تجربهای از یک معلم در فصلنامه «رشد آموزش زیستشناسی»
فعالیتهای عملی در فرایند تعلیم و تربیت اهمیت بسیاری دارند و معلمان هم به روشهای گوناگون سعی در اجرای این فعالیتها در کلاسهای درس خود دارند. «حسین ترکاشوند» سرگروه زیستشناسی ناحیه 2 همدان،
در مقالهای تجربه خود از برگزاری دو دوره نمایشگاه تخصصی زیستشناسی در یکی از مدارس همدان را در اختیار مخاطبان فصلنامه رشد آموزش زیستشناسی قرار داده است.
او در ابتدای این مقاله آورده است: «تشکیل انجمنهای علمی در مدارس یکی از بسترهای مناسب برای تقویت جایگاه فعالیتهای علمی است. لذا برای ایجاد انگیزه فعالیتهای علمی و تقویت روحیه پژوهشگری در دانشآموزان، با توکل بر عنایات حقتعالی، انجمنی علمی تحت عنوان «انجمن
علمی زیستشناسی» با همکاری مدیریت، دبیران و دانشآموزان علاقهمند به فعالیتهای علمی در یکی از مدارس همدان تشکیل دادم و دو دوره نمایشگاه تخصصی زیستشناسی برای بازدید معلمان و دانش آموزان مدارس شهر و اولیای آنها برگزار کردم.»
نویسنده در این نوشته به اهداف برگزاری این نمایشگاه، روند اجرای کار، دستآوردها، موانع و محدودیتها پرداخته است.
حسین ترکاشوند اهداف آموزشی برگزاری این نمایشگاه را اینگونه برشمرده است: «تقویت علاقه در دانشآموزان نسبت به زیستشناسی، عمق بخشیدن به آموزش زیستشناسی، خارج کردن آموزش از چارچوبهای مرسوم کلاس و کتاب محوری، فراهم کردن زمینههایی برای بروز خلاقیت و ایجاد جرقههای
ذهنی در حین فعالیتهای علمی در نمایشگاه و سپس هدایت دانشآموزان در قالب گروههایی برای پروژههای تحقیقاتی علمی، مسابقات آزمایشگاهی، المپیادهای زیستشناسی، جشنواره خوارزمی و در نهایت تحقق بخشیدن به شعار دانشآموز محوری در فرایند تعلیم و تربیت.»
این معلم زیستشناسی، بخشهای این نمایشگاه پنج روزه را اینگونه برشمرده است: بخش تشریح، بخش آزمایشهای میکروسکوپی، بخش جانورشناسی، بخش ماهیها و گیاهان آبزی، بخش جنینشناسی، بخش کتاب، عکس و کاریکاتور، بخش کلیپهای زیستی و آزمایشهای مجازی، بخش توهم، بخش مباحث
علمی و بخش زمینشناسی.
در توضیح بخشهای گوناگون این نمایشگاه آمده است: بخش جنینشناسی برای مراجعه کنندگان جذابیت زیادی به همراه داشت. نمایش انواع نمونههایی از جنین جانوران و توضیح پیرامون سلولهای بنیادی، آشنایی با شبیه سازی موجودات زنده و بانک بند ناف، اطلاعاتی را به بازدیدکنندگان
انتقال میدادند. در بخش توهم هم آشنایی با مواد روان گردان با کمک مواد شبیهسازی شده مواد مخدر، قرصهای توهمزا با همکاری و هماهنگی نیروی محترم انتظامی به صورت امانی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت. در بخش تشریح هر روز رأس ساعت مشخص، جانوران و بخشهایی
از بدن آنها مثلاً مغز، قلب و کلیه را به صورت زنده برای بازدیدکنندگان تشریح میکردند. این بخش توانست نظرهای بازدیدکنندگان را بیش از دیگر بخشها به خود جلب کند.»
حسین ترکاشوند در بخش جمعبندی و نتیجهگیری مقالهاش آورده است: «مهمترین نتایجی را که میتوان از برگزاری این نمایشگاه گرفت عبارتند از: افزایش حس اعتماد به نفس در دانشآموزان از طریق دادن مسئولیت به آنها، ایجاد شور و نشاط در فضای مدرسه، تمرین شرکت در فعالیتهای
گروهی، فراهم کردن زمینههایی برای ارتباط صمیمی بین دانشآموزان و ایجاد فضای رقابت سالم میان دانشآموزان در مدارس مختلف بهطوری که مشابه این نمایشگاه در چهار دبیرستان دیگر تشکیل شد.»
حاشیههای برگزاری این نمایشگاه، موانع و محدودیتها و روند اجرای نمایشگاه از دیگر بخشهای مقاله چگونه دانشآموزان را به فعالیتهای علمی علاقهمند کردم؟» است.
متن کامل این مقاله در فصلنامه آموزش رشد زیستشناسی، شماره 85، زمستان 1390
منتشر شده است.