نوزدهمین نشست سراسری معاونان و نمایندگان نشریات رشد استانها با حضور رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و مسئولان دفتر انتشارات و فناوری آموزشی طی روزهای نهم و دهم شهریور در مجتمع فرهنگی ـ رفاهی رشد تنکابن برگزار شد
در این نشست دوروزه ابتدا دکتر مسعود فیاضی، مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی و مدیرمسئول مجلات رشد به سخنرانی پرداخت و در ادامه جلسه نیز حاضران به بیان دیدگاههای خود پرداختند. دکتر فیاضی ضمن گرامیداشت فرارسیدن ماه محرم با بیان این موضوع که خانواده مجلات رشد مجموعه‌ای بی‌نظیر در کشور است که به لحاظ محتوایی اضلاع مختلف نیازهای تعلیم و تربیت را پوشش می‌دهد گفت: «باید ببینیم مجلات رشد در کجای نظام تعلیم و تربیت قرار دارند و با همین نگاه آسیب‌ها را استقرا کنیم و راهکارهایی برای ارتقا و بهبود وضعیت فعلی مجلات پیشنهاد دهیم. سازمان پژوهش مدتی است که در راستای تحقق برنامه درسی ملی به دنبال طراحی بسته‌های آموزشی است که این کار به عهده حوزه‌های یادگیری در سازمان است. بسته‌های یادگیری مجموعه نظامندی از مواد و رسانههای آموزشی هستند که برای انتقال مفاهیم خاصی طراحی می‌شوند. بر اساس آنچه در برنامه درسی ملی وجود دارد باید یکسری مفاهیم به مخاطب منتقل شود که انتقال این مفاهیم می‌تواند از طریق مجلات رشد با قالب‌های متعدد انجام پذیرد. مجله بخشی از بسته آموزشی است که باید پیام را به مخاطب منتقل کند. از این جهت مجلات رشد بستری برای ارائه محتواهای بسیار مؤثر هستند و به همین جهت این مجلات از اهمیت زیادی برخوردارند.»
وی در خصوص منطق چینش مجلات گفت: «فرایند تعلیم و تربیت ارکانی دارد که عبارتند از دانش‌آموز، معلم، مدرسه، «مواد و رسانههای آموزشی» و خانواده‌ها. مجلات رشد که خود یک رسانه آموزشی است ناظر به این چهار رکن شکل گرفته است. از این جهت بخشی از این مجلات، مجله‌های دانش‌آموزی رشد بوده که همان مکمل بسته آموزشی برای دانش‌آموزان هستند. بخشی از آن‌ها مربوط به معلمان و مدیران مدارس هستند که محتواهای مورد نیاز برای معلمی خوب و همچنین برای سامان دادن به مدرسه مطلوب در آن‌ها به معلمان و مدیران ارائه می‌شود. این مجلات عبارتند از: رشد معلم، رشد مدرسه زندگی، رشد فناوری آموزشی (تکنولوژی آموزشی سابق)، رشد مدیریت مدرسه و رشد مشاور مدرسه. برای پوشش دادن به نیاز خانواده نیز در سال جاری مجله رشد خانواده راه‌اندازی شده است. دسته دیگر مجلات تخصصی هستند که ناظر به مواد آموزشی هستند و روش تدریس آن‌ها را به معلمان ارائه می‌دهند.
مدیرمسئول مجلات رشد در خصوص شبکه توزیع مجلات گفت: «نگاه ما به شبکه توزیع مجلات یک نگاه مکانیکی صرف نیست که تنها به توزیع و امور اجرایی توزیع بیندیشند بلکه ما یک نگاه نرم افزاری ـ سخت افزاری به ایشان داریم. زیرا ایشان علاوه بر توزیع باید در امر مهم بازخوردسنجی بازوی فکری دفتر باشند و با این کار به تولید جهت دهند. بازخوردسنجی هم نشان می‌دهد که آیا پیام مندرج در محصول تولید شده توسط مخاطب تلقی شد یا خیر و دیگر اینکه با توجه به اقتضائات مخاطبان می‌گوید چه محتواهایی مناسب تولید و ارائه است. اینجاست که چرخه تولید و عرضه فکر و فرهنگ تکمیل می‌شود. از این جهت باید بازخوردسنجی انجام شود. برای این کار سعی می‌کنیم از طریق سامانه هوشمند اقدام به بازخوردسنجی نمائیم.»
دکتر فیاضی با بیان اینکه جلسات نشست نمایندگان استانی نباید به یک جلسه در سال ختم شود گفت: «از آنجاکه در یک نشست یک روزه امکان طرح همه مسائل و ارائه راهکار علمی برای آن‌ها وجود ندارد بنا داریم از بین نمایندگان استانی کارگروهی تشکیل دهیم که با استفاده از ظرفیت فضای مجازی به طور مرتب جلسه داشته باشند و مسائل مربوط به توسعه کمی و کیفی مجلات را به تفصیل بررسی کرده و به ارائه راه کار بپردازند. اعضای این کارگروه به طور سالانه تعیین می‌شوند و مسئولیت آن با آقای شهابلو معاون مجلات دفتر و دبیری جناب آقای زاهد است و اعضای سال جاری آن نیز عبارتند از نمایندگان استان‌های اصفهان، مازندران، یزد، ایلام، هرمزگان و سمنان. البته شرکت نمایندگان سایر استانها هم در این جلسه بلامانع است.»
مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی در مورد حذف یا ادغام مجلات رشد گفت: «مجلات به یک دلیل مشخصی ایجاد شده‌اند. هر وقت این دلیل موضوعیتش را از دست بدهد، آن مجله حذف خواهد شد. مجله یک قالبی برای انتقال پیام است برای اینکه در بسته آموزشی بتواند به مخاطب جهت بدهد. سئوال این است که اگر مجله‌ای کارآمدی‌اش را به توجه به شرایط امروز از دست داده است انتشار آن دیگر موضوعیتی نخواهد داشت ولی هیچ متخصصی این را نمی‌گوید و اگر نکته‌ای وجود دارد در نحوه ارائه آن است، به صورت فیزیکی یا دیجیتالی.»
وی درباره نظریه حذف مجلات کاغذی گفت: «با درنظر گرفتن عدالت آموزشی باید بدانیم در برخی جاها این امکان و زیرساخت وجود ندارد که مخاطب به راحتی بتواند در فضای مجازی ارتباط بگیرد و با مجله الکترونیکی کار کند. پس نمی‌توانیم مجله کاغذی را حذف کنیم. ضمن اینکه نباید در مجله کاغذی بمانیم. باید الکترونیکی کنیم و در فضای مجازی برویم اما مجله کاغذی را هم نباید حذف کنیم.»
دکتر فیاضی درخصوص ادغام برخی عناوین مجلات رشد گفت: «اگر تقسیم‌بندی حاضر مجلات رشد موضوعیت ندارند و باید ادغام شوند، این کار را انجام خواهیم داد. اما در مجلات دانش‌آموزی ادغام ممکن نیست چون این مجلات کاملاً مخاطب محور هستند و برای یک سن خاص گذاشته شده‌اند که هرکدام اقتضائات خاص خودشان را دارند و از این جهت ادغام مجلات دانش‌آموزی ممکن نیست. در بقیه مجلات هم هروقت به این نکته برسیم که ادغام مناسب است این کار را انجام می‌دهیم. اما نکته مهم این است که در سال جاری فقط باید به ارتقای کیفی مجلات فکر کنیم و در سال آینده نتیجه‌گیری کنیم که برخی مجلات ادغام شوند یا خیر.»
مدیرمسئول مجلات رشد درباره انتشار مجلات توسط استانها گفت: «کارگروه استانها باید در این مورد راهکار بدهد. اگر قرار باشد که ما مجله متمرکز منتشر نکنیم و به جای آن استانها محتوای مجله را آماده کنند، ما می‌توانیم به صورت الحاقیه (۱۶ صفحه اضافه بر صفحات مجله) به نشریه آن را چاپ و توزیع کنیم. اما هزینه آماده‌سازی این موارد الحاقی باید توسط خود استان تأمین شود. اما محتوا باید در چارچوب شیوه‌نامه دفتر ما منتشر شود. اگر بخواهیم حضور استانها در مجلات را در بخشی از همین مجلات ببینیم اشکالی در کار وجود ندارد و همه هزینه آن هم توسط مرکز تأمین می‌شود.»
دکتر فیاضی در ادامه به مسئله تبلیغات اشاره کرد و گفت: «باید در تبلیغات به طور فعال عمل کنیم. ما تیزری آماده خواهیم کرد تا شما در شبکه‌های استانی خودتان پخش کنید. آن را در اختیار شما می‌گذاریم تا در تمام سال در شبکه استانی پخش شود.» نکته پایانی سخنان ایشان این بود که:
«بررسی‌ها نشان می‌دهد هر استانی که طرح یک روز با مجلات رشد در سال را اجرا کرده، توفیقات خوبی به دست آورده است. انشاءالله در سال جاری این اتفاق باید در همه استانها بیفتد و همه استانها یک روز با مجلات رشد را داشته باشند.»
* * *
در ادامه این جلسه حاضران به بیان دیدگاههای خود پرداختند که خلاصه‌ای از آن را با هم می‌خوانیم:
• مجلات رشد بهره‌وری لازم و اثربخشی زیادی در استانها و شهرستان‌ها داشته‌اند؛
• اجرای طرح خواهرخواندگی مدارسی که به لحاظ مالی قوت داشته اند برای حمایت از مدارس ضعیف تر که امکان خرید مجله رشد برای دانش آموزان آن‌ها وجود ندارد؛
• برگزاری مسابقات در بین همکاران در موضوع محتواهای مجلات رشد به خلاقیت و جلوه‌گر شدن بیشتر مجلات کمک می کند؛
• اثر مجلات رشد یک مکمل بسیار خوب برای تکمیل برنامه درسی ملی می‌باشد؛
• مجلات رشد باید به تفاوت‌های فرهنگی نسبت به تنوع اقوام بپردازند؛
• خرده فرهنگ‌ها هویت را می‌سازند و از این جهت باید در مجلات جدی گرفته شوند؛
• مجلات رشد بستری مناسب برای دنیای کودکی هستند؛
• ضرورت طراحی سامانه در مورد بازخوردسنجی به صورت مصاحبه؛
• ایجاد کانال‌های ارتباطی برای ارتباط گیری نمایندگان استانها با یکدیگر؛
• افزایش علاقه‌مندی در دانش‌آموزان با ایجاد علاقه در معلمان (توجیه معلمان درخصوص کارآمدی مجلات)؛
• ایجاد انگیزه در معلمان و دانش‌آموزان از راه‌های تشویقی برای استفاده از مجلات رشد؛
• کمک کردن استانها در تولید محتوای مجلات رشد؛
• انجام یک کار علمی پژوهشی در کمیته‌های پژوهشی استانی به منظور بازخوردسنجی از مقالات؛
• ضرورت افزایش سرعت تولید محتوای الکترونیکی از مجلات؛
• همراه نمودن کارشناسی ارزیابی عملکرد در مورد سفارش مجلات؛
• ضرورت ارتباط با گروه‌های آموزشی در استان در مقاطع متوسطه و ابتدایی؛
• ایجاد هماهنگی بین معاونت‌ها به منظور جلوگیری از موازی کاری؛
• تأثیرگذاری مجلات رشد به صورت مستقیم به مدیران و معلمان مدارس مربوط می‌شود؛
• ضرورت برگزاری نشست‌های مستمر نمایندگان در طول سال؛
• ضرورت برگزاری جشنواره‌های متنوع در خصوص خروجی مجلات (مانند جشنواره نقاشی، جشنواره رشد زندگی و..)؛
• محتوای مجلات باید با طرح‌های دوره ابتدایی همراه باشند؛
• تشکیل کارگروه‌های استانی با حضور مسئولان مربوطه؛
• توجه به محتوای مجلات بر اساس نیاز معلمان و دانش‌آموزان؛
• توجه مجلات رشد به برگزاری برنامه‌های مکمل؛
• تأسیس ایستگاه‌های رشد در مدارس و مکان‌های آموزشی؛
• طراحی و برگزاری مسابقات در مجلات رشد به منظور ایجاد انگیزه برای مخاطبان؛
• ایجاد انگیزه به موازات غنی‌سازی محتوای مجلات؛
• راه‌اندازی اپلیکیشن برای معلمان، نه دانش‌آموزان؛
• ارتباط دفتر انتشارات و فناوری با مدیران کل استانها در خصوص مجلات رشد؛
• ضرورت کاربردی شدن مجلات رشد؛
• برگزاری نشست در مراکز استانها با حضور بعضی از نمایندگان رشد سازمان پژوهش؛
• نیازسنجی مناسب در خصوص تولید محتوای مجلات؛
• حضور در برنامه‌های صداوسیما و توضیح درباره مجلات رشد؛
• پررنگ دیدن سرگروه‌های آموزشی استان در ارتباط با بررسی مجلات رشد؛
• برگزاری جلسات فصلی نمایندگان رشد؛
• ایجاد سامانه برای جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی نظرات مدیران در جلسات فصلی (انعکاس سریع به مدیران مربوطه در سازمان)؛
• استفاده از رسانههای محلی استانی و صدا و سیما به منظور رساندن پیام نشریات رشد و همچنین معرفی کتاب‌های برتر طرح ساماندهی منابع آموزشی در مدارس.
* * *
این نشست دوروزه با اهدای تندیس و لوح تقدیر به نمایندگان برتر پایان یافت.