در «رشد آموزش تاریخ»
اشکانیان، بعد از بیرون راندن سلوکیان به امور اقتصادی، بهخصوص بازرگانی توجه فراوان داشتند. فصلنامه رشد آموزش تاریخ در جدیدترین شماره خود، مقالهای را به اقتصاد و بازرگانی در این دوره اختصاص داده است.
اسماعیل نساجیزواره، دبیر تاریخ، نویسنده این مقاله است. وی در چند بخش به اقتصاد و بازرگانی در دوره اشکانیان پرداخته که عبارتاند از: کشاورزی و دامداری؛ تقسیم زمینها، تجارت و بازرگانی؛ ضرب سکه و شبکههای ارتباطی و راههای تجاری.
در توضیح تجارت و بازرگانی آمده است: «دومین مؤلفه رشد اقتصادی در دوره اشکانیان تجارت و بازرگانی بود که در آمد آن نه تنها عاید تولیدکنندگان و بازرگانان میشد، بلکه دولت از این طریق هزینههای نظامی، فرهنگی، شهرسازی و سایر نیازهای مالی خود را تأمین میکرد. در کاوشهای
شهر نسا (نخستین پایتخت اشکانیان) در کاخ سلطنتی و خزانه شاهی آثار متعددی مانند ظروف سفالی، ظروف شیشهای، مجسمههای مرمر، جامهای عاج کندهکاری شده و تعدادی مُهر بهدست آمده است که نمودار وضع تجارت و بازرگانی در روزگار پارتیان است. دوران سلطنت مهرداد دوم یکی
از مهمترین ادوار تاریخ شاهان پارتی است. مهرداد دوم پادشاهی شهرنشین بود و به هیچ وجه میل به صحراگردی، مانند سایر شاهان اشکانی در وی وجود نداشت. او بهمنظور تشویق بازرگانان بینالنهرین به رفتوآمد از جادههای فلات ایران که به دلیل جنگ و تهاجمات بسته شده بود،
خیلی زود مقررات خاصی را وضع کرد تا اکباتان، شوش و شهر صد دروازه را همچون گذشته به بازارهای پر رونقی تبدیل کند.»
درباره شبکههای ارتباطی نیز آمده است: «شبکههای ارتباطی و راههای تجاری در عصر اشکانیان مهمترین و بزرگترین عامل رونق داد و ستد در آن دوره بود. سرزمین پارت به وسیله همین راهها و شبکههای ارتباطی با چین، روم، هند، عربستان، آفریقا و دیگر نقاط جهان ارتباط داشت
و با آنها مبادلات کالا صورت میگرفت. نظم جادهها و کنترل راههای تجاری در هیچ دورهای مانند این دوره به خوبی صورت نمیگرفت؛ زیرا شاهان این سلسله به انتظام جادهها و مراقبت از آنها نهایت دقت را به خرج میدادند و مالیاتهایی که از تاجران داخلی و خارجی میگرفتند،
صرف جادهسازی و تأمین امنیت آن میکردند.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش تاریخ، شماره 58، بهار 1394 منتشر شده است.