مبانی فهم و تفسیر قرآن از نگاه شهید مطهری

«مبانی فهم و تفسیر قرآن از نگاه شهید مطهری»، عنوان مقاله‌ای است که در این شماره‌ی فصل‌نامه‌ی رشد آموزش قرآن چاپ شده است.

در بخشی از این مقاله که به کوشش دکتر حسین علوی مهر تهیه شده، آمده است: «مبانی فهم و تفسیر قرآن، به مباحثی بنیادی و زیرساختی می‌گویند که زمینه‌های دست‌یابی به مراد خداوند را فراهم می‌سازد.
مبانی صدوری، به صدور قرآن مجید از ناحیه‌ی ذات‌ اقدس حق تعالی و مبانی دلالی به فرایند فهم مراد خداوند مربوط‌اند. استاد شهید، مبانی اول را اصالت انتساب و مبنای دو را اصالت مطالب و معارف قرآن نامیده‌اند که از این رهیافت به اصل دیگری، یعنی الهی بودن قرآن به عنوان معجزه‌ای جاوید می‌توان دست یافت.
از مهم‌ترین مبانی دلالتی فهم قرآن کریم، امکان فهم قرآن است که طبق آیات قرآن و دلایل عقلی، فهم قرآن امری ممکن است؛ برخلاف دیدگاه اخباریون که قرآن را برای همه قابل فهم نمی‌دانند. مبنای دیگر، زبان قرآن است. استاد شهید با توجه به بعد معنوی و تأثیرگذاری قرآن کریم، زبان قرآن را زبان دل و عقل معرفی می‌کند.
استقلال داشتن در دلالت، ارجاع متشابهات به محکمات، جهانی بودن و جاودانگی قرآن، از دیگر مبانی است که در آثار استاد قابل جست‌وجو است.
افزون بر مبانی فوق، عوامل تأثیرگذار دیگری در فهم قرآن، از جانب استاد مطرح شده است که می‌توان از آن‌ها به عنوان دانش‌های لازم برای مفسر، از جمله آشنایی با زبان عربی، تاریخ اسلام، اسباب نزول و احادیث یاد کرد. عامل مهم دیگر برای فهم قرآن، بینش و تدبر است که استاد شهید، تدبر را راهی برای برداشت‌های صحیح از قرآن و دوری از انحراف‌ها دانسته است.
متن کامل این مقاله را می‌توانید در فصل‌نامه‌ی رشد آموزش قرآن، شماره 32، بهار 1390 مطالعه کنید.