ارتباط مؤثر با استفاده از کانال‌های حسی غالب
بر اساس روش انالپی، نظام بازنمایی اطلاعاتی‌ای که فرد بیشتر از آن استفاده می‌کند در نوع کلماتی که به کار می‌برد، انعکاس پیدا می‌کند؛ مثلاً جملاتی مانند «می‌بینم چه مي‌گویید»، «گفته‌هایت خوب به نظر می‌رسد» و «در گفته‌های شما حس خوبی است» هر یک بیانگر کانال حسی خاصی است که سنخ خاصی را نشان می‌دهد. در نتیجه برای ارتباط مؤثرتر با هر کدام از آن سنخ‌های شخصیتی نیاز به استفاده از روشی جداگانه است. با شناخت و تکیه به کانال حسی طرف مقابل می‌توانیم با او ارتباط بهتری برقرار کنیم؛ مثلاً ورزشکاران که اطلاعات را بصری دریافت می‌کنند، نخست با خودگویی درونی، آن اطلاعات را پردازش و سپس به آن عمل می‌کنند. نظام هدایت این افراد بصری است؛ اما نظام تجسمی شنیداری دارند.
تفکر واسنجی
همچنان‌که گفته شد، معلم می‌تواند گفتار و کلمات فراگیران خود را به‌منظور پی‌بردن به ویژگی‌های درونی او مورد ارزیابی و واسنجی قرار دهد و از این طریق ارتباط مؤثرتری را با آن‌ها برقرار کند. عباراتی مانند «آینده‌ی روشنی داری»، «شیطونه می‌گه بزنش» و «آینده را باید ساخت» به‌ترتیب نشان‌دهنده سنخ شخصیتی دیداری، شنیداری و حرکتی هستند.
بنابراین هر سنخ شخصیتی کلمات مخصوصی دارند که از آن طریق شناسایی می‌شوند و لازم است با روش مخصوص به خودشان با آن‌ها در ارتباط بود. برخی از این کلمات و مفاهیم عبارت‌اند از:
کلمات سنخ دیداری: رنگ، شکل، اندازه، نزدیک، دور، داخل، خارج.
کلمات سنخ شنیداری: صدا، بلند، آرام، آهسته، گفتن، شنیدن.
کلمات سنخ حسی: نرم، زبر، لطیف، ضخیم، نازک.
آیینه‌کاری
به استفاده از کلمات و حالات طرف مقابل، برای ایجاد ارتباط مؤثر، آیینه‌کاری می‌گویند؛ مثلاً اگر معلم هنگام حرکت، بدن خود را شکل بدن دانش‌آموزش قرار دهد یا از کلمات او استفاده کند، می‌تواند همان احساسات به‌همراه تفکرات دانش‌آموز را داشته باشد و در نتیجه ارتباط خود را مؤثرتر سازد.
ساختار تفکر و علائم چشمی
از دیدگاه انالپی، بین حرکات چشم و نوع تفکر رابطه‌ای وجود دارد. حرکات چشم، به‌عنوان نشانگر فرایندهای ادراکی خاص، از شناخته‌شده‌ترین اکتشافات انالپی و در عین حال بحث‌برانگیزترین و به‌طور بالقوه یکی از باارزش‌ترین آن‌هاست.
بنابر دیدگاه انالپی، حرکات ناخودآگاه و خودکار چشم یا همان اشارات و سرنخ‌های چشمی غالباً با فرایندهای فکری خاصی همراه است و نظام‌های بازنمایی ذهن برای ایجاد ارتباط مؤثرتر با مخاطب خود را نشان می‌دهد.
درک علائم چشمی
بالا و چپ: یاد‌آوری تصاویر.
بالا و راست: ساختن تصاویر.
وسط و چپ: یاد‌آوری اصوات.
وسط و چپ: ساختن اصوات.
چپ و پایین: گفت‌وگوی درونی.
راست و پایین: ایجاد یا بروز احساس.
مستقیم به جلو: دست‌یابی سریع به اطلاعات.
روش بررسی رابطه‌ی حرکات چشم و تفکر
از فرد نمونه در مورد موضوعاتی که در ادامه ذکر می‌شوند، سؤالاتی را بپرسید. سپس برای انتخاب روش ارتباط مؤثر، حرکات چشم او را یادداشت کنید یا به خاطر بسپارید.
1. یادآور تصاویر: رنگ ماشین، پروانه‌ی در حال پرواز. 2. ساختن تصاویر: ترکیب بدن اسب با سر خروس، انسان سه چشم. 3. یادآور صوت: صدای دست‌زدن، آهنگ مورد علاقه‌ی خود. 4. ساختن صوت: هم‌زمان صدای قورباغه و پرواز هواپیما. 5. گفت‌وگوی درونی: کی با خود حرف می‌زنی؟ چه به خود می‌گویی؟ 6. یادآور احساس: احساس برف روی دست. حس کنید خسته هستید. 7. تولید حس حرکتی: حس ناامیدی‌ای که باعث کاری در شما شود.
روش ثبت حرکات چشم
در ثبت حرکات چشمی توجه داشته باشید که بعضی از افراد عادت‌های خاصی دارند؛ مثلاً افراد با تجسم قوی ممکن است، بدون توجه به حسی که موردنظر آزمونگر است، به بالا، چپ یا راست نگاه کنند. اگر از چنین فردی بخواهید آهنگی به یاد آورد، ممکن است، به‌جای تصور خود آهنگ، جلد آن نوار یا لوح فشرده را تصور کند؛ اما افراد حسی قوی به‌جای فکرکردن به احساساتشان، درباره‌ی صدای آن آهنگ، به پایین نگاه می‌کنند. بنابراین لازم است از فرد پرسیده شود هنگام پاسخ‌دادن به سؤال واقعاً چه چیزی در فکر و ذهن خود داشته است.
مچ‌گیری از طریق حرکات چشم
چنانچه مخاطب شما حادثه‌ای را توصیف کند که ناظر آن بوده است، اگر به چپ و بالا نگاه کند، در حال بازگویی واقعیت است؛ ولی اگر به بالا و راست نگاه کند، در حال ساختن تصویرهای غیرواقعی است و قصد دارد به شما واقعیت را نگوید. افراد منطقی کلامی بیشتر مایل‌اند سر و چشمان خود را به راست بچرخانند. این بدان معناست که مردم همیشه جهت مخالف آن نیمکره‌ای را نگاه می‌کنند که باید به آن عمل کنند.
بهبود روابط آموزگاران با دانش‌آموزان از طریق انالپی
1. به پاسخ‌ها دقت کنید. ریشه‌های ارتباط در پاسخ‌هاست. 2. موانع و پالایه‌های (فیلترهای) ارتباط را بشکنید. 3. انعطاف‌پذیر باشید. انعطاف‌پذیری کلید طلایی ارتباط است. 4. دی‌ان‌‌ای ارتباط مخاطب را بشناسید. 5. با هر کس مثل خودش حرف بزنید. 6. قبل از حرف‌زدن فکر کنید. 7. به ظواهر اهمیت دهید و همچنین با رفتار ظاهری دانش‌آموز خود هماهنگ شوید. 8. به عوامل اثربخش در ارتباط توجه کنید. 9. فنون همراهی و هدایت را اجرا کنید. 10. تفاهم و درک متقابل داشته باشید. 11. به لحن و آهنگ بیان و پیام‌رسانی توجه کنید. موارد ذکرشده از عوامل موفقیت ارتباط است. 12. توجه داشته باشید که ترکیب مناسبی از سرعت کلام و زیروبم صدا موجب جذابیت کلام می‌شود. 13. در انتخاب کلمات دقت کنید. کلمات کلید‌های ارتباطی هستند. 14. موقعیت ارتباطی را در انتقال پیام در نظر بگیرید. 15. به محیط اطراف توجه کنید که تأثیر بسزایی در ارتباط دارند.
مهارت استفاده از شوخ‌طبعی در بهبود ارتباط کلامی
مزایای استفاده از شوخ‌طبعی در کلاس عبارت‌اند از:
1. معلم شوخ‌طبع در مواجهه با دانش‌آموزان ناآرام کمتر از واکنش منفی استفاده می‌کند. 2. شوخ‌طبعی معلم بهترین سازوکار دفاعی برای ارتباط کلامی مؤثرتر با شاگردان غیرفعال و شلوغ در کلاس درس است. 3. شوخ‌طبعی معلم روش مؤثری برای مقابله با عواطف منفی دانش‌آموزان خود مانند خشم، ناراحتی و افسردگی است. 4. معلمان شوخ‌طبع شانس بیشتری برای داشتن سلامت جسمی و روانی خود و دانش‌آموزان خود دارند. 5. استفاده از شوخ‌طبعی توسط معلم به عملکرد دستگاه ایمنی و کاهش علائم تنش‌زا در کلاس درس کمک فراوانی می‌کند.
تنش‌زدایی از طریق شوخ‌طبعی در کلاس
شوخ‌طبعی به راحتی می‌تواند از تنش در کلاس بکاهد؛ زیرا:
1. شوخ‌طبعی احساس خودکار‌آمدی معلم و دانش‌آموز را بالا می‌برد. 2. شوخ‌طبعی به معلم کمک می‌کند تا از مشکلات ارتباط با دانش‌آموزان فاصله بگیرد. 3. دانش‌آموزان بیشتر مایل‌اند در کنار معلمان شاد و سرحال فرایند آموزشی را دنبال کنند.
با توجه به موارد ذکرشده مهندسی ذهن یا انالپی می‌گوید: بیشتر مردم از تمام دستگاه‌های احساسی خود برای ارتباط مؤثرتر بهره می‌گیرند، اما تنها به یکی از آن‌ها گرایش دارند. اگر بخواهیم در افراد با نظام‌های ذهنی متفاوت نفوذ کنیم و با آن‌ها رابطه‌ای ثمربخش داشته باشیم، باید با شناخت اصول انالپی یا همان برنامه‌ریزی عصبی کلامی نوع کلمات و رفتار خود را به‌گونه‌ای تغییر دهیم تا با دیدگاهی که آن‌ها از جهان دارند هم‌نوا شویم.