مقاله‌ای از مجله «رشد زبان و ادب فارسی»
قضیه بغرنج و مهم در تدریس دستورزبان فارسی، آموزش و تفهیم جمله، اعضای جمله، هسته و وابسته (گروه‌های اسمی) و ویژگی و فاکتورهای تشخیص آن هاست. مقاله «به روش شبیه‌سازی» پژوهشی علمی و عملی درباره آموزش مباحث دستور،
به کمک روش شبیه‌سازی، مبتنی بر نظریه‌های یادگیری است.
در این مقاله هر مقوله دستوری با مثال‌های عینی از خانواده انسان، منطبق می‌گردد. این تطبیق سبب می‌شود دانش‌آموز هنگام یادگیری دستور، خود را در فضای خانواده‌ای به نام جمله مشاهده کند. خانواده جمله دقیقاً مانند خانواده خود عمل می‌کند و در آن پدری به نام نهاد، مادری
به نام گزاره و سه فرزند به نام‌های مفعول، متمم و مسند وجود دارد. ضمن اینکه مهمان‌‌هایی هم به نام وابسته‌ها با این خانواده معاشرت می‌کنند.
شلیره محمودی نویسنده این مقاله شیوه تدریس مطلوب جمله را چنین توصیف می‌کند:
«1. کار ما شناسایی خانواده‌ای است به نام جمله؛ یعنی این خانواده شهرتشان جمله است.
2. این خانواده از یک پدر به نام نهاد و یک مادر به نام گزاره تشکیل شده است.
1- 2. پدر (نهاد) در جمله (خانواده) دو لقب یا عنوان می‌پذیرد:
الف) یا حضور دائمی و همیشگی دارد که لقب شناسه، نهاد اجباری یا پیوسته می‌گیرد و همراه قلب مادر (گزاره) که فعل است و در آخر منزل می‌نشیند، می‌آید. (دقیقاً مانند خانمی است که بعد از ازدواج، فامیلی همسرش را با خود یدک می‌کشد. گفتنی است که مادر این خانواده همیشه
چهار چشمی مراقب قانونمند بودن خانواده و... است.
ب) یا در اول جمله (خانواده) شکل پدرسالارها را به خود می‌گیرد و درصدر منزل حضور دارد و اگر هم حضور نداشته باشد، هیچ یک از اعضای خانواده (به‌ویژه فرزندان) اجازه بازخواست او را ندارند و نمی‌توانند از او بپرسند که مثلاً چرا دیر آمدی؟ کجا بودی؟ و... در صورت حضور
یا عدم حضور نهاد اختیاری یا جدا نظم و ترتیب خانواده توسط قلب مادر (فعل) و شناسه همراهش پا برجاست.»
روش تدریس نویسنده درباره انواع جملات به لحاظ جزء، این‌گونه است:
«خانواده جمله ما می‌تواند دو یا سه یا چهار عضو داشته باشد.
جمله دوجزئی، سهجزئی و چهارجزئی
الف) جمله‌های دوجزئی: مانند خانواده‌هایی هستند که فرزند ندارند و تنها از یک پدر و مادر تشکیل شده‌اند.
ب) جمله‌های سهجزئی: مانند خانواده‌های تک‌فرزند یا خانواده‌هایی هستند که تنها یک فرزندشان در خانه حضور دارد... »
در ادامه این مقاله، برای تدریس مطلوب متمم، مسند، وابسته‌های گروه‌های اسمی و سایر اجزای جمله پیشنهاداتی ارائه و برای هر یک مثالی عنوان شده است.
برای مشاهده این مقاله به فصل‌نامه رشد ادبیات فارسی، شماره 102، تابستان 1391، مراجعه کنید.