آموزش در مدارس عصر صفوی عنوان مقاله‌ای است که در جدیدترین شماره فصل‌نامه «رشد آموزش تاریخ» منتشر شده است. نویسنده در این مقاله محتوا و سازمان آموزش مدارس و مراکز تعلیمات عالی در این دوره را بررسی کرده است
«محتوای آموزش
در مکتب‌خانه‌ها» عنوان بخشی از مقاله است. در این بخش می‌خوانیم: «مراکز آموزشی
عصر صفویه به همان شیوة دیرینه در ایران، یعنی از مکتب‌خانه آغاز و به مدارس ختم
می‌شد. به‌نظر می‌رسد، فرستادن کودکان به مکتب‌خانه در ایران عصر صفوی عمومیت
داشته است. تاورنیه، یکی از مشهورترین سیاحان عصر صفوی، در سفرنامة خود می‌نویسند:
«کودکان آن‌ها مانند کودکان ما عادت به بازی در کوچه‌ها ندارند و همین که از مکتب بیرون
می‌آیند نزد پدرانشان می‌نشینند و حرف او را می‌آموزند.» مواد درسی آنان در مکتب‌خانه
بر‌اساس آنچه در کتب شرح احوال و سفرنامه‌های سیاحان اروپایی آمده است، چنین بود:
کودکان ابتدا در مکتب خواندن و نوشتن می‌آموختند. پس از خواندن و نوشتن، به آنان
قرآن، نماز، احکام دین، مقداری حساب و مقدمات زبان عربی از کتاب‌هایی چون امثله و
تصریف و کافیة ابن حاجب و قرائت متون دینی و ادبی تعلیم داده می‌شد.»
آموآمو
بر‌اساس این
مقاله، برنامه‌های آموزشی مکتب‌خانه‌ها در عصر صفوی را می‌توان ترکیبی از تربیت
دینی و تربیت علمی دانست:
1. تربیت دینی
شامل آموزش عقاید مذهب شیعه و ایجاد محبت نسبت به حضرت علی(ع) و فرزندانش تحت‌تأثیر
مذهب رسمی جدید، و آموزش و یادگیری قرائت قرآن و همچنین تعلیم احکام دین بود.
کمپفر در سفرنامة خود دربارة آموزش‌های دینی در مکتب‌خانه‌ها می‌نویسد: در آموزش‌های
دینی قواعد نماز، وضو، غسل، روزه و دیگر احکام دینی جزء برنامه‌های درسی است.
2. تربیت علمی،
شامل یادگیری الفبای فارسی، آموزش خط و سواد فارسی، روخوانی متون فارسی، حفظ
اشعار، یادگیری مقدمات زبان عربی و مقداری مقدمات علم حساب بود.
نویسندة مقاله
در ادامه به محتوای آموزشی در مدارس عصر صفوی اشاره کرده است.
نویسنده: موسی‌الرضا بخشی‌استاد،
مدرس دانشگاه فرهنگیان
کلیدواژه‌ها: صفویه، تعلیم و تربیت، مدارس،
تشیع اثنی‌عشری
* برای دریافت فایل
PDF این مقاله کلیک کنید.