فصلنامه «رشد آموزش مشاور مدرسه» در مقالهای به نقش سلامت معنوی در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی به ویژه سوءمصرف مواد پرداخته است
«معنویت و سلامتی» عنوان بخشی از این مقاله است. در این بخش میخوانیم: «در طول دههها، سلامتی را براساس ابعاد خاص جسمانی، روانی و اجتماعی تحلیل میکردند تا اینکه پیشنهاد گنجاندن بعد سلامت معنوی در مفهوم سلامت از سوی راسل یک بعد مهم از زندگی را فراروی صاحبنظران درگیر در سلامت قرار داد.
حدود یک ربع قرن پیش سازمان بهداشت جهانی با این بحث مواجه شد که آیا بعد معنوی باید در تعریف سلامت گنجانیده شود یا خیر و چند سال بعد، بعد معنوی در یک مجله مهم که به ارتقاء سلامت اختصاص داشت گنجانده شد. امروزه انجمن روانشناسی آمریکا مشاوران و روانپزشکان را به این مسئله ترغیب مینماید که در کارهای مطالعاتی و درمانی خود موضوع سلامت معنوی را مورد توجه قرار دهند.»
در ادامه آمده است: «درباره ارتباط بین عوامل دینی، معنوی با بهداشت تحقیقات گستردهای انجام پذیرفته است. دیدگاه معنوی بر روی باورها، نگرشها، ارزشها و رفتارها و نیز روی بیوشیمی و فیزیولوژی بدن تأثیر عمیقی دارد.
این تاثیر روی فکر و بدن، به نام تندرستی معنوی نامیده میشود. سلامت معنوی وضعیتی از رشد انسانی، تلاش، جستوجوی معنا و هدف، اتکال و اتصال به ارزشهای زندگی را شامل میشود.
مطابق بررسی متون مختلف دیدگاه معنوی از چند طریق بر روس سلامت جسمی، روانی و اجتماعی انسان اثر میگذارد:
1. رفتارهای بهداشتی، 2. حمایت اجتماعی، 3. سایکونوروفیزیولوژیک»
نویسنده در انتها آورده است: «بررسی پژوهشهای انجام شده در داخل و خارج از کشور نشان میدهد که معنویت و دینداری میتواند سد محکمی در برابر گرایش و سوءمصرف مواد مخدر باشد.
دینداری میتواند از طریق افزایش خودکنترلی، برقراری نظم اخلاقی و افزایش تعهدات اخلاقی مانع مصرف مواد گردد. برخورداری از معنویت و هدفداری در زندگی، احساس خودارزشمندی را افزایش میدهد.
این نظام معنایی مانع خطرپذیری و رفتارهای هیجانطلبانه است و در نهایت منجر به کاهش احتمال مصرف مواد توسط فرد میشود. شرکت در مراسم و فعالیتهای گروهی دینی میتواند به مثابه «مهارت مدارا» در برابر تنشهای زندگی که فرد را به استفاده از مواد گرایش میدهد، عمل نماید.»
نویسنده: علی مصلحیراد، کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی
کلیدواژهها: سلامت معنوی، پیشگیری، سوءمصرف مواد، دانشآموز