کلاس درس به پایان رسیده و شما در حال بازگشت به خانه هستید. گوشی تلفن همراه خود را برمیدارید و اول سیستم گرمایشی خانه و سپس پلوپز را روشن میکنید تا هم خانه و هم غذا گرم شود. باید لباسها هم شسته شوند. بنابراین از طریق گوشی، ماشین لباسشویی را فعال میکنید تا وقتی به خانه میرسید همه کارها انجام شده باشند. راستی گل داخل کلاس را هم باید آب میدادید. این کار را هم با استفاده از گوشی همراهتان انجام میدهید.
این بخشی از یک فیلم تخیلی نیست، بلکه آینده مدل زندگی است. آیندهای خیلی نزدیک که در آن، اشیا، خانهها و شهرها هوشمندند و میلیاردها دستگاه و سیستم به اینترنت متصل شدهاند. در این آینده، نحوه عملکرد دستگاهها را میتوان با اینترنت کنترل کرد و برای کار با ابزار متفاوت نیازی به حضور در محل وجود ندارد.
«اینترنت اشیا» یا «Internet of Things (IOT)» اصطلاح جدیدی در فناوری است که بهطور کلی به اشیا و تجهیزات محیط پیرامونمان که به شبکه اینترنت متصل شدهاند و توسط برنامههای کاربردی موجود در تلفنهای هوشمند و «رایانک» (تبلت) قابل کنترل و مدیریت هستند، اشاره دارد.
اما اینترنت اشیا چیزی فراتر از گرمکردن غذا و یا خاموشکردن چراغها با گوشی هوشمند است. هدف اصلی اینترنت اشیا این است که با نصب حسگر روی هر چیزی در دنیا و ترجمه آن به زبان دیجیتال، رایانهها را در تماس مستقیم با محیط فیزیکی اطراف ما قرار بدهد. به عبارت دیگر، اگر در واقعیت مجازی این ما انسانها هستیم که به دنیای دیجیتال رایانهها قدم میگذاریم، در اینترنت اشیا این دنیای دیجیتال است که وارد جهان فیزیکی ما میشود.
این دنیای شگفتانگیز هم پایه و اساس ریاضی دارد. دانش ریاضی برای ساخت چنین امکاناتی به کمک ما آمده است. در مقالات قبلی در مورد شبکه، عددها و دادههای ریاضی و فضای اطلاعات ابری با هم صحبت کردیم. اینترنت اشیا نیز بر همین اساس کار میکند. همان طور که میدانید، شبکه یک مجموعه اتصالات است که با گره و یال در ریاضی شناخته میشود. در نظریه شبکه (گراف) گرهها با مسیری به یکدیگر متصل هستند که «یال» نام دارند و ممکن است یکطرفه و یا دوطرفه باشند.
مثلاً اگر هر همکلاسی در کلاس شما یک گره باشد، ارتباط دوستی هر دو نفر یک یال در شبکه دوستی در کلاس است و هر قدر تعداد ارتباطهای یک نفر بیشتر باشد، با تعداد یالهای بیشتری به گرههای بیشتر متصل است. حال به جای گره اشیا و به جای ارتباط دوستی، ارتباط اینترنتی را جایگزین کنید. چنین فضایی مدلی از اینترنت اشیاست.
اینترنت اشیا در حال تغییرات شگرفی در زندگی ماست و هوشمندشدن زندگی باعث میشود ما وقت بیشتری داشته باشیم. راستی شما برای این وقت فراغت خود چه برنامهای دارید؟