منبع: «رشد آموزش پیش‌دبستانی»
«رویکرد فطرت‌گرایی توحیدی مبنای نظری تعلیم و تربیت در اسلام است و در جهت‌گیری‌ها به ما کمک می‌کند.»
این بخشی از سخنان حجت‌الاسلام دکتر علی ذوعلم است که در فصلنامهی رشد آموزش پیش‌دبستانی چاپ شده است.
در بخش دیگری از سخنان ایشان آمده است: «اگر ما نظریه‌ی فطرت را در اسلام درک نکنیم، انسان‌شناسی اسلام را درک نکرده‌ایم. اگر انسان‌شناسی اسلام را درک نکنیم، سایر اضلاع اسلام برای ما آشکار نخواهند شد. چون در اسلام معرفت‌شناسی، جهان‌شناسی و خداشناسی بر محور انسان‌شناسی
می‌چرخند. یعنی انسان است که باید خدا را بشناسد و تعامل درستی با جهان خلقت برقرار کند. کمال انسان است که هدف از خلقت را رقم زده است. اگر انسان شناخته نشود، هیچ‌یک از این گزاره‌ها برای ما معنای روشنی نخواهند داشت.
نظام جامعی که می‌تواند انسان را روی پای خود استوار کند، این است که شما به سمت خدا جهت‌گیری داشته باشید و فطرت الهی را بیابید. اقتضائات آن را بدانید و به آن ملتزم باشید. نگاه فطرت‌گرایی توحیدی مخاطب ما را از تلقی شیء و کالا بالاتر می‌آورد. در یک نگاه بالاتر
از شیء و کالا، ممکن است دیدگاه مربی ما این باشد که کودک مراقبت بیشتری می‌خواهد. این از نگاه اول بالاتر است، ولی کافی نیست. ممکن است یک پله بالاتر بیاید و کودک را امانت تلقی کند. ولی بالاتر از آن، کودک فقط امانت پدر و مادر نیست، بلکه می‌خواهد به‌عنوان یک شهروند
مطلوب یا عضو مطلوب جامعه‌ی اسلامی تربیت شود. پس کودک امانتی از طرف کل جامعه به مربی است.
در نگاه فطرت‌گرایی توحیدی، این دیدگاه فراتر می‌رود و مخاطب و متربی امانت الهی می‌شود. در این زمینه روی آیه‌ی 72 سوره احزاب تأمل کنید: «انا عرضنا الامانه علی السموات والارض و الجبال فابین ان یحملنها و اشفقن منها و حملها الانسان انه کان ظلوماٌ جهولا»: ما امانت
را عرضه کردیم به آسمان، زمین، کوه‌ها و همه‌ی قدرت و عظمتی که این مجموعه دارد. این‌ها نپذیرفتند و ترسیدند که بپذیرند، ولی انسان این امانت را پذیرفت.»
دکتر ذوعلم افزوده است: «در رویکرد فطرت‌گرایی توحیدی به این نکته می‌رسیم که خالق متعال، انسان را خلق کرده است که تکامل پیدا کند. البته تکامل او تدریجی است. به‌هیچ‌وجه از یک کودک پنج‌ساله نمی‌توان همان انتظاری را داشت که از نوجوان بالغ داریم. اگر بحث قرآن و نماز
هم معنای خاص تربیت دینی است، آن هم باید به گونه‌ای بیان شود که کودک یا نوجوان با آن پیوند درونی پیدا کند.
در بحث هدف‌گذاری، رویکرد فطرت‌گرایی توحیدی، الگوی هدف‌گذاری را به ما ارائه می‌دهد. الگوی هدف‌گذاری از منابع دینی کشف شده است. در منابع دینی، محوری‌ترین، مهم‌ترین و متعالی‌ترین هدف برای تربیت انسان این است که انسان به عقلانیت برسد و عقل او شکوفا شود. قیمه‌الانسان
بالعقل: ارزش انسان به عقل اوست. ریشه و گوهر وجود انسان عقل اوست. اگر عقل فردی پرورش پیدا کند، با ادب هم می‌شود. ریشه‌ی دین عقل است. تا کسی عاقل نباشد، دین‌دار نمی‌شود. در نظام تربیتی اسلام، عقل ریشه است و ایمان فکورانه، نتیجه‌ی تعقل و شکوفایی عقل درونی است
که با عقل فطری همسوست.»
متن کامل سخنان دکتر ذوعلم را می‌توانید در فصلنامهی رشد آموزش پیش‌دبستانی، شماره‌ی 10، بهار 1390
بخوانید.