مقالهای از فصلنامه «رشد آموزش شیمی»
در سالهای اخیر، ریتالین بهخاطر خواص ضد خواب مورد استقبال دانشآموزان و دانشجویان در فصل امتحانات قرار گرفته است. این دارو که به آسانی از راه بازارهای غیررسمی در اختیار تقاضاکنندگان آن قرار میگیرد آسیبهای شدید قلبی و سرانجام
مرگ را در پی داشته است.
ابوالقاسم حکمت، معلم شیمی منطقه 7 تهران، در مقالهای به عوارض استفاده از این دارو پرداخته است. نویسنده در مقدمه این مقاله آورده است:
«ریتالین با نام علمی متیل فنیدات هیدروکلرید به عنوان مادهای ضد خواب و دارویی برای کنترل کودکان بیشفعال کاربرد داشته است. این ماده در دو سه سال اخیر توسط افرادی دیگر از جمله دانشجویان و شاغلان کارهای شیفتی مورد توجه و استقبال قرار گرفته است. بهویژه جوانان
که آن را داروی تقویت حافظه میشمارند و به منظور بالا بردن تمرکز ذهنی و بیشتر فعال کردن مغز، رفع خواب آلودگی و فراموش کردن ناراحتیها از آن استفاده میکنند بیآنکه متوجه باشند که قدرت تحمل خود را کاهش میدهند و با کمترین فشار روحی احتمال روی آوردن به سوی مواد
مخدر را در خود تقویت میکنند.»
حکمت در ادامه این مقاله به تعریف، خواص و عوارض جانبی این دارو پرداخته است: «ریتالین در سال 1954 به عنوان دارویی برای درمان افسردگی، خواب آلودگی و سندرم خستگی مزمن معرفی شد. رفتهرفته کارایی آن در درمان کودکانی که به اختلال بیش فعالی و کمتوجهی دچار بودند به
دامنه کاربرد این دارو افزود. در مراحل اولیه مصرف این دارو سبب تمرکز حواس و نشاط کاذب میشود. ریتالین شباهت فراوانی از دیدگاه شیمیایی به آمفتامین دارد. این دارو جزء داروهای محرک مغزی بوده و در دراز مدت نشانههای اعتیاد را در مصرفکنندگان ایجاد میکند.
مدت اثر این دارو 3 تا 6 ساعت است و پس از ورود به دهان به سرعت جذب میشود.»
نویسنده در مقاله «دوپینگ با ریتالین» پس از برشمردن عوارض جانبی مصرف این دارو چنین نتیجهگیری کرده است: «هماکنون ریتالین در میان دو دسته از افراد مصرف فراوان دارد. یکی دانشآموزان یا دانشجویانی که به مدت یک دوره تحصیلی زحمت درس خواندن را به خود ندادهاند و
با یاری قرصهای ریتالین میخواهند قبول شوند و دیگری افراد سالخوردهای که به علت سن زیاد بیخوابیهای زیادی را در شبانهروز باید تحمل کنند. این افراد به کمک یک قرص ریتالین هوشیاری خود را حفظ میکنند. به هر حال همواره باید متوجه عوارض و آسیبهای داروها بود.»
متن کامل این مقاله در فصلنامه رشد آموزش شیمی، شماره 98، پاییز 1390
منتشر شده است.