آن؛
زمان اجرا: ماه اسفند و به مناسبت نزدیک شدن عید نوروز؛
زمان لازم: سه جلسه ۳۰ دقیقه‌ای؛
روش اجرا: گروهی- گروه‌های دو نفره؛
پایه های تحصیلی مرتبط: پنجم و ششم ابتدایی.
ابزارهای لازم
* لوازم کشیدن الگو مثل کاغذ مناسب، خط‌کش بلند، مداد و پاک‌کن؛
* لوازم اندازه‌گیری و ثبت اندازهها مثل متر خیاطی؛
* پارچه به مقدار مناسب، زیپ ۲۰ سانتی‌متری هم‌رنگ پارچه؛ دکمه‌ای با اندازه و رنگ مناسب، نخ هم رنگ پارچه؛
* لوازم برش و دوخت اعم از قیچی پارچه، سوزن دوخت دامن با دست (در صورتی که دانش‌آموزان در منزل چرخ خیاطی نداشته باشند)؛
* برگه جدول اندازهها و محاسبات، و برگه گزارش و شرح روند کار
در این فعالیت دانش‌آموزان با چند مهارت (اندازه‌گیری، ترسیم الگو، استفاده از الگو و دوختن) آشنا می‌شوند و ایمنی در کار و استفاده از ابزار را به‌طور عملی تمرین می‌کنند. همچنین مفاهیمی از ریاضیات (واحدهای اندازه‌گیری، تبدیل واحد، اعداد اعشاری، کسرها، دایره و اجزای آن، محیط شکل، مساحت شکل) را در عمل به‌کار می‌گیرند. به این ترتیب، از دانسته‌های پیشین خود در ارتباط با هم استفاده می‌کنند تا مفاهیم را عمیق‌تر درک کنند. با مهارت‌های کار در گروه و تصمیم‌گیری نیز آشنا می‌شوند.
توجه: اگر شما بهعنوان معلم کلاس دانش و مهارت کافی برای خیاطی ندارید، از والدین دانش‌آموزان یا یک خیاط برای اجرای این فعالیت کمک بگیرید.
در این فعالیت دانش‌آموزان برای اولین بار با هیچ مفهومی از مفاهیم درس ریاضی مواجه نمی‌شوند. در واقع، باید این مفاهیم را در سال‌های قبل یا جلسات قبل از این فعالیت فراگرفته باشند. اجرای این فعالیت می‌تواند روشی برای ارزیابی آموخته‌های پیشین دانش‌آموزان باشد.
درس‌های مرتبط با فعالیت «دامن نو»:
ـ ریاضیات؛
ـ هنر؛
ـ مطالعات اجتماعی؛
ـ کار و فناوری ششم؛
ـ مهارت های زندگی.
در طراحی یا اجرای فعالیت تلفیقی، علاوه بر تعیین هدف‌های آموزشی درس‌هایی که با هم تلفیق می‌شوند، تعیین پیش‌نیازهای لازم برای انجام فعالیت نیز ضروری است. باید دانش و مهارت‌هایی را که دانش‌آموز نیاز دارد تا تک‌تک مراحل آن فعالیت را انجام دهد، فهرست کنیم. به این ترتیب، برای ما، بهعنوان طراح و مجری فعالیت، مشخص می‌شود کدام مفاهیم یا موضوعات در حین اجرای فعالیت مرور و یادگیری‌شان عمیق‌تر می‌شود، و کدام‌ها به تدریس و معرفی نیاز دارند.
سخن آخر
در فعالیت «دامن نو» موقعیتی فراهم می‌شود که شما بتوانید درس‌های مربوط به مطالعات اجتماعی، هنر و کار و فناوری را در عمل تدریس کنید. برای نمونه، دانش‌آموزان در عمل باید نکاتی را که در کارگروهی رعایت شود تجربه کنند. اگر در گروهی مشکلی پیش آمد، شما می‌توانید آن چالش را به بحث کلاسی بگذارید تا نکات و موضوعاتی که در درس باید فرابگیرند، توسط خود دانش‌آموزان مطرح شوند. برای نمونه‌ا‌ی دیگر، انتخاب نوع پارچه، مقدار آن، رنگ آن و رنگ سایر بخش‌های دامن (یعنی نخ دوخت، دکمه و زیپ) همگی نیازمند تصمیم‌گیری است. خوب است پیش از اجرای فعالیت با والدین دانش‌آموزان هماهنگ کنید که این کار را کاملاً به عهده‌ی خود دانش‌آموز بگذارند. شما در اجرای فعالیت زمانی را به بررسی پارچه‌ها و دیگر اجزای دامن‌های تک‌تک دانش‌آموزان کلاس اختصاص دهید و در بحث کلاسی، اصول تصمیم‌گیری (درس مطالعات اجتماعی ششم) و زیبایی‌شناسی (درس هنر) را به بحث بگذارید و با کمک خود دانش‌آموزان آموزش دهید. حتی اگر جنس پارچه‌ی دانش‌آموزی نامناسب بود، یا رنگ بخش‌های مختلف دامن او با هم جور نبود، بگذارید خود دانش‌آموز به این موضوع برسد. در طراحی تدریس تلفیقی مناسب موقعیت‌هایی واقعی ایجاد می‌شود که در آن‌ها دانش‌آموزان مفاهیم اجتماعی را بهتر درک کنند و برایشان درونی شود. همچنین، اگر موقعیتی فراهم سازید که ناچار باشند از دانش پیشین خود استفاده کنند، هم بر آن دانش بازتاب خواهند داشت، هم آن را عمیق‌تر یاد خواهند گرفت، و هم مهارت استفاده از دانش و حل مسئله (سطح کاربرد) را تمرین خواهند کرد.
منابع
۱. حسن ملکی، رویکرد تلفیقی به برنامه درسی. انتشارات انجمن اولیا و مربیان. ۱۳۸۲.