منبع: «رشد آموزش ریاضی»
«تیزهوشی در ریاضی و خطاها: دو مفهوم کلیدی در ریاضیات دوره ابتدایی» عنوان مقالهای است که در جدیدترین شمارة فصلنامه رشد آموزش ریاضی منتشر شده است.
محمدحسام قاسمی این مقاله را ترجمه کرده است.
در ابتدای مقاله میخوانیم: «بیان تعریفی دقیق از مفهوم تیزهوشی در ریاضی چندان کارآمد نیست به این دلیل که برخورداری افراد از یک استعداد خاص و خدادادی در ریاضی، هنوز بهطور علمی قابل اثبات نیست. البته ثابت شده است که شرایط ژنتیکی و وراثت میتوانند در تیزهوش بودن
یک فرد مؤثر باشند. با این حال تعریفهای ارائه شده در اینباره هیچکدام جامع و مانع نیستند. با وجود این هایلاک معتقد است که دانشآموزی که در یک گروه سنی خاص از جانب معلم و همکلاسیهایش دانشآموز شاخص و سرآمد کلاس ریاضی معرفی شود و نسبت به همسن و سالان خود
باهوش و عاقل تشخیص داده شود معنایش این است که در ریاضی تیزهوش است.»
در ادامه مقاله پیرامون ارتباط تیزهوشی و هوشمندی آمده است: «بعضی از پژوهشگران موضوع تیزهوشی و هوشمندی را بههم مرتبط دانسته و آنها را در یک حوزه مشترک وارد کرده و مورد مطالعه قرار میدهند و فرد مستعد و تیزهوش در ریاضی را در اصل، فردی برخوردار از نوع خاصی از
هوش میدانند. گاردنر در مدل هوشهای چندگانه انواعی از هوش را معرفی کرده است که نسبتاً قائم به ذات بوده و مستقل از هم عمل میکنند. یکی از این هوشها «هوش منطقی- ریاضی» است که به دو شاخة هوش تحلیلی (استدلالهای منظم و منطقی) و هوش ترکیبی (شناسایی الگوها و تعمیمسازی)
تقسیم شده است.»
طبق این مقاله این دو شاخه از هوش منطقی- ریاضی را میتوان بهخوبی در رفتار دانشآموزان تیزهوش ریاضی مشاهده کرد.
ویژگیهای مشترک میان دانشآموزان تیزهوش که آنها را از دیگر دانشآموزان متمایز میکند از دیگر بخشهای این مقاله است. برخی از این ویژگیها عبارتند از:
• هنگام ارائه مطالب جدید از جانب معلم، از سرعت گیرایی بالایی برخوردارند؛
• تمایل عجیبی به برقراری ارتباط بین مباحث مختلف ریاضی و مرتبط کردن آنها به یکدیگر دارند؛
• غالباً الگوها و روابط را بهصورت فیالبداهه به دیگر موقعیتها تعمیم میدهند؛
• بهسرعت متوجه نکتة ریاضی یا محاسباتی موجود در مسئلهها میشوند؛
• زمانی که مسئلههای معمولی را حل میکنند مراحل واسطه و میانی و بهقول خودشان وقتگیر و تشریفاتی را حذف میکنند؛
• برای رسیدن به جواب پافشاری میکنند و در این راه، روشها و استراتژیهای مختلف را امتحان میکنند و...
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش ریاضی، شماره 118، زمستان 1393 منتشر شده است.