مدیر کل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و دبیر هفدهمین دوره جشنواره کتاب‌های آموزشی و تربیتی رشد با اشاره به اینکه در این دوره از جشنواره حدود ۱۱۳۰ ناشر با یکدیگر رقابت می‌کنند، از تصمیمات جدید برای تعامل با ناشران آموزشی و حمایت از کتاب‌های مناسب خبر داد.
مسعود فیاضی در نشست خبری که در آستانه برگزاری جشنواره برگزار شد، گفت: امسال هفدهمین جشنواره کتاب رشد آموزش و پرورش در حال برگزاری است. این جشنواره، مأموریت شناسایی و تقدیر از کتاب‌های مناسب نظام تعلیم و تربیت کشور را برعهده دارد. این مسئولیت مبین کتاب‌هایی است که به این جشنواره ورود می‌کند.
وی افزود: نظام تعلیم و تربیت، اسنادی به عنوان اسناد بالا دستی دارد که حوزه‌های یادگیری را مشخص می‌سازد و این حوزه‌ها، ساحت‌های آموزش‌هایی هستند که در مدارس ارائه می‌شوند و دانش‌آموزان آن‌ها را فرا می‌گیرند. این حوزه‌ها محتاج محتوا هستند و این محتواها در قالب‌های متنوعی تدارک دیده می‌شوند تا اولاً به سلایق مختلف مخاطبان و همچنین به کارکرد قالب‌های مختلف آموزشی پاسخ داده شود.
مدیر کل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی اظهار داشت: یکی از قالب‌های بسیار مهم محتواهای مورد اشاره، کتاب‌ها هستند که بخشی از آن‌ها کتب درسی رسمی هستند، اما این کتاب‌ها برای تعمیق مفاهیم کافی نبوده و نیاز به مکمل‌هایی مثل کتاب شعر، قصه و مانند آن‌ها دارند.
به گفته فیاضی، جشنواره کتاب رشد به منظور ساماندهی و جهت‌دهی به کتاب‌های آموزشی است که توسط بخش خصوصی تولید می‌شوند و می‌توانند به بسته‌های یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ورود پیدا کنند. از این طریق است که سازمان پژوهش با کمک بخش خصوصی در جهت تأمین مکمل‌های آموزشی عمل می‌کند.
وی با بیان اینکه جشنواره کتاب رشد در حوزه‌هایی مانند داستان، شعر، ریاضی، فیزیک و غیره برگزار می‌شود، گفت: در سال جاری ۲۷ گروه علمی و ادبی در جشنواره حضور دارند که کتاب‌ها و تنوع حوزه‌های آموزشی به آن ویژگی خاصی بخشیده است.
فیاضی با اشاره به شروع طرح ساماندهی منابع آموزشی و تربیتی جشنواره کتاب رشد از سال ۷۸ آغاز اظهار داشت: هرساله شمار ناشرانی که در این طرح شرکت کرده‌اند، افزایش یافته است. سال‌های اول جشنواره، ۱۱۰ ناشر در جشنواره شرکت داشتند ولی امسال حدود ۱۱۳۰ ناشر در طرح ساماندهی شرکت کرده‌اند که ۵۰۰ ناشر به جشنواره راه پیدا کرده‌اند.
وی افزود: جشنواره پایان فرایند طرح ساماندهی در طول یک سال است که در ضمن آن کتاب‌ها به مناسب و نامناسب تقسیم شده و کتاب‌های مناسب به درجه ۱، ۲ و ۳ دسته‌بندی شده و تنها کتاب‌های درجه اول به جشنواره راه پیدا می‌کنند.
فیاضی گفت: کتاب‌های مناسب تشخیص داده شده هرچند درجه ۳ آن‌ها اعتبارنامه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برای ورود به مدارس را اخذ می‌کنند ولی تنها درجه ۱ و ۲ آن‌ها به جشنواره وارد می‌شود. غیر از این از طریق ارزش‌گذاری افزوده وارد جشنواره کتاب رشد می‌شوند.
وی ادامه داد: در جشنواره بر اساس استانداردهایی، این کتاب‌ها داوری می‌شوند که استانداردها همان استانداردهای برآمده از برنامه درسی ملی است. ما از زمان طراحی این استانداردها شاهد افزایش کتاب‌های مناسب بودیم به گونه‌ای که اگر در سال‌های ابتدایی تنها ۱۸ درصد کتاب‌ها مناسب بود، امسال بیش از ۵۰ درصد کتاب‌ها مناسب است و این امر نتیجه همسویی جشنواره با اهداف وزارت آموزش و پرورش است. البته ما هر چه بیشتر با ناشران همراهی داشته باشیم بر میزان کتاب‌های مناسب افزوده می‌شود.
فیاضی در گزارشی از ورودی کتاب‌ها و پذیرفته شدگان خاطر نشان کرد: امسال ،۴۲۶۴ عنوان کتاب به طرح ساماندهی ورود پیدا کردند که از این تعداد ۲۲۶۳، کتاب مناسب تشخیص داده شده‌اند و از بین این کتاب‌ها، ۹۵۹ کتاب نیز دارای رتبه یک و دو هستند که وارد جشنواره گشتند.
وی افزود: این کتاب‌ها در ۲۷ گروه دسته بندی شدند که این گروه ها مجموعاً ۸۱ داور تخصصی را در خود به همراه داشتند. امسال برای اولین بار گروهی متشکل از سه نفر از گرافیست‌ها تشکیل شد که وظیفه ارزیابی جنبه‌های هنری کتاب‌ها را به طور متمرکز به عهده داشتند و گروه‌های ۲۷ گانه فقط جنبه‌های تخصصی کتاب‌ها را مورد ارزیابی قرار دادند.
به گفته فیاضی، از میان تمامی کتاب‌های حاضر در جشنواره، ۱۲۰ عنوان کتاب به عنوان کتاب شایسته تقدیر شناخته شدند. و مجموعاً ۶۴ ناشر نیز این ۱۲۰ کتاب را به خود اختصاص داده‌اند. در بین این کتاب‌ها ۱۵ عنوان کتاب برگزیده و ۳۹ عنوان کتاب تقدیری انتخاب شدند.
وی افزود: امسال برای اولین بار کتاب‌ها را به جمعی از دانش‌آموزان هم دادیم و بخش کتاب‌های برگزیده از نگاه آن‌ها را هم خواهیم داشت.
دبیر هفدهمین جشنواره کتاب رشد تصریح کرد: امسال ما علاوه بر تقدیر از ناشران، به صورت ویژه از طریق خرید کتاب‌هایشان از آنان تقدیر و حمایت خواهیم کرد. برنامه خاصی نیز برای کتاب‌های برگزیده داریم و بر اساس آن، این کتب در مجلات رشد دانش‌آموزی که تیراژ میلیونی دارند تبلیغ می‌شوند.
وی تصریح کرد: علاوه بر این، این کتاب‌ها از طریق شبکه توزیع مجلات در مدارس، بازاریابی و توزیع می‌شوند. علاوه بر آن طبق هماهنگی با معاونت پرورشی در تجهیز کتابخانه‌های مدارس به کار خواهند رفت و در شبکه ملی رشد هم تبلیغ می‌شوند.
مدیر کل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی ادامه داد: البته اکنون کتاب‌های ناشران بخش خصوصی توسط درگاه «انتشارات مدرسه» به عنوان پخش مدرسه در مدارس توزیع می‌شود. اساساً طرح ساماندهی کتاب‌های آموزشی و جشنواره کتاب رشد برای این است که نهادهای حاکمیتی مانند ما بتوانند ارتباطاتشان را با بخش خصوصی تنظیم کنند تا بخش خصوصی بتواند به بهترین وجه در فرایند تعلیم و تربیت مشارکت کند. از نظر ما، بخش خصوصی رقیب وزارت آموزش و پرورش نیست بلکه بازوی کمکی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی است.
وی درباره سلامت داوری جشنواره نیز گفت: امسال ٧٠ درصد داوران تغییر کرده و داوران جدید وارد کار شده‌اند و این امر نشان دهنده سلامت این جشنواره است. البته همه اینها یک فرایند پیش‌بینی شده انسانی است که امکان خطا دارد ولی باید مراقب بود این خطاها سازمان یافته نباشد. تا امروز هم گزارشی در مورد اینکه به نفع کسی فعالیتی از سوی داوران انجام شده باشد، نداشته‌ایم. ممکن بوده در کیفیت داوری‌ها اعتراضاتی باشد مانند اعتراضاتی که نسبت به داوری آثار به بحث گرافیک کارها بود که برای بررسی جنبه‌های هنری همه کتاب‌ها امسال یک گروه تخصصی تشکیل شد.
دبیر هفدهمین جشنواره کتاب رشد درباره منع ورود کتاب‌های کمک درسی به مدارس ابتدایی گفت: تدابیری برای مرتفع کردن آن‌ها برداشته شده از جمله اینکه این کتاب‌ها از طریق کتابخانه‌ها و عرضه و معرفی آن‌ها به خانواده‌ها در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد. ما هم این کتاب‌ها را روی سامانه دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، شبکه ملی رشد و مجلات رشد معرفی می‌کنیم. البته این کتاب‌ها دستمایه اصلی نمایشگاه‌های کتاب برای خرید هم هستند.
وی در پاسخ به پرسشی در مورد کتاب‌های بازاری و تحلیل خود از این بازار گفت: گاهی در حوزه‌هایی که بررسی کردیم برخی حوزه‌ها خیلی پر آثار بودند، اما فراوانی کتاب‌ها لزوماً نکته مثبتی نیست به عنوان مثال در بخش آداب و مهارت‌های زندگی ۲۸۸ عنوان کتاب داریم، اما متأسفانه بیش از ۹۰ درصد این کتاب‌ها ترجمه است و متأسفانه مهارت‌هایی به مخاطب آموزش داده می‌شود که متناسب با فرهنگ ما نیستند. در حوزه داستان و رمان کودک نیز ۵۷۷ کتاب داریم و این نشان دهنده نیاز بالای مخاطب هست، اما در این حوزه هم شمار زیادی از کتب ترجمه است.
وی عنوان کرد: در این زمینه آموزش و پرورش باید در جهت راهبرد ایجاد بازار مناسب حرکت کند تا ناشر نیز تنها برای منافع اقتصادی بازار آزاد ایجاد نکرده و هر نوع مطالبی را نشر ندهد.
فیاضی خاطرنشان کرد: بازار عمومی شرایط خاصی دارد که آموزش و پرورش باید نقش خود را در آن پر رنگ کند. در حال حاضر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجازه فعالیت در بازار عمومی را می‌دهد و ممکن است اولویت‌های وزارت ارشاد با آموزش و پرورش متفاوت باشد. اگر آموزش و پرورش در حوزه اعطای مجوز ولو به نیابت از وزارت ارشاد ورود نکند، این بازار سامان نخواهد یافت.
گفتنی است، اختتامیه هفدهمین جشنواره کتاب‌های آموزشی و تربیتی رشد، سه شنبه ۱۹ آذر ماه از ساعت ۱۵ تا ۱۷ در مدرسه دارالفنون برگزار خواهد شد.