دانه بکاریم خوشه‌ها برچینیم

هر وقت گرفتارتریم و مشکلات بیشتری داریم، نیاز داریم بهتر، بیشتر و عمیق‌تر فکر کنیم. برعکس، درست در همان شرایط است که نمی‌توانیم درست فکر کنیم. برای اینکه از این گردونه و این چرخه معیوب خارج شویم، لازم است در زندگی فردی و سازمانی خویش برنامه‌ریزی داشته باشیم و مبتنی بر برنامه کار کنیم، تا بتوانیم در شرایط سخت و دشوار به‌خوبی بر مشکلات و حتی بحران‌ها فائق آییم. سازمان‌ها هم موجوداتی زنده و هوشمند هستند و از این قاعده مستثنا نیستند. سازمان‌ها هر وقت با بحران و مشکلات مواجه می‌شوند، لازم است مدیران آن درست و بهینه تصمیم بگیرند و در جهت صحت تصمیم درست شواهد و مستندات کافی در اختیار داشته باشند. متأسفانه شاهدیم که برخی مدیران، که تعداد آن‌ها کم نیست، در همان زمان بحران و دشواری‌ها دچار وقفه و مشکل و اخذ تصمیمات نادرست می‌شوند، چرا که برنامه راهبردی از پیش تعیین‌شده ندارند و همین نبود نقشه و راه‌نشان موجب می‌شود برای فائق‌آمدن بر مشکلات و بحران‌ها ناکام بمانند.

بنابراین، لازم است برای سازمانی که عهده‌دار مسئولیت آن هستیم، از جمله مدرسه‌ای که مدیر آن هستیم، برنامه داشته باشیم و همه کارکنان را نسبت به آن آگاه، همدل و همراه کنیم، تا بتوانیم در مواجهه با مشکلات و مسائل بهتر و پیروزمندانه عمل کنیم. مدیریت که آن را مترادف با تصمیم‌گیری می‌دانند، زمانی معنی‌دار است که بتوانیم درست و به‌موقع تصمیم بگیریم و این مستلزم داشتن برنامه و هدف از پیش تعیین‌شده است؛ برنامه‌ای که آن را خوب درک کرده و اقدامات و شاخص‌های اجرایی‌شدن آن را برابر چارچوب یک برنامه راهبردی دقیق مشخص کرده باشیم.

اکنون که در پایان سال تحصیلی به سر می‌بریم، لازم است مدیران مدرسه، شورای راهبری و برنامه‌ریزی مدرسه را بازسازی و قدرتمندتر از قبل مهیا کنند و برنامه‌ریزی حال و آینده مدرسه را آغاز کنند. این‌طور نباشد که تصور کنیم، حال که سال تحصیلی تمام شده است، در نتیجه کارها هم تا شروع مهر آینده تعطیل است. اتفاقاً اکنون فصل «کاشت» است و چنانچه اکنون بکاریم، می‌توانیم در مهری که در انتظارش هستیم، آغاز پرمهری داشته باشیم و از همان ابتدای سال تحصیلی، البته با درنظرداشتن الزامات فصل «داشت»، که شامل پشتیبانی‌ها، نظارت، هدایت و اصلاح مداوم است، خوشه‌ها برچینیم. چرا که تعلیم و تربیت یک فرایند است نه محصول.

سالِ کاری ما اهالی مدرسه، به‌عکس سازمان‌های تجاری و کسب و کار که از فروردین است تا اسفند، از مهر است تا مهر. بنابراین، برای اینکه مهر پرمهری را رقم بزنیم، لازم است اینک که در اردیبهشت‌ماه و فصل بهار و ایام کاشت هستیم، با هدف داشتن برداشت خوب، درست و اصولی کاشت کنیم. برای تحقق چنین هدفی لازم است نسبت به برنامه‌ریزی راهبردی دقیق و جامع اقدام کنیم. البته، همان‌طور که اشاره شد، برنامه‌ریزی راهبردی هم چارچوب و اصول و ضرورت‌هایی دارد که باید آن‌ها را درست بیاموزیم و به آن‌ها عمل کنیم. یادمان باشد، برنامه‌ریزی راهبردی «برنامه‌ریزی در مدرسه» است، «نه برای مدرسه». به این معنا که قرار نیست منِ مدیر و دو نفر از معاونانم بنشینیم و برای مدرسه‌مان برنامه بنویسیم و آن را به دیگرانی که با ما کار می‌کنند، ابلاغ کنیم! چرا که در این صورت برنامه در مدرسه تنیده و نهادینه نمی‌شود و اجرایی نخواهد شد. برای اینکه برنامه در مدرسه اجرایی شود و همه نسبت به آن احساس تعلق کنند، لازم است برنامه‌ریزی «در مدرسه» اتفاق بیفتد، نه «برای مدرسه»؛ یعنی همه کسانی که ذی‌نفع و ذی‌سهم هستند، والدین، دانش‌آموزان، معلمان و مربیان و همه کارکنان مدرسه را در تدوین برنامه مشارکت دهیم تا ضمانت اجرایی برنامه و تحقق اهداف مدرسه افزایش یابد.

امیدوارم شما مدیران مدرسه و دیگر دست‌اندرکاران آموزش‌وپرورش در مناطق و استان‌ها، در این فصل از سال به این مهم توجه کنید و مهیا شوید. الساعه شروع کنیم و به فردا موکول نکنیم، که وقت تنگ است.