در فصلنامة «رشد آموزش تاریخ»
سیدرضا وسمهگر با ترجمه مقالهای در مجله رشد آموزش تاریخ، به 7 قاعده برای آموزش موثر و پر نشاط درس تاریخ
اشاره کرده است. نویسنده این مقاله «لی دبلیو فورم والت»، استاد تاریخ دانشگاههای ایندیا و ایالت آلبانی ایالات متحده آمریکاست.
نویسنده، ایجاد اشتیاق را نخستین و مهمترین شیوه برای آوردن نشاط به کلاسهای درس میداند: «ایجاد اشتیاق اولین و مهمترین شیوه برای آوردن نشاط به هر کلاسی است. اشتیاق به معنای ایجاد شور و حال در شماست. به عبارت دیگر اشتیاق آن حالتی است که شور و شوق را برانگیزاند.
آموزگاران باید برانگیخته شوند و دانشآموزانشان را نیز برانگیزانند. برای برانگیخته شدن، شما باید به آنچه تدریس میکنید عشق بورزید. لازم است که موضوع درستان را بشناسید و هر روز در مورد آن مطالب بیشتری بیاموزید و آنچه را تدریس میکنید بخشی از وجودتان سازید.»
تکیه کمتر بر کتاب و جزوههای درسی دومین قاعده است: «شمار بسیار زیادی از کتابها و جزوههای درسی تاریخ مبهم، کسل کننده و بی شور و حال هستند. شما به واقع نمیتوانید جزوه را به تنها منبع خود نیز مبدل سازید. اجازه دهید کتاب و جزوه طرح کلی دوره آموزشی شما را تعیین
کند و شما با استفاده از دیگر منابع، به ویژه منابع دست اول تدریس کنید. بهترین منابع تاریخی را که لذت مطالعه را ایجاد میکنند برگزینید. شما باید آن منابعی را برگزینید که بیشترین تاثیر را بر شما داشتهاند؛ منابعی که تنها دانشآموزان را مشتاق میسازند، بلکه خود
شما نیز میتوانید با علاقه و احساس آنها را تدریس کنید. آمادهسازی، کلید بهرهبرداری بیشتر از این منابع است.»
به نظر نویسنده مقاله، توجه به مسائل روز بیش از توجه به روایت جنگها و نبردها اهمیت دارد: «نگاه به تاریخ به عنوان روایت جنگها، نبردها، پادشاهان و روسای جمهور را رها کنید و به مسائلی چون نژاد، طبقه و جنسیت فکر کنید. امروزه این مسائل بسیار بیشتر در زندگی ما
نقش دارند. جنسیت و جغرافیا یا مکان به یک اندازه اهمیت پیدا کردهاند و با این مسائل است که ما خودمان را میشناسیم. چنانچه ما میخواهیم تساهل را آموزش دهیم ناچار خواهیم بود تا احترام به نژادها، طبقات و جنسیتها را یاد بدهیم. برای دانشآموزان دبیرستانی بالاتر
شما شاید بتوانید چگونگی پدیدار شدن این مقوله را نیز تبیین کنید.»
استفاده از موسیقی و فیلم نیز در تدریس موثر درس تاریخ تاثیرگذار است: «موسیقی میتواند احساسات را به طرز بیهمتایی برانگیزد. شروع درس با یک آهنگ میتواند یخ بحث را که ما اغلب در هنگام شروع کلاس با آن روبه روییم بشکند. به دانشجویان کمک کنید تا مهارتهای شنوایی
خود را از طریق روی کاغذ آوردن معانی دریافتی رشد دهند. فیلم نیز میتواند شیوهای قدرتمند برای جلب توجه دانشآموزان باشد. اما باید مواظب باشید که از فیلم به جای تدریس استفاده نکنید. به جای آن، فیلم را آموزش دهید. به دانشآموزانتان بگویید که در فیلم دنبال چه
هستید. فیلم را در لحظات حساس متوقف کنید و اظهار نظر آنها را بخواهید. احساس نکنید که ناچارید همة فیلم را پخش کنید. از فیلم نیز به مانند هر منبع دیگری استفاده کنید.»
افزایش سواد رایانهای آموزگار، استفاده از تاریخ محلی، استفاده از منابع دست دوم مناسب از دیگر قواعدی است که نویسنده مقاله به آن اشاره کرده است.
متن کامل این مقاله، در شماره 43 مجله رشد آموزش تاریخ، تابستان 1390 منتشر شده است.